Có một truyện ngắn vô cùng xuất sắc của Edgar Allan Poe liên quan đến câu hỏi này.
Legrand, một cư dân trên một hòn đảo ở South Carolina, trong khi đi dạo biển cùng với người hầu của mình, anh ta tìm thấy một con bọ bằng vàng cùng với một mảnh giấy da mà anh ta nhận ra có một thông điệp bí mật được viết trên đó – một loại thông điệp thường được tụi con nít sử dụng, thông điệp sẽ được tiết lộ khi bị hơ qua lửa bởi vì một phản hứng hóa học sẽ khiến chữ viết hóa thành màu nâu (nhân tiện thì cái này dễ dàng thực hiện được bằng một ít nước chanh).
Anh ta tin rằng – đừng hỏi tôi tại sao – thông điệp này là địa điểm chôn kho báu bí mật của Thuyền trưởng Kidd và khi đoạn chữ vô hình hiện ra, nó được viết bằng một loại mật mã.
Tưởng tượng một đoạn văn toàn những thứ như “&(:,?!-;+¡?%!ç*=¿$” và không có khoảng cách nhưng… Legrand đã giải mã thành công nó vì anh biết rằng
• Chữ cái phổ biến nhất trong tiếng Anh là “e”
• Từ phổ biến nhất trong tiếng Anh là “the”
Đầu tiên, anh ta tìm ký tự phổ biến nhất trong đoạn văn. (“8”)
Theo suy nghĩ của anh ta, ký tự này chắc chắn đại diện cho chữ “e”. Sau đó, anh ta một lần nữa tìm tổ hợp 3 ký tự lặp lại nhiều nhất kết thúc bằng ký tự “e”. Nó sẽ cho anh ta chữ “the”. (“;48” = “the”)
Giờ thì anh ta đã hiểu nghĩa của ba ký tự tương ứng với “t”, “h” và “e”.
Tiếp theo, khi Legrand tìm một chuỗi ký tự “t [ký tự ẩn] ee”, có thể dễ dàng nhận ra ký tự này đại diện cho chữ “r”.
Và sau đó cứ tiếp tục đẩy cầu tuyết thôi, giống như trò chơi giải ô chữ vậy, mọi thứ dễ dàng hơn khi càng nhiều ô chữ được lật ra.
Vậy nên Edagar Allan Poe không chỉ tạo ra một Sherlock Holmes đầu tiên, mà đồng thời còn là người viết ra một bí ẩn bằng mật mã đầu tiên nữa.
[À, truyện ngắn này tên là “The Gold-Bug”]
