Người lao động sẽ cùng tham gia xây dựng chính sách pháp luật

Người lao động sẽ cùng tham gia xây dựng chính sách pháp luật

Chiều nay (30/11), Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tổ chức Diễn đàn “Nâng cao chất lượng hoạt động tham gia xây dựng chính sách, pháp luật của tổ chức công đoàn đảm bảo quyền lợi của người lao động”. Sự kiện nằm trong khuôn khổ hoạt động bên lề Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, ông Ngọ Duy Hiểu – Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nhấn mạnh, người lao động hiện nay mới chỉ là đối tượng thụ hưởng chính sách, cần phải hướng tới người lao động cùng tham gia xây dựng chính sách, pháp luật để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của họ.

Trong những năm gần đây, việc phát huy vai trò người lao động, đoàn viên công đoàn tham mưu xây dựng và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật có bước chuyển mới. Công đoàn xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng góp phần thiết thực trong việc chăm lo, bảo vệ người lao động từ sớm, từ xa, vì lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động.

Tại diễn đàn, TS Bùi Sỹ Lợi – Nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội – cho rằng công đoàn phải giữ vai trò trung tâm, phản ánh kiến nghị của người lao động. Cần có cơ chế phù hợp Chính phủ nhằm phản hồi, tiếp thu điều chỉnh chính sách.

Theo ông Lợi, công đoàn không những tham gia ngay vào giai đoạn soạn thảo chính sách pháp luật, mà còn tham gia vào giai đoạn thẩm tra, lấy ý kiến tham vấn của người lao động, các chuyên gia, nhà khoa học, quản lý; đặc biệt là đối tượng trực tiếp chịu tác động của luật.

“Công đoàn phải kiên trì đeo bám vấn đề đến cùng, quan trọng là phải có ý kiến trao đổi lại khi cơ quan soạn thảo tiếp thu giải trình, cần phải làm rõ tại sao tiếp thu, tại sao không tiếp thu nhằm bảo vệ được quyền, lợi ích của người lao động và đoàn viên công đoàn. Bên cạnh đó, cần chủ động trong hoạt động đánh giá, khảo sát để có những phát hiện, kiến nghị, bảo vệ quan điểm của công đoàn trong quá trình tham gia xây dựng chính sách, pháp luật”, ông Lợi góp ý.

Công đoàn cần tham gia góp ý từ lúc chính sách “thai nghén” 

Để nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật liên quan tới công nhân, theo bà Đỗ Thị Bích Thủy – chuyên gia lao động, công đoàn cần tăng cường can thiệp, tư vấn, giám sát theo dõi tác động.

Bà Thủy dẫn lại câu chuyện mới đây về trường hợp các công nhân tử vong do bụi phổi: “Doanh nghiệp trốn tránh trách nhiệm, bỏ qua việc khám sức khỏe định kỳ cho lao động nên lao động bị bệnh nghề nghiệp mà không hay biết. Luật đã quy định cụ thể về trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực hiện khám sức khỏe định kỳ cho lao động nhưng không phải doanh nghiệp nào cũng tuân thủ”, bà Thủy dẫn ra.

Bà Thủy một lần nữa nhắc lại ý kiến của TS. Bùi Sỹ Lợi cho rằng cần tăng cường thanh tra, giám sát để bảo vệ quyền lợi của người lao động. Phải áp dụng công nghệ số để tổng hợp, kiến nghị những vấn đề vướng mắc tại địa phương. Tổng hợp đề xuất ý kiến của người lao động, qua đó góp phần truyền đạt ý kiến trong xây dựng chính sách pháp luật.

Bà Thủy cho rằng nếu ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng một hệ thống dữ liệu, ví dụ như khi có 1 vụ việc như vụ công nhân bị bệnh nghề nghiệp tử vong, có thể đưa lên hệ thống để cán bộ công đoàn cả nước thảo luận, đưa ra lấy ý kiến, kiến nghị chính sách.

Bình luận thêm về việc tham gia vào góp ý, xây dựng chính sách, bà Thủy cho rằng cần lựa chọn thời điểm góp ý phù hợp. “Tôi cho rằng thời điểm phù hợp là tham gia ngay từ lúc chính sách ‘thai nghén’, lúc mới đang bàn thảo. Không phải đợi có dự thảo hay lúc lấy ý kiến mới tham gia. Như vậy là quá muộn. Công đoàn cần chuẩn bị trước các vấn đề từ kiến nghị của công nhân, người lao động”, bà Thủy nói.

Từ thực tiễn hoạt động của công đoàn cơ sở, ông Đinh Sỹ Phúc – Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty Taekwang Vina (Đồng Nai) cho biết, gần đây sự hiểu biết chính sách pháp luật của công nhân lao động đã tăng lên rõ rệt, đặc biệt là những vấn đề liên quan trực tiếp đến quyền lợi của họ.

Lấy dẫn chứng từ việc sửa đổi luật Bảo hiểm xã hội (BHXH), ông Phúc cho hay, người lao động sẵn sàng đưa ra những thắc mắc, tranh luận về các phương án thay đổi về chính sách BHXH.

Ông Phúc cho rằng, công đoàn cần quan tâm nhiều hơn đến ý kiến, tâm tư, nguyện vọng của người lao động, đồng thời phải phản hồi, giải trình trước các ý kiến cho người lao động.

“Chúng tôi có các kênh trên mạng xã hội Facebook, Zalo, Viber… để ghi nhận ý kiến của người lao động. Bên cạnh đó, cán bộ công đoàn sẵn sàng đến nơi ở, nơi làm việc để lắng nghe ý kiến của người lao động, đồng thời tìm cách phản hồi ý kiến thỏa đáng cho họ”, ông Phúc bày tỏ.

Theo ông Phúc, góc nhìn của những người trực tiếp thụ hưởng chính sách đôi khi cũng khác với góc nhìn của nhà quản lý. Vì vậy, các cấp công đoàn cần tăng cường thêm các chương trình tiếp xúc với người lao động, lắng nghe ý kiến của người lao động, đến với họ để nghe họ nói.

“Đa dạng hóa các kênh tiếp xúc, từ trực tiếp tới (gặp gỡ), gián tiếp (qua mạng xã hội) góp phần nâng cao chất lượng phiên tiếp xúc và ý kiến”, ông Phúc nói.