Trả lời: Matthew Hartman, Thiết kế Hololens/Xbox One/BING/HTC/Nhà làm phim
Có nhiều câu trả lời hay ở đây rồi nhưng tôi sẽ chém thêm ý kiến của mình vào cho rạch ròi một chút (*)
#1 Sự khác biệt đến từ tốc độ khung hình và góc màn trập xoay
Mặc dù một số máy quay phim (kể cả máy quay phim kĩ thuật số chuyên dụng) có thể có sự tái hiện hình ảnh (“video-y”) tốt hơn những loại khác (dựa trên chuỗi chuyển động của hình ảnh) thì sự khác biệt này được quyết định bởi cách lựa chọn chuẩn tỉ lệ khung hình khi quay.
Điều gì tạo nên sự khác biệt giữa tỉ lệ khung hình 24FPS (frame per sec: khung hình trên giây: 1 lần mở và đóng khung hình của ống kính máy quay) và tỉ lệ cao hơn sử dụng trên các chương trình truyền hình (30-60FPS)?
Đó là bóng mờ chuyển động (motion blur).
Đây là thứ tạo nên những cảm giác của sự mượt mà, sự sống động và cái nhìn nguyên sơ kết hợp vào mà phim điện ảnh mang lại. Đó là số khung hình cao nhất mà đôi mắt của chúng ta có thể nhìn thấy mà không bị phân tâm bởi các phần của bước chuyển khung hình (đè khung hình và khoảng chuyển cảnh vỡ hạt do sự thay đổi của nhịp giữa các khung hình) và trở thành tiêu chuẩn vàng trong làng điện ảnh bởi tính truyền thống của nó (N/d: Nôm na là motionblur tạo nên sẽ kết nối giữa các chuỗi hành động và tạo ra tính thẩm mĩ cho phim điện ảnh). Đó là cách đã vừa khiến chúng tôi tiếp cận điện ảnh và cũng là để định nghĩa phim điện ảnh cho người xem. Đây cũng là lý do mà những phim như The Hobbitt và Saving Private Ryan mang một cái nhìn hoàn toàn khác khi mà nó được quay ở một tỉ lệ khung hình cao hơn mà thường thấy ở các chương trình truyền hình. Đó là một vài bước đi “ngược đường” không dễ chịu gì cho lắm đối với đa số (N/d: sản phẩm khác. Phim này quay ở 48FPS và bị chê rất nhiều vì thiếu tính điện ảnh.).
Series “Soap Operas” (và được gọi là như vậy để chỉ những chương trình truyền hình dài kì, thường mang màu sắc ủy mị kiểu melodrama) thì lại được quay thường ở chuẩn 60FPS. Chúng có sự tái hiện hình ảnh sống động và cảm giác “thật” hơn, nhưng đây là một ví dụ điển hình cho việc các sử dụng các máy quay phim tương tự để quay phim kĩ thuật số, mà chỉ cần bằng cách hạ tỷ lệ khung hình xuống còn 24FPS nó sẽ hoàn toàn thay đổi cảm giác và cảm quan khi xem (Vẫn là do bóng mờ chuyển động). Hoặc để thích hợp hơn, số lượng vừa đủ của nó kết hợp với tốc độ màn trập gấp đôi tốc độ khung hình (**). Ví dụ với 24FPS, thì đi theo nó là tốc độ màn trập 1/48 hoặc 1/50 hoặc xoay màn trập 180 độ (chỉ các máy quay điện ảnh chuyên nghiệp mới có). Với các máy DSLR/DSLM thì sẽ là chỉ tốc độ màn trập (***)
#2 Một số yếu tố quan trọng khác đóng góp vào phim điện ảnh là dải màu phim, có nghĩa là phổ màu hình ảnh bắt đầu từ tối nhất cho đến sáng nhất để nhấn mạnh vào chi tiết mà máy quay có thể bắt được trước khi cảm biến vị trí của máy bỏ qua nó. Với các máy quay kĩ thuật số với dải gam màu rộng hơn cho phép việc nắm bắt hình ảnh chi tiết hơn ở những phần mảng tối và mảng tập trung (quay). Vì thế nên DSLR/DSLM có dải màu phù hợp hơn cho việc nhiếp ảnh vì phổ hình ảnh của nó rút lại ngay khi nó được chuyển sang chế độ quay, và một sự thật nữa là những loại máy này quay video rồi phân loại/nén định dạng/mã hóa (và giải mã hóa file), mà trong trường hợp này (quay phim) thì nó không có ích.
Thêm nữa, bản chất là không có một người dùng DSLR/DSLM (kể cả tay mơ) nào dùng nó để quay video RAW (thô) cả (nếu như không có addon Magic Lantern)
Có một số camera loại gần giống DSLR của Blackmagic Design mà có thêm dải màu tự nhiên nhưng nó vẫn được coi là camera kĩ thuật số, chỉ là nhỏ hơn ở kiểu dáng mà thôi.
(N/d: Đoạn này -2 paragraphs- mô tả 1 cái máy thôi, mình không dịch vì nó không đóng góp nhiều vào nội dung bài. Nhưng nếu bạn nào quan tâm đến máy móc có thể xem bài gốc.)
#3 Sự bài trí cảnh quay tốt, ánh sang chủ đạo, khói sương, phối màu, phục trang, dàn cảnh trang trí, địa điểm, điều phối hình ảnh/họa sĩ/giám sát hình ảnh, và tất nhiên nữa là khâu xử lí hậu kì tốt.
#4 Chúng ta cũng không thể bỏ qua phần diễn xuất phải được đảm bảo. Diễn xuất tệ hoàn toàn có thể phá tan mọi công đoạn mà không cần biết trình độ chuyên môn của phim có thể đạt tới đâu. Ngoài ra, diễn xuất quá đà (overacting) thường là thứ giết chết những bộ phim kinh phí thấp hay những bộ phim đề tài (của sinh viên điện ảnh làm dưới dạng bài tập). Những diễn viên thiếu kinh nghiệp thường làm việc như thế họ đang trên sân khấu, một nơi và cách làm việc khác hoàn toàn mà không ăn nhập gì với phim điện ảnh hay phim tự sự cả. Họ diễn rất gượng gạo.
(N/d: Đây là căn bệnh trầm kha của điện ảnh VN nè, khi mà rất nhiều diễn viên quen với thể loại diễn trên sân khấu đá qua điện ảnh và tạo nên một số lượng không nhỏ những bộ phim mà đầy diễn xuất kiểu bê nguyên từ sân khấu qua, làm giảm tính điện ảnh của phim đi phần nào.)
#5 Còn cuối cùng là khâu sản xuất phim, đầy thú vị, nhưng cũng rất nhiều công đoạn và thường chiếm 12-16 tiếng trong nhiều ngày bởi vì có rất nhiều việc phải chuẩn bị. Các diễn viên làm rất nhiều thứ trong quá trình đợi giữa các phân cảnh và công đoạn chuẩn bị, đó là lý do họ được chuẩn bị mobile house trên trường quay để tính toán cho phần diễn xuất của mình. Cứ 2 đến 4 tiếng để hóa thân vào nhân vật một lần khó hơn mọi người tưởng nhiều. Nếu như quá trình quay sử dụng loại cuộn phim celluloid thì áp lực còn tăng lên nhiều và tâm trạng còn có vẻ như bùng lên nữa (đoạn này mình nghĩ do OP không nói hết ý nên hơi tối nghĩa). Nói chung là nếu làm việc ở ngành công nghiệp này thì nên có mặt dày 1 chút.
—————————————
(*) 1.5$ (slang): 1 nhát chém vào mặt ngang tai, thường tạo ra vết thương 150 mũi ở đây có ý là thông não nếu nói theo cách cục súc.
(**): Cái này nó là quy tắc 180 độ màn trập, cho biết số khung hình trong 1s sẽ tăng gấp đôi. Kiểu như quay ở 30fps thì set shutter speed = 1/60 để tạo độ mơ màng cho shot quay, nhưng ở góc độ nhà làm phim thì có thể có thêm nhiều biện pháp để gia tăng hiệu ứng như lens, hoặc “hack”. Mình không biết đủ nhiều để diễn giải cái này.
(***): Ý ông này là các máy quay thuộc loại cực xịn chuyên để quay phim mới có màn trập xoay, còn các loại từ 200tr trở xuống (theo mình tìm hiểu) đều dùng màn trập điện tử để đóng mở khung hình hết.
*Ảnh: Gam màu trong phim Joker (2019) (Sauce from Cinescophic)
