QUÂN LỰC CỦA NGƯỜI MYCENAE HY LẠP

Người Mycaene là 1 trong 2 tộc người người Hy Lạp đã dựng nên được nền văn minh vĩ đại của mình tại vùng lục địa Hy Lạp bên cạnh nhóm Minoan xưng hùng ở vùng hải đảo gồm các đảo Crete, Santorini… vào khoảng từ thế kỷ 16 TCN cho tới khi họ bị dân Dorian từ phương Bắc tràn xuống tiêu diệt vào khoảng năm 1100 TCN.

Tuy người Hy Lạp vùng lục địa sống trong các tiểu quốc độc lập như Ithaca, Athen, Mycenae, Thebes, Pylos…và thường xuyên choảng nhau nhưng trong số này thì thành bang Mycenae (gần Mekines ở đông bắc bán đảo Pelonponesos) là hùng mạnh nhất cũng như là trung tâm văn hóa, chính trị hùng mạnh nhất trong các vương quốc Hy Lạp nên người ta dùng cái tên Mycenae để gọi chung cho cộng đồng Hy Lạp lục địa thời Đồ đồng .

Người Mycenae còn được biết đến là dân tộc hiếu chiến và họ đã được bất tử hóa với các chiến công của Ulysses, của Achilles… qua các bản anh hùng ca sử thi Illiad và Odysses của nhà thơ Homer – người đã gọi họ bằng cái tên “người Achaea” (tên của 1 trong 4 bộ tộc người Hy Lạp cổ hình thành nên dân tộc Hy Lạp về sau bên cạnh người Ionia, Doria và Aeolia.

Người Mycenae về sau đã phát triển mạnh và bành trướng ra khắp bán đảo Hy Lạp.

Vào giai đoạn hoàng kim , người Mycenae còn tận dụng cơ hội nền văn minh Minoan ở đảo Crete đang dần đi vào giai đoạn thoái trào sau đợt phun trào của núi lửa Thera ở đảo Santorini để chinh phục họ cũng như tiến hành cuộc viễn chinh trường kỳ sang vùng Tiểu Á để giao chiến với thành Troy (còn gọi là Wilusa, Illion) để rồi khoảng 100 năm sau cuộc chiến thành Troy thì họ bị người dorian từ phương Bắc tràn xuống tiêu diệt

Đứng đầu xã hội Mycenae là các vua, thủ lĩnh (wanax/basileus) nắm quyền tối cao gồm thần quyền và có thể là binh quyền lẫn pháp quyền.

Dưới họ là các phó thủ lĩnh, tộc trưởng (lawagetas); cả 2 chức vụ này đều có thẩm quyền quản lý đối với tầng lớp các chiến binh quý tộc dưới trướng (equeta/ chiến hữu thân binh) và cả dân thường

Người Mycenae là những chiến binh nổi tiếng và theo sử thi của Homer thì có lẽ chiến tranh của người Mycenae không chỉ bao gồm các cuộc giao phong của binh sỹ mà còn cả những trận đấu tay đôi giữa các chiến binh vô địch, các dũng sĩ (Promachoi) của các bên tham chiến, đúng với nhận xét của Homer trong illiad “tôi sợ người Hy Lạp ngay cả khi chúng mang quà tới/ i fear the Greeks bearing gift)

Quân đội của người Mycenae như các quân đội thời cổ khác gồm bộ binh và cả chiến xa và cả hải quân.

Lực lượng chiến đấu ban đầu của người Mycenae chủ yếu dựa vào bộ binh nặng, được trang bị thương, khiên to và cả giáp trụ cho đến khoảng thế kỷ 13 TCN thì xuất hiện thêm các loại khí giới phiên bản nhỏ và nhẹ hơn trong khi giáp trụ cũng thay đổi theo hướng có thể giúp chiến binh xoay xở dễ dàng hơn chiến trường .

Trang bị giáp trụ của các chiến binh Mycaene vào thời đầu là bộ giáp trụ hạng nặng kiểu Dendra (theo khu vực mà nó được phát hiện) toàn thân, gồm giáp ngực có các miếng che vai và che cổ bằng đồng và cả các tấm đồng phẳng hình bán nguyệt dùng để che phần thân trên (từ dưới ngực xuống bụng) được khâu vào bộ đồ vải lanh với tổng trọng lượng lên tới 18 kilogram, đủ thoải mái và linh hoạt cho các chiến binh sử dụng khi bộ chiến .

Một phiên bản khác của giáp trụ Dendra được tìm thấy ở Thebes có phần giáp vai nhỏ hơn nhưng được bổ sung thêm các tấm giáp trụ bảo vệ phần trên của cánh tay được gắn liền với phần giáp che vai.

Ngoài ra thì người Mycenae vào thời sau còn sử dụng thêm cả giáp vảy hoặc chỉ độc mỗi giáp ngực như Homer mô tả trong trường ca Illiad

Đi kèm với giáp trụ chính là mũ chiến nanh heo rừng có tấm che má phổ biến của người Mycenae gồm mũ da hoặc nỉ được khâu thêm vào các hàng nanh heo rừng để gia cố thành mũ chiến hoặc loại mũ chiến bằng đồng có các tấm che má lớn được khâu hoặc tán đinh ghép vào, trên mũ có nút để đính mào.

Về sau thì người Mycenae còn đội cả mũ chiến có dải da gắn sừng

Thường thì chỉ có các chiến binh ưu tú thuộc tầng lớp cao trong xã hội mới xài mũ chiến nanh heo vì cần thịt khoảng 20 – 40 con heo rừng mới đủ số nanh làm 1 cái mũ còn các chiến binh thuộc tầng lớp dưới thì dùng mũ chiến và giáp trụ bằng da hoặc vải lanh dày có khâu thêm đĩa đồng để gia cố.

Bên cạnh đó thì các binh sỹ Mycenae còn dùng cả xà cạp đồng

Về khí giới thì người Mycenae có giáo, kiếm, khiên…

Giáo là 1 trong những thứ vũ khí chủ lực của chiến binh Mycenae với kích thước ban đầu là dài khoảng 3m, về sau thì người Mycenae còn du nhập thêm các cỡ giáo ngắn hơn; các loại giáo này được sử dụng cả cho mục đích đâm hoặc ném như lao.

Bên cạnh giáo thì kiếm ; kích cỡ kiếm Mycenae cũng thay đổi dần theo thời gian.

Ban đầu, người Mycenae sử dụng trường kiếm có đốc tròn, chuôi với phần lưỡi dài, với tổng kích thước dài 130 cm và rộng 3cm.

Song song trường kiếm thì người Mycenae còn sử dụng 1 loại kiếm 1 lưỡi ngắn hơn làm từ đồng nguyên khối có kich thước dài 66 cm -74 cm cho các trận giáp lá cà.

Tới thế kỷ 14 TCN thì người Mycenae sử dụng loại kiếm chém 2 lưỡi có phần chuôi kiếm được gắn bằng đinh và đến thế kỷ 13 TCN thì họ sử dụng loại kiếm có hình dạng dạng lưỡi Naue II (theo tên của nhà khảo cổ Julius Naue, người đã mô tả về nó) dài khoảng 65cm -70 cm, cá biệt có cái dài tới 85 cm.

Ngoài kiếm thì còn có cung tên với mũi tên có đầu tên bằng đồng ( các mũi tên thời đầu thì có đầu bằng đá lửa hay đá vỏ chai), chùy, búa, dao găm, ná hoặc lao…

Song song với vũ khí tấn công chính là khí giới hộ thân như khiên; ban đầu thì khiên người Mycenae dùng là khiên tháp cao, vuông góc dùng để che chắn toàn thân, nhưng cùng với sự phát triển của giáp trụ thì khiên cao chuyển dần sang khiên bát giác có eo hẹp bằng da bò dày, có gia cố thêm các tấm đồng.

Về sau thì người Mycenae còn sử dụng thêm các loại khiên nhỏ hơn hình tròn hoặc loại có hình dạng khuyết 1 phần ở góc bên dưới; các loại khiên này làm bằng da phủ quanh cái bướu khiên bằng đồng và được gia cố thêm, 1 số khiên thậm chí còn hoàn toàn bằng đồng.

Bên cạnh bộ binh thì trong quân Mycenae còn có sự xuất hiện của chiến xa 2 ngựa kéo với kíp lái 2 người .

Các cỗ chiến xa 2 ngựa kéo của người Mycenae tương tự như loại chiến xa của người Minoan ngoài hải đảo: có phần thân nhẹ, bánh có 4 nan gắn quanh trục, các gờ xe che 2 bên và phía trước có thể được làm bằng mây đan hoặc là gỗ bọc lớp da và 1 trục thẳng gắn vào phần phía trước chiến xa, vị trí giữa 2 chiến mã kéo xe…

Người Mycenae sử dụng chiến xa là loại thường dùng để chiến đấu với kíp lái 2 người (1 xà ích đánh xe, 1 lính chiến đấu, thường là tầng lớp quý tộc hoặc tầng lớp cao trong xã hội, mặc giáp trụ kiểu Dendra với thương dài hoặc các chiến binh trang bị nhẹ hơn, mặc giáp chần được trang bị lao) và loại nhẹ hơn được dùng để chuyên chở cho các chiến binh quá giang ra trận

Các chiến binh đi xe ngựa hiển nhiên là các chiến binh có địa vị cao trong xã hội

Khi dàn trận thì các chiến xa thường dàn trận 1-2 hàng phía trước hàng quân hoặc trong đội hình được lính cầm giáo che chắn.

Ngoài chiến xa thì người Mycenae cũng sở hữu số ít kỵ sỹ nhưng không rõ vai trò của họ trong chiến trận do thiếu các bằng chứng khảo cổ

Về chiến thuật của bộ binh Mycenae thì theo Homer mô tả trong sử thi, chiến thuật mà các binh sỹ Hi Lạp sử dụng ở thời điểm chiến tranh thành Troy là các binh sỹ cầm giáo và khiên chiến đấu trong đội hình đứng sát nhau, dùng khiên đẩy về phía hàng ngũ đối phương và họ có thể được các cung thủ đứng trong nhóm hay ở các hàng đằng sau bắn yểm trợ.

Ở phương diện phòng thủ thì khác với các thành phố, khu định cư của người Minoan đương thời khi hầu hết đều không có công sự bao quanh (có lẽ do biển Địa Trung Hải xưa là 1 trở ngại lớn với trình độ viễn dương của hầu hết các dân tộc ở các vùng xung quanh vào thời đó), các thành trì Mycenae lại thường có tường hay công sự bao quanh và nằm ở vị trí có thế đất nhô cao như Mycenae, Athen…

Tại thành Mycenae, thậm chí nhiều tường phòng thủ thành phố được xây dựng theo cách rất riêng bằng các tảng đá vôi hoặc đá cự thạch có kích thước lớn, để tự nhiên chứ không cắt xẻ, dày tới 8m và có khối lượng vài tấn mà người ta gọi là Phong cách Cyclope (Vì các tảng đá quá lớn đến mức người ta mang vác hay đẩy kéo được nên người xưa cho rằng nó do các người khổng lồ một mắt xây dựng nên) trong khi các cổng thành thì được xây bằng các loại đá đã trải qua cắt gọt.

Bên cạnh lực lượng trên bộ thì hải quân Mycenae điều khiển các tàu có độ rẽ nước nông giúp tàu có thể lủi thẳng lên đổ bộ ở các bãi cát.

Loại tàu phổ biến trong hạm đội Mycenae là thuyền sàn thấp, có mái chèo, với boong phẳng, không có khoang dưới, sống tàu dài và hẹp, có bánh lái hình tam giác.

Ngoài ra thì thuyền cũng trang bị buồm để dùng khi tời có gió

Không có kích cỡ đồng nhất chung cho các tàu cũng như số tay chèo nhưng thuyền lớn nhất có thể chở 42 -46 tay chèo, thuyền trưởng cùng 2 người hầu.

Thuyền Mycenae dù có trang bị cột buồm và buồm song lại có thể đạt vận tốc cao ngay cả khi trời không có gió.

So với các thuyền cùng loại của người Minoan ở đảo Crete thì nó nhẹ hơn nhưng cũng chở được nhiều tay chèo hơn.

Khoảng thế kỷ 11 TCN, sau nhiều thế kỷ xưng hùng xưng bá, nền văn minh Mycenae bị người Dorian tràn xuống từ phương Bắc hủy diệt



Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *