Tính nam (masculinity) là một khái niệm kiến tạo xã hội (social construct). Nó là tập hợp những thuộc tính được gán cho nam giới, bao gồm cách một cá nhân hành xử, bề ngoài, tính cách và phong cách sống của họ. Vì là một kiến tạo xã hội (hình thành từ xã hội) nên chuẩn mực nam tính sẽ khác nhau ở mỗi thời kì, nền văn hóa, địa vị, vv… và luôn trong sự vận động, thay đổi. Giống như nữ tính và trung tính, sự nam tính không chỉ có ở nam giới mà còn thể hiện ở các giới khác.
Tính nam tiêu cực (toxic masculinity) ám chỉ đến những kỳ vọng của xã hội về việc một người nam giới truyền thống nên cư xử như thế nào. Những quan niệm liên quan đến tính nam tiêu cực cũng dần được bình thường hóa trong xã hội; những bình luận như, “cư xử cho giống đàn ông đi,” “đồ đàn bà”, “đàn ông lên mày” cũng xuất phát từ tư tưởng này. Tuy nhiên, có thể một hiểu một cách bao quát hơn, tính nam tiêu cực là những hành vi hoặc chuẩn mực văn hoá gây hại đến cộng đồng nói chung và bản thân nam giới nói riêng. Một số khuôn mẫu cũng có thể được cho là tính nam độc hại bao gồm gia trưởng, độc đoán và phân biệt giới tính.
Sự thống trị về thể chất và sinh lý kéo dài trong suốt lịch sử của loài người đã khiến cho giới nam thống trị gần như toàn bộ xã hộ từ cổ chí kim. Tuy nhiên, kéo theo đó cũng là những hệ luỵ về tư tưởng nhất định. Một trong những số đó là:
- Đàn ông không thể là nạn nhân của bạo hành. Nếu có bạo hành thì họ chính là thủ phạm.
- Đàn ông phải là người trụ cột của gia đình, nuôi sống cả gia đình.
- Đàn ông phải mạnh mẽ, không thể hiện sự bất lực, yếu đuối ra bên ngoài, vì nó không phải là “đàn ông”.
Không chỉ gây tổn hại cho người khác, người mang tính nam độc hại còn có thể gây tổn hại cho chính bản thân mình. Kìm nén về cảm xúc, phải mạnh mẽ, phải quyết liệt, chịu đựng nỗi đau về lẫn thể xác lẫn tinh thần để chứng tỏ mình là “đàn ông” chính là liều thuốc độc cho sức khoẻ tâm lý. Do đó, không phải ngẫu nhiên mà nam giới là đối tượng chủ yếu của các tác nhân kích thích hoặc gây nghiện như rượu bia thuốc lá. Nhưng nếu làm gì khác hơn, vị trí của họ trong xã hội có thể bị đe doạ bởi những người cổ suý cho tính nam độc hại.
Cuối cùng là vấn đề về tiêu chuẩn kép trong giới tính. Một người phụ nữ mang tính nam có thể được coi là cá tính, mạnh mẽ. Ngược lại thì không, một người đàn ông mang trong mình sự nữ tính có thể bị coi là ẻo lả, là sự không hợp lí để có thể nghi ngờ về những phẩm chất khác của anh ta. Chúng ta đều đồng ý và cổ vũ cho phong trào bình đẳng giới tính, trao cho phụ nữ nhiều quyền và sự thay đổi nhận thức của chúng ta đối với phái nữ về vai trò của họ trong xã hội. Vô hình chung, đâu đó dọc con đường bình đẳng giới đấy, ta chỉ nhìn nhận được một chiều của vấn đề, là sự bình đẳng của nữ giới đối với nam giới, mà quên đi mất sự bình đẳng của nam giới đối với nữ giới.
ĐỂ TRÁNH TÍNH NAM ĐỘC HẠI, TA CẦN LÀM GÌ?
- Cách tốt nhất là thừa nhận những định kiến của bản thân, và không áp đặt định kiến của mình lên người khác.
- Không im lặng trước những hành vi, lời nói mang tính thù ghét và bạo lực.
- Thay đổi và mở rộng định nghĩa về nam tính/nữ tính.
Cuối cùng thì, với suy nghĩ thấu đáo hơn, bình đẳng hơn về phương diện xã hội và đạo đức, sẽ không còn những định kiến sai lầm nữa, mà là một chuẩn mực hoàn toàn mới về giới tính nói chung và giới nam nói riêng.
Theo: Nguyễn Minh Mẫn
