Sinh nhật là một ngày đặt biệt mà rất nhiều người cảm thấy ngóng chờ, thậm chí khoanh tròn nó trên tấm lịch bàn để đếm ngược ngày được nhận lời chúc từ người khác. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể tận hưởng và có cảm giác đón chờ ngày tuyệt vời ấy.
ĐỪNG LO LẮNG, BẠN KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI DUY NHẤT!
Tại sao nhiều người lại thường cảm thấy một nỗi trầm uất vô hình, hoặc những lo âu bất chợt xuất hiện dồn dập khi chỉ còn cách vài ngày là sinh nhật họ?
“Birthday depression” hay “birthday blues” được nhắc đến như một loạt các dấu hiệu cảm xúc bao gồm: Cảm thấy chán nản, trầm buồn, thờ ơ hay thậm chí không quan tâm đến việc tổ chức hay kỉ niệm hoặc thậm chí không muốn nghĩ về sinh nhật của mình.
Cùng với một loạt cảm xúc trộn lẫn đó, một người mang theo “nỗi trầm uất ngày sinh nhật” cũng có thể thấy thiếu đi năng lượng, hay họ bỗng tập trung và suy nghĩ nhiều về quá khứ. Họ thậm chí dành nhiều thời gian để nghĩ về những thứ mà họ từng, hoặc chưa từng đạt được cho đến ngày sinh nhật hiện tại.
Theo Dr./Ph.D Ernesto Lira de la Rosa (https://www.drliradelarosa.com/) “birthday blues” không được công nhận là một rối loạn tâm lý lâm sàng được công nhận trong “sổ tay tâm lý học” DSM-5, nhưng nó không có nghĩa là người mang những cảm xúc này không trải qua những đợt cảm xúc trầm cảm hay buồn bã trong ngày sinh nhật. Ở những người đã có sẵn lịch sử từng trầm cảm, thì việc cảm nhận một luồng cảm giác trầm uất khi dịp sinh nhật đến gần là một điều thường xuyên xảy ra.
Ở những người lớn tuổi, họ thường bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi những cảm giác này khi ngày sinh nhật đến. Thậm chí một nghiên cứu còn cho thấy số ca t.ử vong ở người già còn tăng đáng kể trong và sau 3 tháng từ tháng sinh nhật họ (M. Alderson, 1976).
TẠI SAO NGƯỜI TA LẠI THẤY TRẦM UẤT TRONG THỜI ĐIỂM NÊN VUI VẺ CHÚC MỪNG NHƯ DỊP SINH NHẬT?
- Đối với một số người, dịp này có thể sẽ gợi lại hoặc trói buộc họ vào những trải nghiệm cũ mà họ từng trải qua liên quan đến ngày sinh nhật. Những người khác có thể sẽ ngẫm lại cuộc đời mình và cảm thấy rằng họ không thực sự trở thành một người mà họ luôn mong muốn. Dr. Lira cũng nói rằng, dịp sinh nhật cũng khiến người khác thấy “tụt mood” khi họ đang trải qua một khoảng thời gian khó khăn, hay có một sự kiện khó nói nào đó đã và đang tiếp diễn trong cuộc sống của họ.
- Vào dịp sinh nhật, nhiều người cảm thấy phiền chán rằng mình “chính thức” bước qua một tuổi mới, và trở nên già đi có lẽ là một điều mà không mấy người thực sự mong đợi, vì khoảnh khoắc đó, ta nhận ra rằng mình không còn trẻ lại thêm được tuổi nào nữa.
- Nhiều người lại cảm thấy một áp lực vô hình cuốn lấy họ, như việc so sánh và tự hỏi rằng tại sao những người khác, hoặc những bữa tiệc sinh nhật trên phim lại có thể tuyệt vời đến thế?
- Với những người ít bạn bè, ngày sinh nhật đối với họ khiến họ lo lắng rằng liệu có ai đó muốn được cùng trải qua ngày quan trọng này với họ hay không? Hoặc như, họ lo lắng rằng liệu người mà họ nghĩ rằng thân thiết liệu có đủ thân để quan tâm đến bữa tiệc sinh nhật của họ? Hay với những người đến từ những gia đình không kết nối với nhau, họ cảm thấy thật khó khăn khi phải lựa chọn việc tổ chức sinh nhật với người này và bỏ lại người kia – vì những người quan trọng nhất với họ có vẻ như không thích hoặc thậm chí là ghét nhau. Thật khó để trải qua cảm giác tội lỗi với một người này vì mình phải chọn đón sinh nhật một người quan trọng khác vào ngày của riêng mình…
- Đối với những người sống nội tâm, hay mắc rối loạn lo âu, việc “phải” giao tiếp xã hội và nói những lời xã giao với người khác quá nhiều cũng khiến họ thấy phiền chán.
- Đối với những người gặp quá nhiều đau khổ hoặc sang chấn tâm lý trong quá khứ, dịp sinh nhật đến mang theo một chuỗi các tâm trạng khó giải thích cũng có thể kích hoạt “Còi súng” làm bùng nổ những cảm xúc luôn che giấu bên trong họ. Đối với những người mà từ nhỏ đã luôn mang theo cảm xúc bối rối vì phải chọn giữa những người mình yêu thương để cùng đón sinh nhật, lâu dần nó như trở thành một cảm xúc quen thuộc khiến người ta thấy phiền chán ngày sinh của mình. Một số lý do khác khiến người ta cảm thấy sợ ngày sinh nhật có thể nói đến như: rối loạn lo âu; cảm giác sợ hãi rằng mình đang già đi; hoặc người đó gặp những sự kiện không vui vẻ vào dịp sinh nhật trong quá khứ.
LÀM SAO ĐỂ BIẾT ĐƯỢC BẠN ĐANG TRONG MỘT TRẠNG THÁI TRẦM UẤT DỊP SINH NHẬT?
Bạn cảm nhận được sự thay đổi tâm trạng thất thường và kéo dài từ trước đến sau ngày sinh nhật.
Bạn thấy mình trầm lặng và buồn chán hơn bình thường.
Bạn khóc nhiều hơn những ngày khác vào dịp sinh nhật.
Bạn liên tục suy nghĩ và chìm sâu trong những ngẫm nghĩ về quá khứ và những mục tiêu mà bạn vẫn chưa đạt được ở độ tuổi sinh nhật hiện tại (Ví dụ như nhiều người muốn thành đạt ở tuổi 30. nhiều người muốn kết hôn ở tuổi 27, hay nhiều người muốn đi nước ngoài ở tuổi 22,…)
Thậm chí có người sẽ buồn bã nghĩ về khoảng thời gian còn lại để sống trên đời là bao nhiêu?
Không có nhiều năng lượng hoặc động lực để thực hiện những hoạt động thường ngày.
Mất đi hứng thú với những thói quen và sở thích mà thường ngày họ rất tận hưởng (ví dụ như một người thích shopping bỗng dưng không còn muốn đi mua sắm trong những ngày ấy,…)
Cảm thấy mất tập trung
Muốn “biến mât” và tránh né vào ngày sinh nhật
Không quan tâm cũng như không muốn được trải qua ngày sinh nhật với ai (từ chối bữa tiệc, bữa ăn mà gia đình hoặc bạn bè chuẩn bị cho họ,..)
Có cảm giác muốn tự cô lập bản thân trong những ngày gần sinh nhật
HÃY TẬN HƯỞNG NGÀY SINH NHẬT CỦA BẠN THEO CÁCH MÀ BẠN MUỐN
Có lẽ nhiều người sẽ thấy tội lỗi hay trầm uất khi người thân và bạn bè họ muốn cùng tổ chức sinh nhật với họ, nhưng riêng họ thì cố gắng né tránh và không thích thú đến điều đó – Theo Dr. Lira de la Rosa.
Nếu bạn có một ai đó không muốn tổ chức sinh nhật, hãy thử khuyến khích họ nói ra nỗi lòng và chia sẻ nhu cầu cũng như mong muốn của họ, cũng như bày tỏ để họ không thấy tội lỗi khi từ chối ăn mừng ngày quan trọng của mình.
Còn nếu đó là ngày sinh nhật của bạn và bạn thấy phiền chán vì nó, hãy cứ làm bất cứ điều gì bạn cảm thấy thoải mái vì đó là ngày dành cho riêng bạn! Cho dù việc đó có là ở trong phòng đóng cửa tự chơi với bản thân, hay vượt qua cảm xúc tiêu cực để chia sẻ khoảnh khoắc bên cạnh người thương yêu.
Nguồn tham khảo:
https://www.verywellmind.com/birthday-depression-why-some…
Alderson, M. (1975). Relationship between month of birth and month of death in the elderly. British Journal of Preventive and Social Medicine, 29, 151–156
Birthday Blues
Examining the Association Between Birthday and Suicide in a National Sample
Alyson Williams, David While, Kirsten Windfuhr, Harriet Bickley, Isabelle M. Hunt, Jenny Shaw, Louis Appleby, and Navneet Kapur
Published Online:January 01, 2011https://doi.org/10.1027/0227-5910/a000067
Greene, D. , Barber, L. , Chorney, M. , Martyn, B. , Tanney, A. , Thurston, N. , Tomkins, J. (1987). Birthdays. A special kind of anniversary reaction. Journal of Psychosocial Nursing, 25, 9–13.
NGUYỄN LÊ HOÀI THƯƠNG
