Bài viết mình share từ bác sĩ Hoàng Công Đương – một trong những bác sĩ đầu ngành về tim mạch.
Người Việt mình hay nhầm lẫn giữa Đột quỵ và Đột tử.
Đột quỵ (stroke) là tai biến mạch máu não, thường biểu hiện là đột ngột liệt 1/2 người, ngã quỵ, có thể kèm hôn mê, nhưng tim vẫn hoạt động bình thường nên thường không chết liền..
Còn Đột tử (sudden cardiac death) là biến cố tim ngừng đập đột ngột không báo trước. Đang bình thường đột nhiên gục xuống, và hầu hết đi luôn trừ khi được cấp cứu đưa vào bệnh viện kịp thời…
Nguyên nhân đột tử tim
Trái tim là động cơ chính của cơ thể, bơm máu đem chất dinh dưỡng đến nuôi dưỡng mọi cơ quan. Động cơ sẽ ngừng hoạt động khi (1) “bị nghẹt xăng” hoặc (2) “ bị cúp điện”.
Nghẹt xăng là khi ống dẫn xăng (chính là động mạch vành nuôi tim) bị tắc nghẽn, dòng máu không đến nuôi dưỡng tế bào tim được. Đây là bệnh HẸP MẠCH VÀNH
Tim đập được là nhờ có một máy phát điện nhỏ phát ra dòng điện liên tục đều đặn và lan truyền đi khắp trái tim nhờ hệ thống dây điện. Khi bộ máy phát điện này bị suy yếu, hoặc hệ thống dây điện bị “chập”, thì tim sẽ bị “cúp điện”, ngừng hoạt động. Đây là bệnh LOẠN NHỊP TIM.
Nói tóm lại, đột tử tim xảy ra do nguyên nhân bệnh mạch vành hoặc do bệnh loạn nhịp
Làm sao để biết có nguy cơ bị đột tử tim?
Một trái tim hoàn toàn khỏe mạnh thì hiếm khi xảy ra sự cố. Đột tử tim hầu như chỉ xảy ra trên một trái tim “đã bị bệnh” nhưng không được phát hiện.
Một số dấu hiệu chỉ điểm gợi ý bạn có khả năng bị bệnh tim mạch và có nguy cơ đột tử:
Trong gia đình có người đột tử, mất đột ngột khi trẻ tuổi mà Bác sỹ không chẩn đoán được nguyên nhân.
Có người thân trong gia đình mắc các bệnh tim mạch di truyền như Brugada (loạn nhịp tim), bệnh cơ tim phì đại..
Hút thuốc lá, béo phì, đời sống căng thẳng, ít vận động thể dục thể thao
Bị tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu mà không điều trị tốt, không kiểm soát tốt các chỉ số bệnh lý
Cách hiệu quả nhất để “phòng ngừa đột tử tim” là khám kiểm tra định kỳ với Bác sỹ chuyên khoa Tim mạch.
Bác sỹ Tim mạch sẽ làm gì để kiểm tra nguy cơ đột tử?
Đầu tiên, Bác sỹ sẽ tìm hiểu kỹ về tiền sử gia đình và những triệu chứng gợi ý bệnh tim mạch như hay bị ngất xỉu, hồi hộp trống ngực vô cớ, hay thấy đau tức ngực và nghẹn thở khi chơi thể thao hay đi cầu thang.
Bên cạnh những thử nghiệm thông thường như xét nghiệm máu, đo điện tim ECG và siêu âm tim, Bác sỹ có thể yêu cầu thực hiện (a) Điện tim ECG gắng sức và (b) Đeo máy Holter ECG liên tục trong nhiều ngày, để phát hiện các nguy cơ tiềm ẩn.
Trắc nghiệm gắng sức ECG nhằm mục đích đặt trái tim ở trạng thái hoạt động mạnh nhất, để làm bộc lộ rõ bệnh lý nếu có. Bạn sẽ được đo điện tim ECG trong lúc đạp xe đạp trên máy hoặc chạy bộ trên thảm lăn ở nhiều mức độ theo hướng dẫn của Bác sỹ. Bất thường bệnh lý nếu có sẽ thể hiện trên ECG trong lúc gắng sức đó.
Holter ECG (ghi điện tim liên tục nhiều ngày) nhằm mục đích phát hiện những loạn nhịp tim bất thường có thể bị bỏ sót nếu chỉ đo điện tim thông thường. Bác sỹ thường dán máy holter ECG trước ngực và bạn về nhà sinh hoạt như bình thường trong 3 đến 7 ngày, máy sẽ ghi lại toàn bộ diễn tiến về điện tim trong lúc ngủ, lúc căng thẳng, lúc chơi thể thao hoặc khi cố sức làm việc nặng.
Tuỳ tình huống cụ thể, Bác sỹ Tim mạch có thể yêu cầu những khảo sát chuyên sâu hơn như chụp MRI tim, chụp CT hay mạch vành DSA.
Những bệnh lý tim mạch nguy hiểm có điều trị được không?
May mắn là ngành tim mạch ngày nay có rất nhiều tiến bộ trong điều trị, như đặt stent, cấy máy tạo nhịp hay máy shock phá rung ICD, và những thuốc tim mạch thế hệ mới… Tất cả đều chứng minh hiệu quả điều trị và phòng ngừa nguy cơ đột tử đối với rất nhiều bệnh lý tim mạch nghiêm trọng mà trước kia y học bó tay.
Chính vì vậy, vấn đề quan trọng là phát hiện bệnh tim mạch sớm!
Khám tầm soát kiểm tra Tim mạch với BS chuyên khoa là phương cách hiệu quả nhất để phòng ngừa Đột tử
