Alicia Nieto
(Được nhận upvote từ Katja Kaila, Thạc sĩ Văn chương, Khoa Ngữ văn Tây Ban Nha)
Nó đâu có rườm rà gì đâu! Đó là một cách phân biệt khá hay về mặt ngữ nghĩa mà tôi nghĩ mình đã bỏ qua khá nhiều ở tiếng Anh. Hầu hết những người nói tiếng Tây Ban Nha sẽ gặp khó khăn khi gặp chúng.
Sự khác biệt giữa chúng cần rất nhiều thời gian để giải thích, nhưng nói ngắn gọn là «por» dành cho việc xảy ra trước, ý chỉ nhân quả, động lực, hành động xảy ra là phản ứng với hoàn cảnh trong quá khứ hoặc hiện tại; «para» dành cho việc xảy ra sau, chỉ ra mục tiêu của một cái gì đó, một nỗ lực để làm cái gì đó xảy ra, một kế hoạch cho tương lai, cách dùng, dành cho cái gì đó (“what for”) và cụ thể hơn nhiều (liên quan đến các tác động vật lý, những ảnh hưởng tức thời). Ví dụ:
“Why do you study art?” “ Because I love art” -> Por que
(Tại sao bạn học ngành mỹ thuật? Vì tôi yêu nghệ thuật.)
“Why do you study art?” “To work as an art teacher or museum curator” -> Para que
(Tại sao bạn học ngành mỹ thuật? Để làm giáo viên mỹ thuật hoặc người phụ trách bảo tàng.)
–
“Why do you study law?” “Because my father is forcing me” -> Por que
(Tại sao bạn học ngành luật? Vì bố tôi ép tôi hoc.)
“Why do you study law?” “So I can work in my father’s law firm” -> Para que
(Tại sao bạn học ngành luật? Để tôi có thể làm việc ở công ty luật của bố mình.)
–
“Why do you want me? “ Because of your eyes and how funny you are, your personality just makes me want you so much! Let’s date!” -> Por que
(Tại sao bạn muốn mình? Vì đôi mắt của bạn và bạn rất hài hước, tính cách của bạn làm mình thích bạn rất nhiều! Hãy hẹn hò với mình nhé!)
“Why do you want me? “ “ I’m not trying to use you!, Well, I actually am, can you open this can for me, please?” -> Para que
(Tại sao bạn muốn mình? Mình đâu có lợi dụng bạn! Thật ra thì có đó, bạn mở cái lon này giúp mình được không?)
“Why are there children who die of malnutrition?” “Because the world is not fair.” -> Por que
(Tại sao có những đứa trẻ chết vì suy dinh dưỡng? Bởi vì thế giới không công bằng.)
“Why are there children who die of malnutrition?” “So a bunch of millionaires can keep exploiting the resources of their countries” -> Para que
(Tại sao có những đứa trẻ chết vì suy dinh dưỡng? Để những tên triệu phú có thể tiếp tục khai thác tài nguyên đất nước họ.)
– Bỏ qua câu hỏi, đây là câu bình thường :
“ I do this because I love you” -> por
(Tôi làm thế bởi vì tôi yêu em.)
“ I do this to get you to love me” -> para
(Tôi làm thể để em yêu tôi.)
“He does this because he knows his stuff” -> por
(Anh ta làm thế vì anh ấy biết việc của mình.)
“He studies in order to one day know his stuff” -> para
(Anh ta học để một ngày nào đó biết cách làm.)
“This is happening to you because you were late” -> por
(Chuyện này xảy ra với cậu bởi vì cậu đi trễ.)
“ You did this so you could be late” -> para
(Cậu làm thế để cậu có thể đi trễ.)
Từ của một ngôn ngữ không bao hàm cùng một nghĩa. Chúng ta có sự phân biệt này bởi vì tiếng Tây Ban Nha hoạt động bằng cách thể hiện ý nghĩa theo các mức độ trừu tượng khác nhau so với tính ngẫu nhiên, làm thay đổi nghĩa của từ và câu. Trong khi tiếng Anh không hoạt động như vậy và chủ yếu mang nghĩa đen; nó cũng có cách hiểu linh động hơn về thời gian và quan hệ nhân quả, nhưng tất cả sẽ mất nhiều thời gian để giải thích và lâu hơn để nắm bắt.
Trong khi đó, bạn có thể coi «para» dùng trong “tại sao-bởi vì”, “để làm gì-để cho”, “dùng để làm gì?”, “bạn hy vọng điều gì từ nó?” (“why-because”, “what for/so”, “what is the use?”, “what do you expect to get from it?”)
Còn «por» thì dùng cho “tại sao”, “lý do cuối cùng là gì?”, “cái này có nguyên do gì mà không liên quan đến kết quả?” (“why”, “what is the ultimate reason?”, “what causes unrelated to the effect does this have?”)
Theo: Katie Lê
