Elizabeth Holmes, nhà sáng lập công ty Theranos ấy.
Rudy Giuliani không hẳn là thiên tài nhưng rất được kính nể. Song, về khoản từ một cá nhân gần như được cả thế giới trọng vọng hóa thành một trò cười lố bịch thì anh ta chắc chắn phải nằm trong danh sách.
Linus Pauling từ một nhà hóa học và hóa sinh học ưu tú đã hóa thành một tên lang băm viết sách. Trong đó, anh ta tuyên bố rằng, với liều lượng lớn vitamin C là đã chữa khỏi mọi loại bệnh rồi, và nó chính là chìa khóa dẫn đến sự trường thọ.
Tôi nghĩ đến Elon Musk ngay tức khắc. Vâng, có lẽ anh ta vốn là tên đần độn nhưng có lúc lại mang dáng dấp của một thiên tài.
Mình không hiểu sao Sam Bankman-Fried vẫn chưa nằm trong danh sách này. Hắn ta được nhiều tạp chí mệnh danh là nhà tiên tri và thiên tài, nhưng hóa ra hắn vốn chỉ là một tên ngu đần chết giẫm.
Tôi nghĩ Steve Jobs là một thiên tài tiếp thị và bán hàng. Còn khi bàn về căn bệnh ung thư có thể điều trị của ông ta, tôi sẽ không gọi Steve là ngu dốt đâu. Tuy nhiên, ông ta đã tin nhầm người và thái độ “tôi luôn luôn thắng” khiến ông ta phải trả giá bằng cả tính mạng của mình.
Mắc ung thư thì không may cho ông ta thật. Tuy nhiên, may là vào giai đoạn phát hiện bệnh thì có thể điều trị rồi. Ấy vậy mà ông ta lại từ chối bác sĩ và ảo tưởng rằng thay đổi chế độ ăn uống sẽ chữa lành căn bệnh.
Nói về John McAfee, khoản thiên tài thì tôi không chắc nhưng sở đoản thì ai ai cũng biết.
Anh ta viết bài để tiếp thị cho một phần mềm diệt vi-rút thương mại đầu tiên sau khi làm lính mới tại NASA, Univac và Xerox với tư cách là lập trình viên. Doanh thu từ sản phẩm này có thể đã chạm ngưỡng 100.000.000$.
Sau đó, anh ta bán cổ phiếu, bảo mọi người gỡ phần mềm rồi về vườn. Song, vì dính líu đến ma túy nên anh ta đã ngốn hết hàng chục triệu đô, và có khả năng còn sát hại một người đàn ông ở Belize, rồi xoạc một ả rất là đô con. Anh ta còn tranh cử chức Tổng thống Hoa Kỳ, nhưng sau đó đã bị bắt tại Tây Ban Nha vì tội trốn thuế và rồi tự vẫn hoặc bị sát hại.
Nếu bạn đã từng đọc qua câu chuyện buồn của người này, Bobby Fischer, thì sẽ thấy ông ta đích thị là tên thần kinh không ổn định. Dường như ông ta đang khiển trách người Do Thái, và nói luyên thuyên về vụ khủng bố 9/11, cũng như nhiều nhận định khác. Tuy nhiên, về khoản cờ vua thì ông ta lại là thiên tài. Mà tôi đọc cuốn sách về ông ta cũng được hàng thập kỷ rồi. Và tôi nghĩ ông ta chính là người Do Thái ấy chứ. Để tôi tra wikipedia xem thử.
Enron và WorldCom đều là những doanh nghiệp uy tín có sức ảnh hưởng, ấy thế mà đã phải phá sản vì hoạt động sổ sách mờ ám và tham ô đó. Cả hai đều là những công ty phá kỷ lục liên tiếp về các vụ phá sản nổi bật nhất trong lịch sử.
Tên trùm xã hội đen huyền thoại, Al Capone, đã chết do căn bệnh giang mai và teo não hành hạ. Nghiệp chướng đôi lúc cũng xảy đến mà.
Tôi xin nêu ra hai ví dụ mà tôi chưa thấy ai bình luận:
- Scott Adams. Mặc dù làm thiên tài rất khó nhưng anh ta đã thành công khi làm họa sĩ truyện tranh suốt nhiều năm. Cho đến khi quan điểm chính trị của anh ta lộ diện và theo sau đó là hàng loạt bình luận về phân biệt chủng tộc. Mọi người cứ nghĩ anh ta đang nhận một vụ làm ăn lớn, có điều đã hỏng bét hết rồi.
- YouTuber Iiluminaughti. Cũng tương tự như trên, kênh này xây dựng một đội ngũ khán giả qua việc chỉ trích hoạt động kinh doanh mờ ám, nhưng hóa ra lại là kẻ phạm tội vì thực hiện chính các hoạt động mờ ám đó.
Không chắc đây có phải điều bạn đang tìm kiếm hay không nhưng đây là những gì tôi hình dung trước hết.
Có một gã mà tôi hợp tác với công ty 23M đến sòng bạc để chơi blackjack. Một ngày sau, anh ta đến công sở với 4 túi bánh mì hiệu Burger King khổng lồ rồi hô: “Mấy bồ ơi, bữa trưa này tui đãi!”
Anh ta thành ra giật được 1400$ chỉ với 200$ ban đầu (bọn tôi khi đó chỉ là thanh niên nên 1400$ đã là một khoản tiền mặt kha khá trong mắt bọn tôi). Mọi người trao đổi với anh ta về điều đó và hỏi cách anh ta làm. Để tôi nói cho các bạn hiểu, anh ta vô cùng tự hào về thành quả này. Thế rồi, anh ta tiếp tục giải thích cách làm: “Mấy bồ chỉ cần biết cách đọc các con bài. Vì Blackjack đòi hỏi toàn là kỹ năng nên mấy bồ phải biết khi nào thì cược và khi nào thì không. Vài người thì sở hữu kỹ năng ấy còn vài người thì cơ bản lại không có. Phải mất nhiều năm trời chơi bài ấy!”
Chàng trai này kiêu thật và thành thực mà nói thì chúng tôi đều rất ấn tượng. Anh ta nói cứ như là biết rõ tài năng mình và đang hưởng thụ nó vậy. Tất cả mọi người ở tầng trưng bày đều vây quanh để lắng nghe anh ta khoe khoang về số tiền thưởng nhận về, thậm chí còn khoe cả tiền mặt. Chúng tôi hỏi anh ta có đi chơi tiếp không và anh ta đáp: “Tất nhiên là đi rồi, tiền dễ ăn mà”.
Vâng, anh ta có đi chơi lần thứ hai đêm hôm đó thật. Anh ta cố thủ bên trong sòng bạc suốt nhiều giờ đồng hồ với tất cả số tiền có được từ đêm hôm trước. Sau nhiều màn cá cược, anh ta đã sài hết món tiền ấy chỉ trong vài giờ. Anh ta còn tiếp tục rút nhiều tiền mặt hơn từ tài khoản ngân hàng bằng toàn bộ số tiền lương đã lĩnh 2 ngày trước và cũng mất trắng.
Vậy nên nếu bạn có ăn may thì cũng đừng tự đắc nha.
Gerald Ratner đã từng đưa ra hai tuyên bố ngớ ngẩn trong một bài phát biểu vào năm 1991 rằng mặt hàng của công ty mình là rác rưởi. Bởi vậy, lúc bấy giờ, công ty đã thất thoát tận 500.000.000£ chỉ qua một đêm!
Hai tuyên bố này như sau:
- “Sản phẩm của chúng tôi có giá thấp hơn một chiếc sandwich kẹp tôm của công ty Marks & Spencer và có lẽ cũng chỉ giữ được lâu như thế”.
- “Người ta hỏi, làm sao tôi có thể bán nó với cái giá thấp đến thế, rồi tôi trả lời, vì đó toàn là hàng kém chất lượng thôi”.
Anh ta nói điều này trong khán phòng có đông đảo các nhà báo đến chép lại và chấp nhận phát tán câu chuyện. Sau vụ việc, bất cứ ai mua quà ở một trong các cửa hàng của Ratner để tặng người yêu đều bị xem là đồ rẻ tiền. Vì thế, doanh thu đã tụt dốc, khiến anh ta bị tước ghế chủ tịch chỉ trong một năm và công ty phải thay tên thương hiệu.
Kể từ đó, pha vạ miệng như này đã trở nên phổ biến với cái tên “hiệu ứng Ratner” hay “hành động Ratner”.
Cái gã phát minh ra kỹ thuật PCR mà có lẽ hầu hết người ta nhớ đến trong những năm COVID đã đoạt giải Nobel nhờ bước đột phá trong nghiên cứu ADN gần đây đó. Có điều là gã lại có hành động kỳ quặc khi khẳng định rằng nguyên nhân gây nên căn bệnh AIDS không phải là virus HIV ngay cả sau khi đã được giới khoa học chấp nhận, cũng như dành cả đêm trong rừng chỉ để tám chuyện với một chú gấu mèo phát sáng.
Thành thực thì dù có thể bị phản đối nhưng Hít-le lại là thiên tài trong cách ông ta lên nắm quyền kiểm soát đó. Chuyện là ông ta thống trị toàn bộ nước Đức và thuyết phục dân chúng tiến hành cuộc diệt chủng tồi tệ nhất trong lịch sử. Tuy vậy, trong Thế chiến thứ hai, ổng đã thất bại thê thảm khi dám xâm lược Liên Xô và đấu với phe Đồng minh cùng một lúc. Bên cạnh đó, ông ta còn là tên rối loạn tâm thần ác độc. Nhưng kể cả độc ác thì người ta vẫn có thể vừa là thiên tài, vừa là đần độn mà.
Nói về Thomas Midgley thì các phát minh của ông ta có vẻ đều là những đóng góp vĩ đại đối với nhân loại cho đến khi vỡ lở ra là chúng đang tuồn một lượng chất độc khủng khiếp vào khí quyển, làm thủng cả tầng ozone.
Đại tướng Pétain của Pháp từ một nhà chiến thuật chiến tranh thiên tài và là vị tướng đáng kính trong Thế chiến thứ nhất đã biến thành một kẻ ủng hộ Đức Quốc xã trong Thế chiến thứ hai.
