Khoảng 4:30 chiều, Gage đã bị mất tập trung vì mải nói chuyện với một công nhân khác, anh đã vô tình đâm mạnh thanh sắt vào tảng đá và tạo ra tia lửa, chỗ thuốc nổ phát nổ tung. Thanh sắt bay ra khỏi lỗ, xuyên thẳng vào má trái của Gage, qua vòm miệng, vào não và xuyên qua đỉnh đầu của anh ta. Gage bị văng ra xa và nằm co giật trên mặt đất.
Tuy nhiên, sau một vài phút, điều kỳ diệu đã xảy ra, Gage bắt đầu tỉnh lại và có thể nói được. Sau đó, anh ấy bắt đầu đi bộ và cuối cùng có thể ngồi thẳng lưng trên chiếc xe bò của mình trong hành trình dài ba phần tư dặm để trở về khách sạn.
Trong quá trình hồi phục, anh ta đã bị mất mắt trái do sưng tấy, hôn mê vài ngày do não nhiễm nấm. Tuy nhiên, các bác sĩ chữa trị cho Phineas Gage đều cảm thấy vô cùng kinh ngạc trước tình trạng phục hồi nhanh chóng của anh. Sau khi được trở về nhà, cha mẹ của Phineas Gage cho biết, anh ấy đã “cải thiện cả về tinh thần và thể chất” và thậm chí có thể làm việc ngoài chuồng ngựa và cày ruộng.
Các cuộc kiểm tra sau đó tại bệnh viện cho thấy anh ta không hề bị đau ở đầu, mặc dù thực tế là các chuyển động nhịp đập của não anh ta có thể nhìn thấy qua lớp da mỏng che phủ vết thương.
Tuy nhiên, khi ở Chile vào năm 1859, sức khỏe của anh ta đột nhiên giảm sút nghiêm trọng. Gage bắt đầu lên cơn co giật động kinh, và mẹ anh ta nói rằng anh ta đã có những hành động kỳ lạ, và không giống với bản thân trước đó. Sau một thời gian ngắn ở với mẹ, Phineas Gage qua đời ở tuổi 36, vì chứng động kinh do chấn thương. Từ sự kiện này, thế giới đã có rất nhiều tranh cãi liên quan tới việc ý thức và bộ não, 2 thứ đó tách rời nhau hay tương trợ lẫn nhau? Đó vẫn còn là một dấu hỏi lớn.
