Đầu tiên, xét về phát âm:
D: Miền Nam đọc như “y” trong “yes”, miền Bắc đọc giống “z” trong “zip” nhưng nhẹ hơn.
Gi: Miền Nam đọc như “y” trong “yes”, miền Bắc và một số người miền Nam nói chậm từng từ đọc như “z” trong “zip”.
R: Miền Nam đọc giống “r” trong “red”, miền Bắc đọc như “z” trong “zip”.
S: Cả Nam và Bắc đa số đọc giống “s” trong “see”, một số đọc giống “sh” trong “shoot”.
Ch: Miền Nam đọc theo IPA là /c/, miền Bắc theo IPA đọc là /tɕ/, /cɕ/ (IPA number 215) hoặc /c/
Tr: Miền Nam đọc theo IPA là /ʈ/, miền Bắc theo IPA đọc là /ɕ/ (IPA number 182) hoặc /c/
Qu: Miền Nam đọc khá giống “w” trong “win”, khá nhiều người miền Bắc đọc giống “qu” trong “quest”, một số người đọc âm “qu” rất nhẹ và thanh. Một số nơi đọc âm “qu” trong từ “quốc” rất giống âm “k”.
V: Miền Nam đọc như “y” trong “yes”, miền Bắc và một số người miền Nam nói chậm từng từ đọc giống “v” trong “van”.
Phát âm khác nhau dẫn đến điều gì? Dẫn đến việc dù cũng dùng bảng chữ Latin để phiên âm lại tiếng nói hàng ngày nhưng có thể gây ra một số hiểu lầm. Trong lỗ tai người miền Nam, âm “d” và “gi” nghe không khác gì nhau. Trong thực tế, người miền Bắc phát âm 2 âm này giống “z” trong tiếng Anh nhưng âm “d” đọc nhẹ hơn. Điều này dẫn đến hiểu lầm như sau: Bà Phương Hằng nói : “Dĩ vãng dơ dáy dễ gì giấu giếm”, trong đời sống thường ngày người miền Bắc nói các phụ âm thành âm “d” (hay “z” trong tiếng Anh) trừ từ “vãng”. Người miền Nam thì lại tưởng miền Bắc chuyển về âm “gi” bởi vì người miền Nam cũng chuyển về đọc thành âm “d” hết (âm “y” trong tiếng Anh hay IPA là /j/. Và đã từng có post cãi nhau nãy lửa trong group.
_ Về thanh điệu (các dấu):
Nói về các dấu thanh thì miền Bắc được xem là chuẩn nhất trong tiếng Việt nên bên dưới chỉ đưa ra các phân tích các dấu thanh người miền Nam nói trong đời sống thường ngày khác âm chuẩn thế nào.
Các thanh ngang, dấu sắc, huyền của các âm phương Nam tương tự như các âm phương Bắc, tuy nhiên, các âm này được tạo ra với giọng bình thường thay vì giọng breathy voice.
Dấu nặng được phát âm thành âm tăng thấp (12) [˩˨] trong lời nói nhanh hoặc âm tăng xuống thấp (212) [˨˩˨] trong cách nói cẩn thận hơn.
Âm ngã và dấu hỏi được ghép lại thành âm ngã giữa (214) [˨˩˦].
P/s: Mình so với tiếng Anh cho mọi người xem dễ hiểu nhất nhưng có một số âm không có trong tiếng Anh nên mình dùng IPA để so sánh (IPA là Bảng ký hiệu ngữ âm quốc tế là hệ thống các ký hiệu ngữ âm được các nhà ngôn ngữ học tạo ra và sử dụng nhằm thể hiện các âm tiết trong mọi ngôn ngữ của nhân loại một cách chuẩn xác và riêng) biệt.
Nguồn để mọi người nghiên cứu thêm:
https://en.wikivoyage.org/wiki/Vietnamese_phrasebook
https://en.wikipedia.org/wiki/Help:IPA/Vietnamese
https://en.wikipedia.org/wiki/Vietnamese_phonology…
https://www.alotrip.com/…/linguistic-characteristics…
