THỐNG NHẤT THIÊN HẠ KHÓ HƠN LÊN TRỜI – GIA LONG THỐNG NHẤT ĐƯỢC THIÊN HẠ CÓ PHẢI DO NHÀ TÂY SƠN DỌN ĐƯỜNG SẴN?
Bên dưới là lược đồ nước ta những năm khói lửa nghi ngút ấy, vâng nhìn sơ qua chúng ta có một nhận xét chụp mũ rằng: “Ôi cái nước loạn như tơ vò”.
Nhưng mà không thể gọi là một nước, ít nhất phải có đến hai nước là Nam Hà-Bắc Hà, hay An Nam quốc-Quảng Nam quốc (theo cách gọi người nước ngoài). Mình sẽ điểm sơ qua từng thế lực một, ý chí, đặc điểm của họ (chỉ sơ qua thôi nếu chi tiết thì 100 trang kể chưa hết) để xem nhất thống thiên hạ có dễ không nhé:
1. Bắc Hà Ngàn Năm Văn Hiến
-Trên có “vua Lê chúa Trịnh” dưới là “sĩ phu Bắc Hà” mà thiên hạ thường nhạo rằng “bọn thầy đồ nói khoác”. Câu nhạo kia là có cơ sở hết chứ không phải nói ngông đâu. Ngược thời gian về thời Nam Bắc triều thì dân Bắc Hà (chỉ vùng đồng bằng sông Hồng thôi, mình xin tách đất Thanh Nghệ ra riêng) là lực lượng hết mực ủng hộ và trung thành với nhà Mạc. Khi nhà Trịnh diệt Mạc thì dân Bắc Hà bị Trịnh Tùng kìm tỏa, tước hết binh lực. Từ đó dẫu “sĩ phu Bắc Hà” có làm quan lớn đến đâu nhưng cũng không dám ho he với “kiêu binh” (quân Thanh Nghệ), họ luôn nằm chiếu dưới, ức chế, chờ thời cơ phản kháng. Cũng vì không có binh lực nên họ chỉ biết “nói khoác” ngoài ra chẳng thể làm nên chuyện lớn gì!
-Thổ hào: đây là lực lượng vô danh vô tích, nhưng vô cùng mạnh mẽ và có sức ảnh hưởng ghê gớm, đừng thấy họ ẩn thân mà coi thường. Thế lực này gắn liền với cơ cấu làng xã chặt chẽ của nước ta, mang tính biệt lập, “phép vua thua lệ làng”, mà đại diện có thể là một ông chức sắc làng, trưởng tộc, hay nhân vật có tiếng nói nào đó, chỉ cần hô lên là cả làng ứng theo (đọc sử ta dễ dàng bắt gặp những đoạn như “thổ hào” bắt chúa Trịnh nộp Tây Sơn, “thổ hào” bắt Tây Sơn nộp cho chúa Nguyễn…)
-“Ngàn năm văn hiến” bốn chữ đó đã ăn sâu vào tâm trí người Bắc Hà nên tư tưởng chủ đạo của họ là chỉ quy phục ông vua ở Thăng Long, ngoài ra những ông vua ất ơ khác họ coi là không chính thống, man di. Đây là lý do họ mãi không phục Tây Sơn, không phục vua Nguyễn, cứ lâu lâu lại nổi dậy khởi nghĩa, hoài, mệt.
-“Vua Lê muôn năm, vua Lê vạn tuế, phù Lê diệt Tây, phù Lê diệt Nguyễn!”
2. Đất Võ Thanh Nghệ
-Vâng đây là mảnh đất đã sản sinh ra những chiến binh ưu tú từng đánh đuổi giặc Minh, tiêu diệt nhà Mạc, trung hưng nhà Lê, lại giúp họ Trịnh đàn áp khởi nghĩa nông dân, giữ vững ngai vị, nên để khuất phục họ quả không dễ dàng gì. Người thượng võ chỉ chịu dưới quyền minh quân, tướng giỏi, quyết không cam tâm theo hầu bọn ất ơ, nói khoác, vô đức vô năng.
-“Chúa Trịnh nhảm, biến… Vua Lê bán nước, biến… Quân Thanh xâm lược, biến nốt… Tây Sơn cũng được, nhà Nguyễn cũng được, trọng dụng mình là mình hài lòng!”
3. Lũy Thầy
-Ừa mình chỉ là cái lũy nhỏ thôi nhưng, “À ơi… Khôn ngoan qua được Thanh Hà, dẫu rằng có cánh khó qua Lũy Thầy”.
4. Đất Hứa Thuận Quảng
-Đây là mảnh đất do chúa Nguyễn cất công khai phá, biến một nơi từ “chó ăn đá gà ăn sỏi” thành trù phú xanh tươi nên dân chúng nơi đây coi chúa Nguyễn là “chúa trời”. Dân có oán thì chỉ oán Trương Phúc Loan tham lam lộng quyền, chửi Loan là “Trương Tần Cối” ngoài ra vẫn cúc cung phò tá nhà Nguyễn.
-“Lạy trời cho chóng gió Nồm, cho thuyền chúa Nguyễn thuận buồm trẩy ra!”
5. Người Hoa Hội An
-Một nơi tập trung những người giàu có nhất nhì xứ Đàng Trong, có tiềm lực kinh tế, sắc dân đa số là người Hoa và tư tưởng chủ đạo của họ là “gió chiều nào theo chiều ấy”. Đại diện là hai nhân vật sừng sỏ Lý Tài và Tập Đình, ban đầu phò tá Tây Sơn nhưng sau khi thua trận Cẩm Sa bị thất sủng, Lý Tài theo hàng chúa Nguyễn, làm đến chức Đại tướng quân. Cuối cùng Hội An chịu số phận bị hủy diệt hoàn toàn.
-“Đối với Ngộ, lợi ích là trên hết!”
6. Đất Võ Bình Định
-Giống như đất Thanh Nghệ ở Đàng Ngoài, Quy Nhơn Bình Định từng đóng vai trò mà miền đất biên thùy, ngoại vi trong một thời gian dài, là vùng đệm với Chiêm Thành, là nơi nhà Nguyễn dừng lại tuyển binh rồi đánh về phía nam, chiến tranh liên miên và điều kiện tự nhiên khắc nghiệt đã tôi luyện con người ở đây bản lĩnh cùng tinh thần thượng võ quật cường, và đến lúc thực lực của họ lấn át triều đình trung ương thì “càn khôn xoay chuyển”. Tư tưởng của Nguyễn Nhạc thực tế chỉ muốn yên ổn trong đất Bình Định, an nhàn hưởng lạc. Tuy nhiên Nguyễn Huệ em ông lại khác, “diệt Tần phá Sở” muốn mở ra một đế chế vĩ đại, thậm chí đủ sức cạnh tranh với Trung Hoa.
-“Tất cả quỳ xuống, sân khấu này giờ là của mình, Tây Sơn bất diệt!”
7. Giặc Tàu Ô
-“Đại ca Nguyễn Huệ thu nhận, nuôi nấng chúng ta, chúng ta phải dốc lòng giúp Đại ca trở thành vua Hải Tặc, bá chủ thiên hạ, ya ya ya!”
8. Lương Sơn Tá Quốc
-Núi Tà Lương của Châu Văn Tiếp, từ tay buôn ngựa xưng hùng thiên hạ, lại xét mảnh đất Quy Nhơn-Phú Yên không chỉ là vùng biên thùy khắc nghiệt mà còn nằm trên con đường buôn bán xuyên “Đông Nam Á”, từ đây băng vùng rừng núi Nam Bàn, qua tận Chân Lạp, Xiêm La. Dân xứ này không chỉ thượng võ mà còn tích lũy đủ tiềm lực kinh tế, mối quan hệ với các sắc tộc phía Tây, khi chín muồi thì bùng lên khó ai kiềm chế nổi. Tuy nhiên khác với Tây Sơn, tư tưởng chủ đạo của Lương Sơn là phò tá nhà Nguyễn, diệt gian thần (hệt như Tống Giang trong Thủy Hử).
-“Chúa Nguyễn vạn tuế, thần nguyện cúc cung tận tụy…”
9. Thuận Thành Trấn
-Thuận Thành Trấn của người Chiêm Thành luôn khao khát giành độc lập, ban đầu theo Tây Sơn cũng vì muốn thoát ly nhà Nguyễn, nhưng sau đó lại trở thành vùng đệm, nơi đánh nhau ác liệt giữa Tây Sơn và Nguyễn Ánh.
-“Trời ơi, khổ quá, tui phải theo ai, làm gì bây giờ?”
10. Quân Gia Định – Đồng Nai
-Vâng cũng như đất Thuận Quảng, “chúng tôi vô cùng yêu chúa Nguyễn”, ngoài ra do không bị Trương Phúc Loan quấy phá, bốc lột, không bị nạn đói khủng khiếp như Quảng Nam nên tình yêu thuần khiết này “còn được x10 lần”.
11. Quân Đông Sơn
-Về thành phần, xuất thân của quân Đông Sơn nay vẫn còn là bí ẩn, có người đồn đoán rằng họ xuất thân từ giới giang hồ hiệp nghĩa, một bang phái do Đỗ Thanh Nhơn lãnh đạo, “bang chủ” Đỗ Thanh Nhơn là ý chí tối cao của bọn họ, Đỗ Thanh Nhơn bị Nguyễn Ánh ám sát, tàn quân Đông Sơn từ đó “gặp thần giết thần, gặp ma giết ma”, không theo Tây Sơn, không phục chúa Nguyễn.
12. Quân Hòa Nghĩa-Cù Lao Phố
-Ban đầu quân Hòa Nghĩa do Lý Tài chiêu tập người Hoa ở vùng Quảng Nam, Hội An. Sau khi quân Hòa Nghĩa Hội An bị chết gần hết trong trận Cẩm Sa thì Lý Tài vào nam, đến Cù Lao Phố chiêu tập tiếp người Hoa sung vào quân Hòa Nghĩa. Tư tưởng chủ đạo của họ là quyết trung thành với chúa Nguyễn.
– “Tây Sơn chỉ biết cướp phá, Ngộ xin lỗi, nay xin thề không đội trời chung!”
13. Trấn Hà Tiên-Họ Mạc
-Khác với Thuận Thành trấn bị chúa Nguyễn chèn ép, trấn Hà Tiên của họ Mạc thì có quyền tự trị khá cao, kinh tế nơi đây phát triển, phồn hoa ngang ngửa Gia Định, Cù Lao Phố. Tuy nhiên sau khi bị quân Xiêm sang cướp phá tan tành vào năm 1771-1772, thì tiềm lực nơi đây không còn, phải sống bám vào chúa Nguyễn.
-“Mị khổ quá, chúa Nguyễn ơi!”
-“Xin lỗi, ta còn khổ hơn mi vạn lần…!”
14. Quân Kiến Hòa
-Quân Kiến Hòa do Võ Tánh (em Võ Nhàn, quân Đông Sơn) lập nên mục đích chính là bảo vệ đất đai, của cải vùng Gò Công, Ba Giồng khỏi bị hàng tá thế lực khác nhau nhăm nhe cướp phá. Họ không có thiện cảm với Tây Sơn, từng choảng nhau với Tây Sơn nhiều trận thắng lớn. Và riêng Võ Tánh thì lại có tư thù với Nguyễn Ánh nên:
-“E hèm, các người biến hết đi giùm, để cho ta yên!”.
15. Ba Thắc-Người Khmer
-Cũng giống như Thuận Thành trấn người Khmer ở đây luôn mong muốn độc lập, tự trị, sống yên ổn, từng nổi dậy nhiều lần khiến nhà Nguyễn đánh dẹp rất vất vả. Sau này được Nguyễn Ánh hứa hẹn và cho thủ lĩnh người Khmer làm tướng nên họ đem quân theo phò nhà Nguyễn.
16. Nam Bàn, Thủy Xá-Hỏa Xá
-Đây là đất của người dân tộc, và người dân tộc rất thiện chiến, nên chẳng ai dám rớ. Người Nam Bàn từng giúp sức tích cực cho quân Tây Sơn những buổi đầu khởi nghĩa, và sau này che chở hậu nhân Tây Sơn không bị nhà Nguyễn truy sát, Nguyễn Ánh biết điều đó nhưng cũng chẳng dám cử quân tiến vào rừng thiêng.
-“Nếu các người cùng ngồi uống rượu, tôn trọng già thì già sẽ giúp cho vài chiến binh giỏi, vài con voi khỏe, tình nghĩa là trên hết!”
17. Nhà Thanh thiện lành
-À vua Lê do tụi tao sắc phong, nên khi vua khóc lóc cầu cứu thì trách nhiệm cao cả của tụi tao là kéo quân sang giúp đỡ (nhân tiện chiếm đất luôn), chỉ vậy thôi, rảnh mà!
18. Chân Lạp
-Mấy anh, mấy chú, mấy bác tha cho em, huhu, anh Nguyễn lo đánh Tây Sơn, anh Xiêm lo đánh Miến Điện đi, đừng quan tâm tới em nữa, huhu!
19. Xiêm La
-Taksin: “Tao bị Miến Điện cướp phá tan tành, thôi qua cướp Chân Lạp, Hà Tiên gỡ lại chút vốn!”
-Chakri (Rama I): “Mấy chú khóc lóc gì, bị Tây Sơn truy sát hả, thôi qua đây làm con nuôi của mình rồi mình thương nè!”
20. Vạn Tượng
-Trả Trấn Ninh cho chế rồi chế cử quân giúp cho!
21. Phú Đ*
-Khai hóa, khai sáng, khai tất cả!
=> Đến cuối cùng gần như tất cả những thế lực kể trên đều ủng hộ Nguyễn Ánh (hoặc bị lừa bằng chiêu bài cũ rích là “phù Lê”), kể cả dân Bình Định Quy Nhơn cũng (…) thì sự diệt vong của Tây Sơn là tất yếu!
Cre: Sử Văn Các
