Thứ bảy, ngày 20/09/2025 13:30 GMT+7
Trọng Hà (Theo Japan Times) Thứ bảy, ngày 20/09/2025 13:30 GMT+7
Những nghiên cứu kỳ lạ nhưng có thật như sơn bò thành ngựa vằn hay cho dơi uống rượu đã được trao giải Ig Nobel tại lễ trao giải diễn ra ngày 19/9 tại Đại học Boston, Mỹ.
Những phát hiện ngỡ ngàng từ nghiên cứu đời thường
Tại lễ trao giải Ig Nobel lần thứ 35, diễn ra ở Boston, nhóm nghiên cứu đến từ Nhật Bản do ông Tomoki Kojima dẫn đầu đã nhận giải cho công trình độc đáo: sơn các sọc trắng lên thân bò giống như ngựa vằn để xua đuổi ruồi. Kết quả cho thấy số lượng ruồi đậu lên bò giảm rõ rệt và bò cũng ít bị làm phiền hơn. Ông Kojima cho biết nhóm đã dán băng dính lên thân bò Wagyu, sau đó phun sơn thành sọc. Dù hiệu quả rõ ràng, ông thừa nhận việc áp dụng đại trà sẽ gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, một nhóm đến từ châu Phi và châu Âu đặt câu hỏi loài thằn lằn thích ăn loại pizza nào. Dù nghiên cứu mang tính hài hước, các nhà khoa học vẫn khẳng định mục tiêu cuối cùng là hiểu hành vi của động vật và ứng dụng vào bảo tồn tự nhiên.

Giải Ig Nobel, do tạp chí Annals of Improbable Research tổ chức, là sự kiện thường niên nhằm tôn vinh những nghiên cứu khiến người ta bật cười trước khi suy ngẫm. Giải thưởng năm nay bao gồm 10 hạng mục, trao cho những công trình độc đáo, đôi khi có phần kỳ quặc, nhưng đều dựa trên thực nghiệm nghiêm túc. Phần thưởng là mô hình thủ công hình dạ dày người, kèm theo một khăn ướt lau tay thay vì tiền mặt.
Ông Marc Abrahams, tổng biên tập tạp chí và là người dẫn chương trình, nhấn mạnh rằng: “Mọi phát hiện lớn trên đời ban đầu đều có vẻ ngớ ngẩn. Và điều đó cũng đúng với các phát hiện vô giá trị. Giải Ig Nobel tôn vinh tất cả, vì ban đầu không ai biết đâu là điều thật sự quan trọng.”
Trong lễ trao giải, các nhà khoa học lên nhận giải trong những trang phục kỳ quặc. Ông Kojima xuất hiện trong bộ đồ sọc vằn, còn các đồng nghiệp vây quanh giả làm ruồi bằng bìa cứng. Không khí buổi lễ thêm phần sôi nổi khi khán giả thực hiện truyền thống ném máy bay giấy lên sân khấu và các nhà khoa học Nobel thực thụ đọc bài phát biểu thay cho những người không thể có mặt, trong đó có bà Esther Duflo – người từng đoạt giải Nobel nhờ nghiên cứu về xóa đói giảm nghèo.
Khi khoa học kết hợp hài hước và sáng tạo
Lễ trao giải năm nay còn có vở nhạc kịch mini nói về bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa và bệnh nhân, phản ánh chủ đề chính là hệ tiêu hóa. Nhân vật bác sĩ hát về khó khăn điều trị các vấn đề dạ dày, trong khi bệnh nhân tặng họ pizza và bánh mì xúc xích cay. Mỗi người thắng giải còn phải tham gia “bài giảng 24 giây” – nơi họ trình bày nghiên cứu của mình trong thời gian cực ngắn. Bà Trisha Pasricha giới thiệu nghiên cứu về việc dùng điện thoại trong nhà vệ sinh và khả năng gây bệnh trĩ. Trong khi đó, ông Gus Rancatore dành cả thời gian liếm kem và lặp lại từ “yum”.
Để tránh lan man, ban tổ chức cử một người đàn ông mặc váy đi vòng quanh sân khấu. Nếu bất kỳ ai nói quá lâu, ông ta sẽ bước tới và hét: “Làm ơn dừng lại. Tôi đang chán lắm rồi.”
Những nghiên cứu được trao giải năm nay còn bao gồm nhóm khoa học từ Ấn Độ nghiên cứu tác động của mùi giày lên trải nghiệm sử dụng giá để giày; nhóm từ Mỹ và Israel nghiên cứu liệu ăn Teflon có thể làm tăng thể tích bữa ăn hay không; và một nhóm quốc tế cho dơi uống rượu để xem khả năng bay của chúng có bị ảnh hưởng.
Ông Francisco Sanchez từ Colombia, một trong các tác giả nghiên cứu về dơi, chia sẻ: “Đây là vinh dự lớn. Mọi người sẽ thấy các nhà khoa học không hề cứng nhắc hay quá nghiêm túc. Chúng tôi cũng có thể vui vẻ và truyền tải khoa học một cách hấp dẫn.” Ông cho biết dơi không thích trái cây lên men do hàm lượng cồn cao. Khi buộc phải ăn, chúng bay chậm hơn và định vị bằng sóng âm kém đi. “Chúng thật sự bị say, giống như con người. Uống ethanol khiến chúng di chuyển chậm và khó định hướng.”
Một trong những phần trình diễn ấn tượng nhất thuộc về nhóm nghiên cứu châu Âu về vật lý của nước sốt mì Ý. Một nhà khoa học mặc đồ đầu bếp với ria giả lên nhận giải, còn một người khác hóa trang thành cục phô mai mozzarella khổng lồ bị “tấn công” bằng các dụng cụ nấu ăn bằng gỗ. Họ kết thúc phần biểu diễn bằng cách phát mì Ý cho các nhà khoa học đoạt giải Nobel ngồi dưới khán phòng.