Đặc sắc văn hóa dân tộc Giáy ở lễ hội Háu Đoong

Độc đáo lễ hội Háu Đoong của dân tộc Giáy

Theo tiếng Giáy, lễ hội Háu Đoong là vào rừng cúng thần rừng, để cầu mong khỏe mạnh, may mắn, gia đình ấm no, hạnh phúc. Lễ hội Háu Đoong giáo dục người dân về tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ rừng…

Người Giáy ở tỉnh Lai Châu có quan niệm rằng, vạn vật hữu linh, đất có thần đất, rừng có thần rừng, sông có thần sông. Trong đó, thần rừng được coi là vị thần linh liêng nhất, che chở cho dân làng trong cuộc sống hàng ngày. Để bày tỏ lòng biết ơn đối với thần rừng, người Giáy tổ chức lễ cúng thần rừng 2 lần/năm vào ngày mùng 3/3 và ngày 6/6 Âm lịch.

Năm nay, lễ hội Háu Đoong được UBND phường Quyết Thắng, thành phố Lai Châu tổ chức trong 2 ngày 22 – 23/7 (mùng 5 – 6/6 âm lịch). Thông qua lễ hội nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc, từ đó xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc và nâng cao chất lượng đời sống văn hóa cơ sở trên địa bàn phường. Đồng thời, lễ hội là dịp để địa phương tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu rộng rãi đến du khách về con người và các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Giáy vùng Tây Bắc.

Lễ hội Háu Đoong gồm phần lễ và phần hội, trong đó phần lễ có các hoạt động cúng rừng tại mó nước bản Nậm Loỏng 1, phường Quyết Thắng và khai mạc lễ hội. Trước khi thầy mo làm lễ, ngay từ sáng sớm đại diện các gia đình đến giúp nhau quét dọn địa điểm cúng và mổ lợn, gà làm lễ.

Lễ vật cúng rừng là một con lợn từ 20 – 30kg và 3 – 5 con gà. Lễ cúng rừng của dân tộc Giáy được tổ chức lúc trời đất giao hòa, vạn vật sinh sôi nảy nở. Đặc biệt, trong lúc cúng rừng, phụ nữ sẽ không được vào khu vực cúng. Sau lễ cúng sẽ tổ chức bữa cơm cộng đồng và thống nhất thời gian cấm bản, mọi người không đi lao động sản xuất từ 2 – 3 ngày.

Ở phần hội, người dân và du khách cùng tham gia các hoạt động đặc trưng của đồng bào Giáy với nhiều trò chơi dân gian, môn thi đấu độc đáo như: thi giã bánh giầy, thi cắt phở, kéo co, tó má lẹ…

Tại phường Quyết Thắng, thành phố Lai Châu, người Giáy thờ cúng thế lực siêu nhiên tại khu rừng cấm thuộc bản Nậm Loỏng 1. Nơi thờ cúng có thể ở gốc cây to, hòn đá lớn trong rừng và người dân nơi đây đều phải có trách nhiệm, tự nguyện bảo vệ rừng, không ai được tự tiện chặt phá rừng.

Lễ hội Háu Đoong không chỉ có ý nghĩa về giá trị tinh thần mà còn khẳng định vai trò, vị trí của cộng đồng gần gũi, hòa đồng, tôn trọng, bảo vệ thiên nhiên, coi rừng là cuộc sống, góp phần bảo vệ sinh thái bền vững.

Đây là một trong những phong tục cần được bảo tồn bởi tính nhân văn, giáo dục người dân tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường.