Chúng ta đang sống trong thời kỳ mà nước nào cũng muốn quay trở lại thời kỳ “đế quốc huy hoàng” trong quá khứ. Đế Quốc Nga của Putin Đại đế, Đế quốc “Đại Háng” của Tập Hoàng đế, nên anh Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ cũng muốn lập lại Đế chế Ottoman của người Thổ. Thay vì tiếp tục con đường cải cách hiện đại hóa và thế tục hóa, tách Hồi giáo ra khỏi Nhà nước của người khai sinh nền cộng hòa của Thổ Nhĩ Kỳ – Mustafa Kemal Atatürk, chính quyền hiện tại của Erdogan muốn củng cố nền độc tài bằng chủ nghĩa dân tộc kết hợp Hồi giáo cực đoan. Một trong các bước đó là biến Hagia Sophie thành nhà thờ Hồi giáo. Hagia Sophie từng là Đại thánh đường Ki-tô giáo ở Constaninople trong suốt 900 năm của Đế quốc Đông La Mã (Byzantine). Sau khi Đế quốc bị sụp đổ và bị xâm chiếm bởi Đế quốc Ottoman vào TK XV, Constantinople bị đốt phá, dân thường theo Ki-tô giáo bị tàn sát, cưỡng hiếp, bắt làm nô lệ, những người sống sót phải tháo chạy sang châu Âu; Hagia Sophie – một công trình đồ sộ, kỳ quan nức tiếng Đông – Tây đương thời may mắn đươc Sultan Mehmed II để tâm đã không bị phá hủy mà bị biến thành nhà thờ Hồi giáo. Tuy vậy phần lớn kiến trúc của Hagia Sophie thời còn là Thánh đường Ki-tô giáo bao gồm điện thờ lớn trung tâm với cấu trúc vòm khổng lồ đặc trưng của kiến trúc Byzantine… vẫn được lưu giữ đến ngày nay cho dù nhiều tranh ảnh, phù điêu chạm khắc bị tô vữa xây lấp trong công cuộc ” cải đạo” cưỡng ép. Cấu trúc vòm ấy chính là nguồn cảm hứng cho Đền thờ Thánh Peter ở Vatican. Đến năm 1930, Constantinople chính thức bị đổi tên thành Istanbul.
Sau khi Ottoman tan rã, cộng hòa Thổ Nhĩ Kỳ ra đời, nhà cách mạng và tổng thống đầu tiên Kemal Atatürk đã đưa Hagia Sophie trở thành viện bảo tàng, một phần trong cuộc hiện đại hóa, thế tục hóa đất nước của ông. Sau đó Hagia Sophie được công nhận Di sản Văn hóa của UNESCO. Nhiều công cuộc khảo cổ được tiến hành (qua đó mà khám phá ra nhiều bích họa, phù điêu thời Ki-tô giáo đã bị tô vữa che lấp trong quá trình “cải đạo”).
Chính nhờ các chính sách hiện đại hóa ấy mà Thổ Nhĩ Kỳ gần gũi hơn với các nước Phương Tây mà đỉnh điểm là việc gia nhập NATO năm 1952, rất sớm so nhiều đồng minh ở Châu Âu khác. Nhưng chính sách ấy đã thay đổi trong thập niên gần đây, khi Erdogan luôn cố gắng khơi dậy chủ nghĩa dân tộc, Hồi giáo bảo thủ. Biến Hagia Sophie thành Nhà thờ Hồi giáo là một cách để lấy lòng lực lượng Hồi giáo trong nước này nhưng dường như chối bỏ các cộng đồng thiểu số khác đã từng đóng góp, là chủ lưu trong lịch sử nước này. Đừng quên Istanbul vẫn là nơi đặt ngai tòa Thượng Phụ Constantinople, lãnh đạo tinh thần của các Ki-tô hữu Chính thống giáo Đông phương, anh em với ngai tòa Đức Giáo Tông tại Vatican, Roma ở giáo hội Tây phương. Vì thế đây là hành động gây tổn thương lớn cho các Ki-tô hữu trên toàn thế giới đặc biệt là các tín hữu Chính thống giáo.
Tuy thế, các nước phương Tây nhất là truyền thông dòng chính và các chính khách vẫn giữ im lặng như mọi khi, giống như mọi ngày Ki-tô hữu bị phân biệt đối xử, giết hại, nơi thờ tự, tượng thánh bị phá hủy ở nhiều nơi, kể cả trong các nước Âu-Mỹ. Tất nhiên một vài tiếng nói nhỏ hay ký tên thì không thay đổi được gì, nhưng tài lực bé mọn chí ít cũng thay đổi nhận thức cho một số người và tạo niềm an ủi cho nhiều người để họ biết rằng họ không đơn độc.
Tiếc là trang Change.org dường như đã bị chặn tại Việt Nam vì cản trở con đường tiến lên Đế Quốc Đông Lào của nó.
Ký tên dưới đây:
https://secure.avaaz.org/…/Members_of_the_US_Congress_Uni…/…
HAGIA SOPHIA-SIGN THE PETITION. STOP the desecration of the world's heritage.
The edifice of Hagia Sophia has been standing since 537 AD when it was consecrated as an Orthodox Christian Church. Its construction predates Saint Peter’s cathedral in Rome by a thousand years. The iconography and the architecture of this Great Church emanated from the vision of the Emperor-theol…