Về bản chất thì những xu hướng gần đây của thời trang mà chúng ta đang yêu thích như business-core, dark academia etc.. mình sẽ chung quy chúng là “Uniform: Đồng phục”. Tại sao lại là “Đồng phục” vì bản chất những thứ trang phục mà chúng ta đang mặc phát triển từ những môi trường, những concept đặc thù như công sở, trường học – những nơi yêu cầu về đồng phục và sự kỉ luật giữa nhân viên và nhân viên, giữa học sinh và học sinh như nhau. List các sản phẩm như blazer, sweater vest, váy xếp li, chunky loafer hay oxfords đi kèm tie (Cà vạt) xuất hiện rất nhiều và có nhiều kiểu phối khác nhau. Mới không? Không, nó chỉ là phiên bản biến thể của thứ mà mình gọi là “Uniform: Đồng phục”.
Dưới sự phát triển của Tiktok, những nội dung về thời trang trở nên nhiều hơn và cũng vì thế mà các phong cách được đưa trở lại kèm theo những “khái niệm” mới. Uniform: đồng phục cũng không ngoại lệ vì đơn giản nó đã là một phần trong nền văn hoá thời trang của con người. Oái ăm thay – đồng phục, thứ trang phục được làm ra để tạo được sự thống nhất trong một môi trường đi kèm theo những quy chuẩn về đạo đức đi kèm giờ đây lại trở thành thứ mang ý nghĩa “Xu hướng, Thời trang” thông qua các bộ sưu tập của các thương hiệu, các nhà thiết kế. Bản chất của uniform:Đồng phục đó là chính “vĩnh cửu trường tồn” của nó, chỉ suy nghĩ đơn giản rằng ở thời điểm nào thì con người cũng cần đi học, cũng cần đi làm. Còn tồn tại những trường học, những văn phòng thì những concept của Uniform: đồng phục sẽ trường tồn với thời gian.
Ý tưởng về đồng phục, bắt đầu là đồng phục học sinh – thứ liên quan mật thiết với các styles mà Gen Z đang mặc và yêu thích. Bắt nguồn từ nước Anh từ thế kỷ thứ 13 nhưng phải đến thế kỉ thứ 16 thì nguyên mẫu của đồng phục thời hiện đại mới được giữ nguyên và phát triển cho tới ngày nay. Để có thể liên tưởng dễ nhất thì chúng ta hãy nhắc tới bộ phim dựa trên tiểu thuyết phép thuật nổi tiếng của cụ J.K. Rowling Harry Potter. Cảm hứng về trang phục của những nhân vật giả tưởng trong ngôi trường Hogwart đó cũng là một dẫn chứng cụ thể cho mọi người mường tượng được về concept uniform thời đó. Sau này chúng dần được quy chuẩn thành 1 kiểu mẫu chung đó là quần tây, áo gile và là một biểu tượng của học thức, địa vị và sự giàu có. Tại Mỹ thì những kiểu đồng phục cũng du nhập theo con đường của thực dân Phương Tây cho tới những năm 1900s dưới các ngôi trường công lập và giáo xứ – tuy nhiên chúng sẽ biến đổi theo thời gian.
Đồng phục – như mình nói ban đầu thì thời trang là một thứ tượng trưng cho sự gắn kết, kỷ luật và vai vế. Tuy nhiên, với bản tính của con người không bị kiềm ném trong một khuôn khổ ở bất kì giai đoạn nào thì đồng phục cũng trở thành chủ đề để tranh cãi trong những dòng chảy chuyển biến văn hoá. Nhiều cuộc tranh luận nổ ra về đồng phục hạn chế sự thể hiện của con người cũng như giới hạn về sự sáng tạo và thể hiện giới tính rõ ràng trong đó (Ví dụ: nam phải mặc quần tây, nữ phải mặc váy – Đại loại là như thế). Mà các bạn đều biết rồi, cái gì càng cấm thì nó lại càng có sức hút – càng là một tuyên ngôn mạnh mẽ thể hiện bản thân. Đầu tiên là những ghim cài, những chiếc quần cắt ngắn hơn hoặc biến thể bằng những chiếc cà vạt (nghe quen thuộc chưa). Được sự trợ giúp của văn hoá đại chúng với các công cụ như phim ảnh, âm nhạc – hình ảnh của đồng phục được đẩy mạnh hơn và trở thành sự pha trộn văn hoá. Nó có thể mang tính lịch lãm, trí thức hay cũng trở thành một thứ để người ta phá bỏ thể hiện sự tự do, phá bỏ những khái niệm về sự kì vọng hay tiêu chuẩn thành công vốn dĩ được đặt lên ý nghĩa của các bộ đồng phục. Có một kiểu concept căn bản nổi danh một thời với đồng phục học sinh (Đặc biệt là nữ) – tiêu biểu chính là Công chúa nhạc Pop Britney Spears với “Baby One More Time”. Sự trường tồn của Baby one more time cũng dẫn theo về hình ảnh của một nữ sinh có phần gợi cảm với phần đồng phục của mình.
Đó là Phương Tây – còn châu Á thì đồng phục cũng có những đặc sắc riêng và phần này thì nó cũng ảnh hưởng Việt Nam khá nhiều. Không thể không nhắc tới Hàn Quốc – Kdrama và Kpop rất ưa chuộng sử dụng những bộ đồng phục từ học sinh cho tới dân công sở lên trên màn hình. Chả lạ lẫm gì với kiểu lãng mạn ngây ther và sự dễ thương đến thương mại của những hình ảnh nam sinh, nữ sinh từ phim tới MV ca nhạc/ Bên cạnh đó, những bộ phim chốn văn phòng của Hàn cũng đang thu hút được nhiều sự quan tâm và đó cũng là cảm hứng của nhiều kiểu mặc đồ lấy cảm hứng từ Uniform:Đồng phục.
Trái ngược với điều đó thì ở Nhật Bản, đồng phục học sinh lại mang tới một thứ máu chiến hơn. Đó là những cuộc tranh đấu giữa các tiểu bá vương trường trung học với nhau với hình ảnh tiêu biểu là chiếc áo Gakuran. Vốn được làm ra và lấy cảm hứng từ quân đội để lập nên thiết quân luật trong trường học – nay Gakuran trở thành một hình ảnh tiêu biểu của những anh thanh niên trai trẻ ngông cuồng muốn xưng hùng xưng bá. Còn saifuku thì lại quen thuộc với hình ảnh hồn nhiên và ngây ther. Những thứ như trên tiếp cận với thế giới thông qua các sản phẩm văn hoá đại chúng của Nhật là anime, manga và JAV.
Trải qua nhiều lần chuyển biến về văn hoá, thứ chúng ta nhận thấy đó là thời trang luôn có xu hướng lật đổ và tái thiết – quy trình này cứ lặp đi lặp lại. Đồng phục chán – lật đồ quy tắc đồng phục – tái cấu trúc và sử dụng đồng phục – lại thấy đồng phục căn bản đẹp – lại sử dụng nguyên bản của đồng phục – Đồng phục chán.
Trong những năm gần đây, sự trở lại kiểu Uniform: Đồng phục là một điều hoàn toàn dễ hiểu vì sự tiếp cận của thời trang và các xu hướng gần đây đều nhắm tới sự chỉnh chu, sang trọng và chú trọng những mẫu tailoring. Các thương hiệu cũng vào trong guồng phát triển lại những mẫu timeless của họ. Một trong những thương hiệu làm tốt việc biến Uniform trở thành Unique Selling Point của họ đó chính là Thom Browne. Những bộ suits, những chiếc váy xếp li hay cả knitwear theo kiểu ngày xưa đã trở thành đặc trưng của thương hiệu – cho dù mỗi mùa Runway Thom Browne có sáng tạo kiểu gì over đi chăng nữa thì mặt hàng bán chạy nhất của họ vẫn là những thứ trên. Hay những mùa gần đây thì chúng ta có thấy Coperni, MiuMiu, Raf Simons hay Prada mang tới các thiết kế có cảm hứng từ đồng phục.
Các tuần lễ thời trang trên toàn cầu cũng ưa chuộng việc mang những hình bóng của Uniform xuất hiện.
Chắc chắn, xu hướng này như bao xu hướng khác về thời trang sẽ nhanh chóng bị nguội lạnh nhưng có một điều rằng, uniform hay các biến thể của chúng sẽ trường tồn theo thời gian.
