Thổ dân Úc được coi là một trong những nền văn hóa tồn tại liên tục lâu đời nhất trên thế giới, bao gồm hàng trăm nhóm văn hóa đa dạng, mỗi nhóm có những câu chuyện sáng tạo của riêng mình. Những câu chuyện về nguồn gốc thổ dân hay những câu chuyện “Thời kỳ mộng mơ” đóng một vai trò quan trọng trong nghệ thuật của thổ dân và được coi là nơi mà mỗi người tồn tại mãi mãi. Ở đây, chúng ta sẽ khám phá một số câu chuyện nhỏ về sự sáng tạo của thổ dân để kích thích sự thèm ăn của bạn.
Theo thổ dân Úc, “Thời kỳ mộng mơ” có trước thời kỳ của chúng ta và là thời kỳ sáng tạo khi các loài động vật thần thoại và anh hùng (thần) khổng lồ du hành qua một vùng đất không có hình dạng và tạo ra các địa điểm linh thiêng. Những câu chuyện này đã được truyền miệng trong hơn 60.000 năm.
Những câu chuyện về giấc mơ của thổ dân là gì?
Không thể giải mã những câu chuyện về nguồn gốc của thổ dân Úc nếu không hiểu những câu chuyện về Thời mơ ước của thổ dân. Những câu chuyện này khác nhau giữa các vùng, và giữa các nhóm thổ dân khác nhau. Những câu chuyện tồn tại để giải thích sự sống, sự sáng tạo, vũ trụ và các vì sao.
Mặc dù khó hiểu nhưng những câu chuyện trong Dreamtime của thổ dân không chỉ đơn giản là những câu chuyện của quá khứ. Chúng là sự kết hợp của quá khứ, hiện tại và tương lai cùng một lúc. Họ pha trộn các sự kiện có thể kiểm chứng từ quá khứ với các bài học về đạo đức và hệ thống tín ngưỡng, mô tả chi tiết cách thức mà đất đai, động vật và con người được tạo ra bởi các linh hồn.
Theo truyền thống, nguồn gốc thổ dân huyền thoại và những câu chuyện về Dreamtime của thổ dân không được viết ra bằng giấy bút, nhưng những câu chuyện Dreamtime này, và những kiến thức chứa đựng, đã được truyền lại qua nhiều thế hệ thông qua truyền khẩu, nghệ thuật, bài hát, điệu múa và nghi lễ. Songlines, hay còn gọi là đường đi trong mơ, là những cuộc hành trình được thực hiện bởi các linh hồn của đấng sáng tạo qua vùng đất hoặc bầu trời trong Thời kỳ mộng mơ hoặc Mơ mộng.
Ngày nay những bài hát này vẫn còn là những con đường dài xuyên qua cảnh quan có một loạt các địa danh liên quan đến các sự kiện đã xảy ra và có các bài hát, điệu múa truyền thống và những câu chuyện dân gian mô tả các tuyến đường. Những bài hát này đã tạo ra một bản đồ nhận thức về thế giới và được mô tả như một thiết bị ghi nhớ. Chúng cũng liên quan đến các nghi thức đi bộ nổi tiếng của thổ dân.
Câu chuyện về nguồn gốc thổ dân của Wandjina, Những người sáng tạo
Ban đầu chỉ có bóng tối và một vùng đất trống… Không có sự sống trên Trái đất — không có động vật, không có thực vật, không có cây cối và không có con người. Wandjina, những người tạo ra, là những linh hồn mây và mưa, những người đã đưa tổ tiên từ trong trái đất và trên biển, và cuộc sống bắt đầu. Một số tổ tiên giống đàn ông và những người khác giống động vật. Trên thực tế, tổ tiên có thể thay đổi hình dạng và trở thành người hoặc động vật.
Trong một số phiên bản khác, Wandjina không phải là một vị thần mà là nhiều vị thần, hoặc các vị thần linh hồn, được miêu tả với đôi mắt đen to, không có miệng và một vầng hào quang – chắc chắn không đại diện cho con người. Truyền thuyết kể về cách Wandjina đi trên Trái đất và tạo ra mọi thứ, từ sông núi cho đến động thực vật. Cơ thể của các tinh linh mưa Wandjina sẽ được bao phủ bởi các dấu chấm, biểu thị lượng mưa. Hình vẽ của chúng được cho là đại diện cho các yếu tố khí hậu, chẳng hạn như đôi mắt của chúng đại diện cho giông bão, trong khi bản thân Wandjina là biểu tượng của khả năng sinh sản.
Vùng đất Wandjina bao gồm khoảng 200.000 km vuông (77.220 sq mi) đất, nước, biển và hải đảo ở vùng Kimberly của Tây Bắc Úc. Xung quanh khu vực này, các bộ tộc Wanjina Wunggurr khác nhau đã đại diện cho Wandjina trong nghệ thuật đá màu đỏ và trắng cổ đại. Người ta tin rằng khi các linh hồn Wandjina tạo ra một nơi nào đó thì họ sẽ chết, để lại những bức tranh in hình họ trên các bức tường của hang động và xâm nhập vào các hố nước gần đó. Các dân tộc thổ dân làm mới những bức tranh thiêng này theo định kỳ để đảm bảo sự tiếp nối hoặc chuyển giao của phong tục truyền thống này – khiến nó trở thành phong trào vẽ tranh thiêng liên tục lâu đời nhất trên hành tinh.
Huyền thoại sáng tạo của người Úc về Baiame
Biame là “Sky Father” hay thần sáng tạo trong thần thoại nguồn gốc của một số nhóm thổ dân ở đông nam Australia. Trong những câu chuyện về sự sáng tạo này, Baiame đã đến từ bầu trời với người vợ emu của mình là Birrahgnooloo, nữ thần khả năng sinh sản, và họ có một cậu con trai tên là Darramulum, người biến hình. Baiame đã đưa ra những quy tắc đầu tiên cho con người, cấm họ ăn thịt động vật. Các vị thần sau đó đã dành thời gian cho con người, dạy dỗ họ và giúp họ tiến hóa.
Sau đó, loài người bắt đầu giết và ăn thịt động vật. Họ bị bắt và bị thần trừng phạt. Trong các bộ lạc thổ dân cổ đại, tên của người tạo ra Baiame bị cấm nói ra công khai. Phụ nữ bị cấm xem các mô tả về Baiame, hoặc đến thăm các địa điểm linh thiêng – trong nhiều trường hợp cũng là các địa điểm khởi đầu của nam giới được gọi là boras. Một số chuyên gia cho rằng Cơ đốc giáo đã thay đổi các thần thoại gốc của thổ dân và bao gồm các yếu tố từ Kinh thánh.
Gần Hồ Macquarie hay Awaba, một hồ nước mặn lớn ven biển ở New South Wales, các thổ dân tin rằng Baiame đã tạo ra các hồ, sông, núi và hang động trước khi quay trở lại thế giới linh hồn qua Núi Yengo, nơi được cho là đã san phẳng. trên đường đi ra ngoài. Hang Baiame ở Milbrodale là một hang động mở tự nhiên ở New South Wales, hoạt động như một phòng trưng bày tự nhiên với một nhân vật gợi lên đại diện cho Baiame, đấng sáng tạo.
Tầm quan trọng của Rắn Cầu vồng trong Thần thoại Nguồn gốc Thổ dân là gì?
Có rất nhiều đề cập đến người rắn và người thằn lằn trong các câu chuyện Dreamtime của thổ dân, một biến thể về niềm tin của đấng sáng tạo Wandjina. Được biết đến với nhiều cái tên, vị thần sáng tạo Rainbow Serpent xuất hiện trong nhiều câu chuyện sáng tạo của thổ dân. Đây là một thuật ngữ được nhà nhân chủng học người Anh Alfred Radcliffe-Brown đặt ra lần đầu tiên vào năm 1926. Borlung, Goorialla, Dhakkan và Kajura chỉ là một số tên gọi khác của vị thần bò sát này.
Từ trên trời rơi xuống, Rainbow Serpent xuất hiện ở dạng nam, nữ và lưỡng tính, vừa là người tạo ra sự sống gắn liền với nước, nhưng cũng là kẻ hủy diệt nếu nó nổi giận. Các chi tiết cụ thể của câu chuyện Rainbow Serpent thay đổi tùy theo vị trí và các đặc điểm cụ thể trong vùng đất hoặc khí hậu.
Rainbow Serpent thường sống trong các hố nước sâu bên dưới các thác nước. Hành động của con rắn tạo ra các loài động vật và các đặc điểm trên đất. Trong một phiên bản, Goorialla đã ăn một con kangaroo đỏ lớn, quá khó để tiêu hóa. Ông đã phun nó lên và để lại nó trên sa mạc, tạo thành Uluru màu đỏ lớn, một khối đá sa thạch lớn màu đỏ ở Lãnh thổ phía Bắc của Úc.
Nhiều thần thoại có nguồn gốc từ thổ dân theo mô hình tương tự như các câu chuyện về sự sáng tạo từ khắp nơi trên thế giới: các vị thần quyền năng đến từ bầu trời để tạo ra con người, sau đó chiến đấu với nhau và bị các vị thần trừng phạt vì tội bất tuân. Nếu chúng ta xem xét rằng Úc là một lục địa hoàn toàn biệt lập, thì thật tò mò rằng những hình mẫu chung này cũng sẽ xuất hiện trong thần thoại của họ.
Trước đây được cho là dựa trên hư cấu hơn là sự thật, theo thời gian, các chuyên gia dần hiểu rằng nhiều câu chuyện có liên quan đến các sự kiện và diễn biến có thật. Ví dụ, những câu chuyện trong Dreamtime về những con vật khổng lồ ngày nay được cho là dựa trên sự chung sống của những cư dân nguyên thủy của Úc với megafauna cổ đại hàng nghìn năm trước.
