Chính phủ liên bang Úc vừa công bố kế hoạch ban hành luật trong năm nay nhằm cấm trẻ em truy cập mạng xã hội. Quy định mới này đang trong quá trình soạn thảo và vẫn chưa xác định độ tuổi cụ thể cho việc cấm. Thủ tướng Anthony Albanese, người công bố kế hoạch này, nhấn mạnh rằng động thái này là cần thiết để bảo vệ thanh thiếu niên khỏi những tác động tiêu cực từ mạng xã hội.
Kế hoạch của Úc phù hợp với những nỗ lực của nhiều quốc gia khác trong khu vực châu Á – Thái Bình Dương nhằm kiểm soát chặt chẽ mạng xã hội. Nhiều quốc gia trong khu vực đang lo ngại rằng mạng xã hội gây ra những hệ lụy xấu như nghiện ngập, bắt nạt trực tuyến, cờ bạc và tạo điều kiện cho tội phạm mạng. Thủ tướng Albanese đã thẳng thắn gọi mạng xã hội là “một mối nguy hại” đối với giới trẻ, khi những nền tảng này có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và hành vi của thanh thiếu niên.
Úc cấm trẻ em lên mạng xã hội
Các quốc gia như Malaysia, Singapore và Pakistan cũng đã có những biện pháp tương tự nhằm kiểm soát mạng xã hội. Trong khi mỗi quốc gia có lý do và phương pháp khác nhau, thì mục tiêu chung vẫn là giảm thiểu tác hại từ việc sử dụng mạng xã hội quá mức và không kiểm soát.
Theo Thủ tướng Albanese, chính phủ Úc đang xem xét áp dụng độ tuổi tối thiểu từ 14 đến 16 tuổi để người dùng có thể truy cập các trang mạng xã hội như Instagram và Tiktok. Ông cho biết cá nhân mình ủng hộ việc đặt độ tuổi 16 là giới hạn tối thiểu, nhằm đảm bảo trẻ em không tiếp cận sớm với các nội dung và hành vi độc hại trên mạng xã hội.
Chính phủ Úc sẽ ban hành luật cấm trẻ em truy cập mạng xã hội, hướng tới bảo vệ sức khỏe tinh thần của giới trẻ. Ảnh: AP
Hiện tại, chính phủ Úc đang thử nghiệm các phương pháp xác minh độ tuổi để đảm bảo việc thực thi luật mới sẽ hiệu quả. Chính phủ cũng sẽ làm việc cùng các bang trong nước để tránh sự khác biệt về quy định giữa các khu vực. Bang Nam Úc, bao gồm thành phố Adelaide, là địa phương rất tích cực trong vấn đề này. Gần đây, Nam Úc đã đề xuất các quy định buộc các công ty mạng xã hội cấm trẻ em dưới 13 tuổi sử dụng các nền tảng của họ.
Thủ hiến bang Nam Úc, Peter Malinauskas, đã nhấn mạnh: “Bằng chứng cho thấy việc tiếp cận sớm với mạng xã hội gây nghiện đang gây hại cho con em chúng ta […] Điều này không khác gì thuốc lá hay rượu bia.”
Tuy nhiên, các động thái kiểm soát mạng xã hội của chính phủ Úc dự báo sẽ vấp phải sự phản đối từ một số bên. Một số người lo ngại rằng các quy định này có thể vi phạm quyền riêng tư của cá nhân, trong khi các nhà cung cấp dịch vụ mạng xã hội có thể không đồng ý với chi phí và trách nhiệm tăng thêm trong việc giám sát các nội dung, trang và bài viết trên nền tảng của họ.
Trước đây, Úc đã ban hành các quy định khiến nhiều nền tảng mạng xã hội không hài lòng. Bộ quy tắc Đàm phán Tin tức, nhằm buộc các nền tảng phải trả phí cho các nhà cung cấp tin tức địa phương, đã khiến Facebook phải tạm thời rút khỏi thị trường Úc. Dù sau đó các nền tảng đã tìm cách thích ứng, nhưng mối quan hệ giữa các cơ quan quản lý Úc và các công ty công nghệ vẫn gặp nhiều thách thức.
Ví dụ, vào tháng 4 vừa qua, Ủy ban An toàn Internet Liên bang (eSafety) đã yêu cầu gỡ bỏ một đoạn video về vụ tấn công bằng dao tại một nhà thờ ở Sydney, mà chính phủ Úc coi là hành vi khủng bố. Mặc dù chính phủ yêu cầu nền tảng X (trước đây là Twitter) phải chặn đoạn video này ở ngoài lãnh thổ Úc, nhưng tòa án đã từ chối gia hạn lệnh tạm thời.
Chủ sở hữu X, Elon Musk, đã gọi quyết định của tòa án là một chiến thắng cho tự do ngôn luận và internet mở. Phát biểu của Musk cho rằng “Điều gì có thể ngăn cản bất kỳ quốc gia nào kiểm soát toàn bộ Internet?” đã khiến Thủ tướng Albanese phẫn nộ. Ông cáo buộc Musk “kiêu ngạo” và cho rằng hành vi này đã “vượt trên luật pháp Úc”.
Không chỉ riêng Úc, các quốc gia khác cũng đang đẩy mạnh các biện pháp kiểm soát mạng xã hội. Malaysia gần đây đã đề xuất chế độ cấp phép hàng năm cho các công ty mạng xã hội có hơn 8 triệu người dùng. Đề xuất này cũng sẽ áp đặt trách nhiệm hình sự đối với các nhà cung cấp dịch vụ về nội dung do người dùng tạo ra và yêu cầu kiểm duyệt chặt chẽ.
Tại Singapore, Đạo luật Tội phạm Trực tuyến, được thông qua vào năm ngoái, sẽ yêu cầu các trang mạng xã hội và dịch vụ nhắn tin phải triển khai hệ thống phát hiện các hành vi lừa đảo và hoạt động độc hại trước cuối năm 2024. Những biện pháp này nhằm mục đích bảo vệ người dùng và giảm thiểu các vụ lừa đảo thương mại điện tử, trong đó Facebook và Carousell chiếm 70% số vụ được báo cáo.
Trong khi đó, Pakistan đang đối mặt với những thay đổi lớn về quyền truy cập internet với lý do an ninh quốc gia, dù chính phủ nước này phủ nhận việc lắp đặt hệ thống tường lửa tương tự như Trung Quốc.
Các động thái kiểm soát mạng xã hội trên toàn cầu, bao gồm Úc, cho thấy tầm quan trọng của việc bảo vệ người dùng khỏi những nguy cơ từ không gian mạng, đặc biệt là với giới trẻ.