Bài viết này muốn dành cho các phụ huynh phân vân/muốn cho con đi tập hoặc những ai muốn tập tạ nhưng lo ngại mình/con mình bị “lùn” đi.
🔊 TRUYỀN TAI: TẬP TẠ KHÔNG CAO ĐƯỢC.
- Một lời truyền tai suốt bao năm và sai lầm của nhiều người đó là tập tạ (Resistance training – RT) kìm hãm sự phát triển của trẻ.
*Resistance training rộng hơn tập tạ, nhưng bao hàm và là mục tiêu được nhắc tới trong bài. - THỰC CHẤT, điều mà mọi người cần quan tâm đối với sự phát triển của trẻ đó là epiphyseal (growth plate) đã ĐÓNG hay CHƯA ĐÓNG (VẪN MỞ). Tùy thuộc vào mỗi người, các epiphyseal growth plate sẽ đóng ở khoảng độ tuổi 18-25, nhưng điều này cũng có thể xảy ra sớm hơn ở một số đối tượng nam và nữ giới khác. (1)
Note thêm về vấn đề chiều cao do hôm nọ có chia sẻ bình luận trong một post bạn hỏi về tăng chiều cao.
- Khi growth plate hoàn toàn hóa xương, các xương dài ngưng phát triển, đó là khi chiều cao của mình dừng, không thêm được nữa DÙ CÓ ĂN UỐNG, THUỐC NHƯ THẾ NÀO.
Bố mẹ muốn biết con còn cao được nữa không, thì cho con đi chụp X-Quang đĩa sụn xem đóng hay còn mở nhé. - Các bạn nữ thường trưởng thành hoàn toàn về xương trước các bạn nam khoảng 2-3 năm. Hầu hết các xương đều hợp nhất vào đầu năm 20.
Hầu hết nhé, tức là có trường hợp vẫn chưa hợp nhất, vẫn có thể cao lên được. Nên phải chụp X-Quang mới biết.
🔴 MỐI LO NGẠI KHÁC LIÊN QUAN TẬP LUYỆN
- Mối lo ngại khác đó là growth plate bị ảnh hưởng có thể xảy ra với trẻ do chấn thương hoặc bị lạm dụng quá độ. Việc chấn thương là do quá kém trong giám sát việc tập của trẻ hoặc lạm dụng quá độ, nhưng điều này rất hiếm, thậm chí không xảy ra bởi vốn cường độ của trẻ đã ở mức thấp hoặc trung bình.
- Hầu hết các chấn thương (như gãy xương, thương tổn xương) xảy ra với epiphyseal growth plate sẽ được hồi phục hoàn toàn trong điều kiện đủ lưu lượng máu trong quá trình chữa lành. Mặc dù trong giai đoạn chấn thương, sự tăng trưởng sẽ bị chậm lại, nhưng sau khi phục hồi thì sự phát triển sẽ tăng cao hơn bình thường và đưa về mức ổn định (gọi là tăng trưởng bắt kịp).
Ví dụ 3 năm phát triển, chấn thương 6 tháng. Thì 2.5 năm còn lại sẽ tăng tốc phát triển để đạt ngưỡng bình thường cho 3 năm.
Mình có thể thấy có nhiều trẻ thậm chí gặp những chấn thương nghiêm trọng do hoạt động thể thao, hoặc tai nạn không mong muốn, tuy nhiên hầu hết các trường hợp này đều phục hồi được và đạt được chiều cao bình thường sau tuổi dậy thì và đến các epiphyseal growth plate hóa thạch.
🔴 TẬP TẠ RẤT AN TOÀN CHO TRẺ VÀ THANH THIẾU NIÊN
Tập tạ là một hình thức thể dục rất an toàn cho trẻ và thanh thiếu niên với điều kiện là được giám sát và khuyến khích theo các chế độ phù hợp. Tuy thương thích xảy ra là có, nhưng thường là do thiếu giám sát, không có người chỉ dạy dẫn tới chấn thương liên quan kĩ thuật, mức tạ không phù hợp dẫn đến tai nạn.
Có nhiều nghiên cứu đã kết luận rõ rằng tập tạ an toàn khi được giám sát và không ảnh hưởng tiêu cực tới sự tăng trưởng và trưởng thành (2) (3).
🔴 KHUYẾN NGHỊ TỪ CÁC TỔ CHỨC UY TÍN THỂ GIỚI - Thực tế, National Strength and Conditioning Association và Canadian Society for Exercise Physiology (được ACSM tán thành) cũng khuyến nghị tập tạ hoặc các hình thức resistance training là phương thức tập luyện phù hợp ở trẻ và thanh thiếu niên (4).
- Mặc dù không có yêu cầu về độ tuổi tối thiểu (hàm ý trẻ em phải đủ trưởng thành để CÓ THỂ LẮNG NGHE VÀ LÀM THEO CHỈ DẪN, vì trẻ con nhận thức chưa tốt trừ những bé thấy thích/đam mê tập ngay từ khi nhìn thấy), trẻ em từ 6 tuổi đã có thể đủ điều kiện tham gia vào các chương trình tập. Một số đề xuất bao gồm:
Cường độ từ thấp đến trung bình ở khoảng 6-15 reps lặp lại và tăng dần cường độ theo sự phát triển
1-3 sets cho mỗi bài tập
2-3 buổi tập/tuần (không liên tục)
Các bài tập isolation hoặc compound (tập máy và cả tập tạ)
🧊 TÀI LIỆU THAM KHẢO
(1) Cook G, Baseline sports-fitness testing, High-Performance Sports Conditioning, Human Kinetics; 2001
(2) Chu DA, Explosive Power and Strength, Human Kinetics; 1996
(3) Epley B. Poundage chart, Boyd Epley Workout
(4) American College of Sports Medicine, American College of Sports Medicine Position Stand: Exertional heat illness during training and competition, Med Sci Sports Exerc, 2007
(5) American College of Sports Medicine – ACSM’s Foundations of Strength Training and Conditioning, 2011
Tập tạ cho trẻ là phù hợp và hoàn toàn có thể. Nếu con của anh/chị/bạn đã đủ tuổi tập luyện và có nhu cầu, hãy tìm cho con một trung tâm phù hợp, một huấn luyện viên đủ chuyên môn, và lắng nghe mong muốn của con nhé.
