(“Law school” dưới góc nhìn của một sinh viên Luật)
01. “Ngay cả khi tôi không thể biến các em trở thành những chuyên gia pháp lý đáng kính, với tư cách của một giáo sư, tôi sẽ không tạo ra những kẻ phạm tội”. (Yang Jong Hoon)
Là giáo sư giảng dạy Luật Hình sự tại trường đại học nổi tiếng Hankuk, Yang Joong Hoon đã khẳng định phương châm dạy học của ông luôn tuân thủ giá trị đạo đức lương tâm của một nhà giáo đồng thời là một cưu công tố viên chính trực. Mặc dù phương pháp dạy học của ông có phần khắt khe với những câu hỏi dồn dập liên tiếp, nhưng cũng nhờ phương pháp nghiêm khắc này mà Kang Sol và các học trò đã được rèn luyện bản lĩnh để trở thành những luật sư thực thụ.
02. “Thi trượt là phải học lại đúng không? Im miệng và tập trung ôn thi cuối kì đi!” (Kang Sol A)
Mình vẫn nhớ chi tiết Kang Sol đang cố học thuộc điều 404 Bộ Luật Dân sự với vẻ mặt buồn bã chán nản. Việc học của Kang Sol và áp lực điểm số luôn khiến cô nàng sợ hãi khi phải ấn nút “enter” xem điểm trên máy tính của mình. “Ôi, tôi sợ lắm, tôi không nhìn được đâu! Lỡ trượt thì sao…”. Mình cũng đã từng rất lo lắng khi mở bảng điểm để xem GPA cuối kì, “Không biết mình có làm được không?”, “Chết rồi mình lại làm sai ở đâu nhỉ?”. Mình chỉ muốn nói với bạn rằng, điểm số là một phần rất nhỏ trên hành trình tìm kiếm tri thức. Thông qua “Law School”, mình nhận ra hiện tượng quá đề cao điểm số dẫn đến tình trạng sinh viên học tập trong áp lực và so sánh bản thân với bạn bè. Kang Sol A có thể là một cô bé từng có tiền án nhưng bằng ý chí và quyết tâm mà vẫn có thể theo đuổi trường Luật, cô muốn pháp luật phải xin lỗi cô vì đã khiến cô mất một khoản tiền oan mà bản thân đã dành dụm suốt một năm trời trước đó. Kang Sol A luôn mặc cảm về gia thế nghèo nàn, học lực kém hơn so với bạn bè, nhưng có một điều khiến mình cảm phục ở Kang Sol đó là tình cảm và sự quan tâm chân thành mà cô ấy dành cho tất cả mọi người, từ bạn bè, gia đình, thầy cô và cả những thân chủ đến tìm Kang Sol để mong cầu sự giúp đỡ. Đó là những cái ôm mà cô dành cho người bạn của mình khi bước ra phiên tòa đầy sợ hãi, đó là những lời lẽ đanh thép khi ứng cử viên Ko ra sức dọa nạt cô, đó là những cái nắm tay khi cô hết lòng muốn giúp đỡ thân chủ mà không nề hà toan tính…Suy cho cùng, bản lĩnh của một nhà làm luật được rèn luyện nên từ những tình huống rất nhỏ nhặt, đời thường!
03. “Khi em lựa chọn phớt lờ tội lỗi của mình, địa ngục sẽ mở ra.”(Yang Jong Hoon)
Tội lỗi sẽ khiến chúng ta không thể sống thanh thản khi bị tòa án lương tâm giằng xé. Lời thoại này nhắc nhở bản thân mình một điều rất đơn giản: “Không có gì quý giá bằng sự bình yên trong tâm hồn và mọi tội lỗi đều có cái giá của riêng nó”. Một lời nói dối sẽ dẫn theo một loạt những lời nói dối khác để biện minh cho tội ác ban đầu. Việc che đậy hay lật tẩy nó, chỉ là vấn đề thời gian.
04. “Anh có tin thầy Yang giết thầy Seo?
Không, anh không tin ai cả, vì anh đã từng bị người anh tin tưởng nhất phản bội” (Han Joon Hwi)
Niềm tin là thứ khó thay đổi nhất nhưng một khi đã sụp đổ thì không thể lấy lại được. Khi nghe lời tâm sự của Hwi mình nhớ đến một câu nói như thế này: “Lòng tin giống như một tờ giấy, một khi đã vò nát, mặc bạn cố gắng vuốt phẳng đến đâu cũng không thể đưa tờ giấy trở về trạng thái ban đầu”. Niềm tin duy nhất mà chúng ta có thể bám víu, đó là niềm tin dành cho chính bản thân mình.
05. “Cô mong rằng bài thi trắng của em không có nghĩa là em từ bỏ mà đó là sự dũng cảm.” (Kim Eun Sook)
Trong lớp học của Kang Sol, có một thành viên luôn luôn đạt điểm A trong các bài kiểm tra cuối kì. Đó chính là Yoo Seung Jae. Ít ai biết rằng, bảng điểm mơ ước của anh chính là thành quả có được từ việc hack máy tính của giảng viên để lấy trộm đề thi và đáp án. Trong bài kiểm tra cuối cùng của môn Luật Dân sự, Yoo Seung Jae đã để trắng bài thi.
Lời thoại của giáo sư Kim Eun Sook khuyên nhủ cậu học trò đầu thú vẫn còn khiến mình nhớ mãi. Cô ân cần nói với anh rằng cô sẽ để anh chịu mức kỉ luật nhẹ nhất, tuy nhiên, anh không còn tư cách để ở lại ngành luật. Ngành luật đòi hỏi sự thật được tôn trọng, dù cho sự thật ấy có khắc nghiệt đến đâu! Chỉ vì một chút lầm lỡ không thể kiểm soát bản thân, chỉ vì sự mù quáng và áp lực điểm số, Yoo Seung Jae đã đánh mất cơ hội theo đuổi ngành Luật của mình.
06. “Khi thầy Yang làm bị cáo, em mới thấy lời nói của mình quan trọng ra sao. Lúc học Luật, em không biết, nhưng khi em đứng đó, em mới biết môn Luật mình học quan trọng đến thế nào! “(Jeon Ye seul)
Một lời khai của nhân chứng có thể quyết định mạng sống của một con người. Khi giáo sư Yang phải nghe lời khai nhân chứng – từ chính học sinh của ông, ông đã chờ đợi sự thật được phơi bày thay vì sự áp đặt của một lời dối trá. Jeon Ye-seul đã không phụ bạc niềm tin mà ông đã dành cho học trò. Dù bị ép phải khai man nhưng lương tâm của cô đã không cho phép lời khai của mình đẩy thầy Yang vào ngục tối.
Chúng mình là sinh viên Luật, đôi khi chúng ta lên lớp với một thái độ thờ ơ. Nhưng hãy tưởng tượng xem nếu bạn đang là bị cáo hoặc nhân chứng liên quan trực tiếp đến một vụ án hình sự, bạn sẽ học Luật với một tâm thế như thế nào? Mình vẫn còn nhớ cô giáo dạy môn Hình sự của mình chia sẻ rằng: “Nếu các em đang là bị cáo, các em sẽ cảm thấy không có gì dài bằng khoảng thời gian kiện tụng. Các em sẽ chỉ muốn màn đêm này mau chóng kết thúc đi! Khi nào các em rơi vào trạng thái tuyệt vọng và hiểu được tầm quan trọng của luật pháp thì lúc ấy các em mới hiểu mình đang được học cái gì?”.
07. “Kiểm tra sự thật là nhiệm vụ cơ bản nhất của người làm luật.
Muốn làm ngành luật thì phải đi tìm sự thật. Cái cậu thấy không phải là tất cả. Đừng tin vào linh cảm vì rõ ràng nó không đáng tin. Hãy điều tra cho kĩ càng vào. Công tố viên lẽ ra phải nghi ngờ những cái đó. Không cho phép chỉ được nghe và thấy những cái mình muốn tin. ” (Công tố viên Jin)
Có những sự việc tưởng rằng chỉ cần mắt thấy tai nghe là ta có thể thấu rõ sự tình. Nhưng không phải! Một hành động xảy ra ngay trước mắt có thể đến từ động cơ và mục đích khác nhau. Nhiệm vụ của điều tra đó là phải khám phá ra sự thật ẩn chứa đằng sau tội phạm ấy.
08. “Các em phải học cách tự phản biện lập luận của chính mình”
(Yang Jong Hoon)
Trong một phần tranh luận, khi Kang Sol đang vào vai luật sư để biện hộ cho thân chủ, thầy Yang đã bắt cô đổi vị trí cho công tố viên để tự phản bác lại lập luận của mình. Kang Sol đã lúng túng và chịu thua. Là một người học Luật, chúng ta cần giữ một cái nhìn khách quan đa chiều, không nên đề cao cảm xúc của bản thân mà nên lập luận dựa vào chứng cứ và tình tiết khách quan của vụ án.
09. “Làm ơn cho tôi đầu óc của Luật sư đi”
Khi Kang Sol quá mệt mỏi với phiên tòa giả định, cô đã đứng dưới tượng đài nữ thần công lý và cầu xin rằng: “Làm ơn cho tôi đầu óc của Luật sư đi”. Thầy Yang đã đáp lại lời cô bằng vẻ mặt lạnh lùng vốn có: “Đầu óc của luật sư, làm gì có cái đó, đó chỉ là ảo tưởng của những luật gia nổi tiếng mà thôi!”
Đi đọc sách luật thay vì phí thời gian thế này đi, nếu định than thở thì đi chỗ khác!”.
Trí tuệ và bản lĩnh của người luật sư không đến từ việc cầu xin hay than vãn, mọi thứ đều cần rèn luyện và trải qua quá trình. Kang Sol đã lĩnh hội được bài học của thầy và tự tin tham gia phiên tòa giả định. Dù không chiến thắng nhưng trải nghiệm ấy đã giúp cô ngày một trưởng thành hơn.
10. “Tôi không dạy sinh viên pháp luật là công bằng, cái làm cho pháp luật công bằng là quyết định của thẩm phán dựa vào nguyên tắc giả định vô tội và chứng cứ. Đó là cái tôi dạy sinh viên.” (Yang Jong Hoon)
Nguyên tắc suy đoán vô tội là một trong những nguyên tắc cơ bản của Bộ luật tố tụng hình sự ( quy định tại điều 13 Luật Tố tụng hình sự VN 2015) trong đó “người bị buộc tội sẽ không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự thủ tục và có bản án quyết định của Tòa án” , nói đơn giản hơn nếu không đủ chứng cứ chứng minh thì người đó không có tội.
Đa phần khi chúng ta nghe tin đồn về một người nào đó bị bắt do tình nghi phạm tội, chúng ta thường mang định kiến rằng “Người này là tội phạm”, “Đáng sợ quá, trình xa người đó ra”… trong khi đó để đưa ra kết luận điều tra, chúng ta cần lấy lời khai, phân tích bằng chứng, chứng minh và đợi bản án của tòa. Chỉ khi ấy chúng ta mới có thể nói rằng, “Đây là tội phạm”.
Trong “Law school”, khi thầy Yang là người đầu tiên bị tình nghi, giới truyền thông đã lập tức đưa tin và gắn mác cho ông với biệt danh là “sát nhân trường Luật”, “Chẳng hiểu sao một thầy giáo sát nhân lại có thể đứng lớp và giảng dạy luật Hình sự cho sinh viên cơ chứ!”,.. Mình vẫn còn nhớ khi bị bắt, thầy Yang vẫn thản nhiên ra đề và chấm bài thi cho các học trò. Gương mặt thản nhiên ấy toát lên vẻ đẹp của sự chính trực, của niềm tin xuất phát từ lương tâm trong sạch của một giáo sư. Bởi lẽ ông còn là tấm gương để các học trò của mình dõi theo và tin tưởng vào sự công bằng của pháp luật.
Tạm kết:
Mình rất thích nhạc phim của “Law School”, đặc biệt là bài ost “We are”. Lời bài hát như muốn nhắn ngủ với chúng ta rằng “We are human”. Vì chúng ta là con người nên không thể tránh khỏi những lỗi lầm và sai sót. Pháp luật có thể luôn luôn đúng, chưa chắc, nhưng niềm tin vào công lý và sự thật sẽ luôn được sáng tỏ.
Nếu bạn chưa xem bộ phim này thì hãy thử trải nghiệm và chia sẻ với mình xem sao. Quả thực, “Law school” đã đem đến cho mình nhiều cảm hứng để có thể hiểu thêm yêu thêm về chuyên ngành mình đang học. Chẳng có gì là dễ dàng, dù bạn đang học ở bất cứ chuyên ngành nào, nếu bạn muốn đạt đến đỉnh cao, việc bạn cần làm chính là không ngừng cố gắng.
Stay strong and positive!
