Những lời giải thích về đoạn này trong phim đều rất sinh động. Lời của người phụ nữ nhà nông nói thật ra có thể trực tiếp hiểu là “vạch trần động cơ”.
Trước đây, tôi từng nhìn thấy một bài viết ngắn tên là “Người phải có chí vươn lên” trên tạp chí, đại khái nói về cháu trai của một đao phủ ở kinh thành phạm tội sắp bị chặt đầu, do cậu của hắn thực hiện, sau đó người cháu trai khóc lóc hỏi rằng có bí thuật nào có thể không chết khi bị chặt đầu hay không.
Đao phủ không có cách nào cả, đành phải gạt cháu trai mình là “có”, chỉ cần lúc ông nhấc đao lên, hô to một tiếng thì hãy nhắm mắt lại chạy về phía trước, cứ liều mạng bỏ chạy, đừng quay đầu lại có lẽ sẽ thành công, thế là cháu trai làm theo. 10 năm sau, đao phủ rỗi nghề ở nhà lại bất ngờ nhận được thư của cháu trai đã bị chặt đầu năm đó.
Đại ý của lá thư là nhờ bí thuật của ông mà hắn thoát được một kiếp nạn, bây giờ đang mưu sinh ở kinh thành, đã có nhà và cưới vợ sinh con rồi, mời ông đến làm khách để báo đáp ơn cứu mạng, đao phủ vô cùng kinh ngạc và nghi ngờ, nhưng vẫn lấy can đảm đến đó. Khi nhìn thấy cháu trai khỏe mạnh cùng người vợ xinh đẹp, tuy kinh ngạc và nghi ngờ, nhưng ông vẫn thuyết phục bản thân tin vào khung cảnh trước mắt.
Sau khi ăn uống no nê, hai người nhắc đến chuyện chặt đầu 10 năm trước, cuối cùng thì đao phủ cũng không nhịn được mà mở miệng hỏi: “Sao mà chạy ra ngoài được thế? Năm đó phương pháp mà ta nói cho cháu biết thật ra chỉ là muốn xoa dịu nỗi sợ hãi của cháu mà thôi. Năm đó cháu chết dưới đao của ta, mọi người đều nhìn thấy, hơn nữa ta còn nhặt đầu của cháu rồi xây mộ chôn cất nữa mà.”
Đến đây, sắc mặt cháu trai liền biến đổi, giọng run run hỏi cậu hắn có phải là thật không, sau khi cậu hắn đưa ra câu trả lời chắc như đinh đóng cột thì hắn lập tức hóa thành một vũng máu, đứa con trên giường cũng giống như hắn, chỉ có người vợ đẹp là biến thành một con mèo đen, nàng nói với đao phủ một cách vô cùng đau khổ: “Sao cậu lại nhắc đến chuyện xưa, thật ra năm đó cậu đã cứu chàng ấy rồi, chàng ấy bèn dựa vào chút sức lực đó để sống cho tới giờ…”
Vì vậy, câu “Người vô tâm cũng có thể sống” rõ ràng chính là niềm tin. Niềm tin chẳng còn thì đương nhiên chỉ còn lại một cái vỏ rỗng tuếch, bất kỳ ngoại lực xấu xa hay tốt đẹp nào và cho dù ngoại lực đó có nhỏ bé cách mấy cũng dẫn đến kết cục “chẳng cần gió thổi, bước đi hai bước thì đã tan tành”.
Tôi cho rằng cái chết của Tỷ Can chính là mệnh đề Triết học nếu nghĩ kĩ thì sẽ thấy vô cùng đáng sợ.
@Ginkgo [+8868 likes, 126 comments]
Cảm giác cá nhân thôi nhé, chắc là ẩn dụ.
Sau khi Tỷ Can khoét tim xong, vấn đề thực tế cần phải đối mặt là: “Có thể làm trái với tâm nguyện ban đầu, sống một cách vô cảm bất nhân dưới sự thống trị hoang dâm, tàn bạo của Trụ Vương hay không?”
Câu hỏi thực tế mà Tỷ Can hỏi bà cụ nhà nông là: “Sau khi khoét đi ‘trái tim của mình’, thì còn có thể làm ‘người’ mà sống tiếp hay không, còn có thể là ‘tôi’, là ‘Tỷ Can’ mà sống tiếp hay không?”
Câu trả lời của bà cụ nhà nông là: “Rau có thể không tim mà sống, là vì rau chỉ là một loại vật phẩm, một loại công cụ mà con người dùng để bổ sung thể lực, duy trì sự sống. Nếu ngươi muốn mình chỉ là một loại công cụ, là một vật phẩm dùng để kéo dài tuổi đời của nhà Thương, thì sống cũng chỉ là sống mà thôi. Nhưng nếu ngươi muốn làm ‘người’, là ‘tôi’, là ‘Tỷ Can’, đánh mất tâm nguyện ban đầu e là không thể nào sống tiếp được nữa.”
“Có muốn làm trái với tâm nguyện ban đầu, sống tiếp một cách vô tâm và bất nhân hay không?”
Câu trả lời của Tỷ Can là: “Mong được giữ tâm nguyện ban đầu mà chết đi.”
Cho nên Tỷ Can là “Tỷ Can”.
(Chỉ thảo luận tiểu thuyết, không thảo luận lịch sử)
____________________
Chú thích 1: Tỷ Can là chú của Trụ Vương, tương truyền rằng ông sở hữu trái tim “Thất khiếu linh lung” (trái tim có 7 cái lỗ quý hiếm), vì nhiều lần khuyên ngăn Trụ Vương nên bị khoét tim mà chết.
Chú thích 2: Mình có sửa lại tiêu đề một chút, tiêu đề gốc thì ghi là Đát Kỷ nói với Tỷ Can (mình nghĩ do người hỏi nhầm lẫn).
