Serbia là quốc gia đầu tiên và duy nhất bắn hạ được chiếc máy bay tàng hình F-117 của Mỹ (Ảnh 1)
Vào ngày 27 tháng 3 1999, đêm thứ 4 kể từ khi NATO tiến hành thả bom ở Nam Tư, một chiếc F-117 Nighthawk được điều khiển bởi Dale Zelko, một cựu binh từ chiến tranh Vùng vịnh, đang trở về căn cứ Không quân Aviano ở Ý sau khi thả bom một thành phố gần Belgrade.
Tuy nhiên, khi NATO tấn công Serbia, họ đã nghĩ hệ thống phòng không của Nam Tư “quá lỗi thời”, nhưng sau đó họ biết mình đã nhầm.
Những người lính phòng không ở Belgrade đã nhận ra rằng họ có thể phát hiện máy bay tàng hình bằng cách dùng radar của Liên Xô đã được điều chỉnh lại. Cụ thể, họ đã dùng bước sóng dài để cho phép những hệ thống radar này phát hiện máy bay tàng hình ở khoảng cách ngắn khi máy bay bị ảnh hưởng trong lúc mở khoang chứa bom để thả những quả bom 900kg.
Thêm nữa, người Serb đã theo dõi điện đàm của Mỹ và đồng minh trên các tần số UHF và VHF (đa số các tần số đều không được mã hóa – điều mà Libya 12 năm sau cũng làm trong giai đoạn đầu của chiến dịch Odyssey Dawn diễn ra ở Libya) và họ cũng đã chặn được các lệnh chỉ huy máy bay của NATO. Điều đó đã cho phép họ triển các khẩu đội phòng không gần vị trí những mục tiêu dưới mặt đất.
Nói cách khác, hệ thống phòng không của Serbia biết rõ thời gian và địa điểm để đón các máy bay thả bom đang bay tới.
Khi chiếc F-117 Nighthawk bay qua Buđanovci, khẩu đội 3 thuộc Lữ đoàn Tên lửa 250 dưới sự chỉ huy của Đại tá Zoltan Dani cùng hệ thống tên lửa Isayev S-125 “Neva” của Liên Xô đã phát hiện chiếc F-117 Nighthawk ở khoảng cách 23km, họ đã hành động trong chưa đầy 17 giây nhằm tránh bị lực lượng NATO phát hiện.
Trong khi bay, Dale Zelko đã không để ý gì cho đến khi thấy có hai quả tên lửa bay xuyên qua những đám mây thấp hướng thẳng về phía máy bay của mình, quả đầu tiên bay sượt qua anh nhưng không nổ. Quả thứ hai thì nổ, gây thiệt hại đáng kể cho chiếc máy bay và khiến nó bị lộn nhào, mất kiểm soát. Vụ nổ đó lớn đến mức một chiếc Boeing KC-135 bay qua Bosnia cũng có thể nhìn thấy.
Dale Zelko đã gặp khó khăn trong việc thoát khỏi máy bay do lực G khiến anh không thể vào đúng vị trí, tuy nhiên, khi dù của anh được kích hoạt, anh đã dùng bộ đàm để báo nguy và liên lạc được với chiếc KC-135 nhìn thấy cảnh anh bị bắn hạ. Dale chạm đất gần Ruma và nhanh chóng trốn dưới một cái mương. 8 tiếng sau anh được một đội tìm kiếm bay trên chiếc trực thăng MH-53 giải cứu, sau đó Dale Zelko đã biết rằng chỉ muộn vài phút nữa là anh bị dân làng bắt rồi.
Sau đó, Serbia đã gửi thông điệp này để chế nhạo NATO. (Ảnh 2)
Hiện tại tàn dư của chiếc F-117 đang được trưng bày trong một bảo tàng ở Belgrade. (Ảnh 3)
Sau khi cuộc chiến giữa NATO và Nam Tư kết thúc, một vị tướng Mỹ đã ghé thăm bảo tàng đó, và sau khi ông hỏi một nhân viên người Serbia “Các anh thấy thế nào khi chiến đấu với quốc gia hùng mạnh nhất thế giới?”, người đó đã trả lời lại rằng “Chúng tôi chưa đánh Nga bao giờ.”
____________________
Dịch bởi Tuan Anh Nguyen
