Gigantopithecus – Loài linh trưởng to lớn nhất mọi thời đại

Gigantopithecus là một chi vượn người tồn tại từ 9 triệu năm cho đến 100.000 năm trước, ở khu vực ngày nay là Trung Quốc, Ấn Độ và Việt Nam, có nghĩa rằng Gigantopithecus sống cùng thời kỳ và vị trí với những dạng người sớm như Homo erectus (người đứng thẳng). Các hóa thạch còn cho biết rằng các cá thể của loài Gigantopithecus blacki là những sinh vật to lớn nhất trong số các loài vượn người trong lịch sử, với chiều cao khi đứng thẳng tới 3-4 m và cân nặng tầm 500-540 kg.

Chúng có thể đi bằng bốn chân và ăn cỏ, chủ yếu ăn tre, có thể cộng với trái cây theo mùa và sống trong các khu rừng lớn. Tuy nhiên, các giả thuyết gần đây cho rằng chúng có thể phải thay đổi chế độ ăn tùy thuộc vào môi trường sống. Mặc dù chúng ta không biết chắc chắn rằng tại sao loài Gigantopithecus này tuyệt chủng nhưng các nhà nghiên cứu đã cho rằng chúng bị tuyệt chủng là bởi chính sự thay đổi khí hậu và sự cạnh tranh khốc liệt với các loài vật khác có khả năng thích nghi tốt hơn với môi trường sống.

Các nhà nghiên cứu đã từng phát hiện rất nhiều mẫu răng của loài Gigantopithecus blacki tại hang Liễu Thành ở thành phố Liễu Châu, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc. Ngoài ra, họ cũng tìm thấy hóa thạch ở những nơi khác tại Việt Nam và Ấn Độ. Các phát hiện này chứng tỏ rằng phạm vi kiếm thức ăn chủ yếu của loài Gigantopithecus này là ở phía Nam khu vực Đông Á và Đông Nam Á. Các hóa thạch của phân loài thứ hai, Gigantopithecus giganteus thì được tìm thấy ở miền Bắc Ấn Độ và Trung Quốc. Ở Trung Quốc, những chiếc răng hóa thạch của loài này đã được tìm thấy ở huyện Đại Tân, thành phố Sùng Tả, tỉnh Quảng Tây; tại các địa mạo đá vôi ở Quảng Tây; và tại huyện Vũ Minh, thành phố Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây.

Ban đầu, di cốt hóa thạch đầu tiên của Gigantopithecus được một nhà nhân loại học miêu tả đã được Ralph von Koenigswald tìm thấy vào năm 1935 trong một hiệu thuốc Bắc và lúc đó chúng được dán nhãn là “Long Nha” (răng rồng). Các mẫu răng và xương hóa thạch của chúng thường từng được nghiền thành bột và sử dụng trong một vài bài thuốc Bắc của y học cổ truyền Trung Hoa. Kể từ đó, đã có khá ít hóa thạch của Gigantopithecus đã được phát hiện. Ngoài những chiếc răng hàm tìm thấy trong hiệu thuốc Bắc ở Trung Quốc, tại hang Liễu Thành ở Liễu Châu người ta cũng tìm thấy một loạt các mẫu răng của loài Gigantopithecus blacki, cũng như một vài mẫu xương hàm. Các di cốt của Gigantopithecus cũng được phát hiện tại các khu vực ở tỉnh Hồ Bắc, Quảng Tây và Tứ Xuyên, trong các nhà kho chứa dược liệu của y học cổ truyền Trung Hoa, cũng như trong các trầm tích hang động. Vào năm 2014, các hóa thạch răng và quai hàm được cho là của Gigantopithecus blacki được tìm thấy lần đầu tiên ở Indonesia.

Về phương thức di chuyển của Gigantopithecus thì hiện vẫn chưa rõ do người ta vẫn chưa tìm thấy xương chậu hay xương chân của chúng. Giả thuyết khả dĩ nhất cho rằng chúng đi bằng 4 chân, giống như khỉ đột và tinh tinh ngày nay. Tuy nhiên, vẫn có giả thuyết khác cho rằng chúng đi bằng 2 chân. Quan điểm này được Grover Krantz ủng hộ, nhưng giả định này chỉ dựa trên một số ít di cốt quai hàm đã được tìm thấy, tất cả chúng đều có hình dạng chữ U và mở rộng ra về phía sau. Điều này tạo ra không gian để khí quản nằm hoàn toàn bên trong quai hàm, cho phép hộp sọ nằm vuông góc trên cột sống hoàn toàn thẳng đứng như ở người hiện đại, chứ không phải là đại khái ở phía trước cột sống, như ở các loài vượn lớn khác. Giả thuyết khả dĩ nhất thì cho rằng trọng lượng của một con vật to lớn như vậy sẽ tạo ra một lực rất lớn lên các xương chân, mắt cá chân và bàn chân của con vật nếu như chúng đi bằng 2 chân; trong khi nếu chúng đi bằng 4 chân như khỉ đột, thì trọng lượng của chúng sẽ phân bố đều hơn lên mỗi chân, cho phép con vật di chuyển dễ dàng hơn.

Các quai hàm của Gigantopithecus sâu và rất dày. Các răng hàm có chỏm răng thấp và phẳng, và đươc cho là chứa lớp men răng cực kì dày, thích hợp cho việc nghiền các vật dai. Các răng hàm trước rộng và phẳng, có cấu hình tương tự như các răng hàm trong. Các răng nanh không nhọn mà cũng chẳng sắc, trong khi các răng cửa thì nhỏ, giống như cái chốt và mọc khít vào nhau. Các đặc điểm này của quai hàm và răng chứng tỏ rằng loài vật này đã thích nghi với việc nhai những loại thức ăn dai, nhiều sợi bằng cách cắt, nghiền nát và nghiền nhỏ. Răng của loài Gigantopithecus cũng có nhiều lỗ rỗng, tương tự như ở gấu trúc, là loài ăn tre trúc là chủ yếu, và điều đó ám chỉ rằng nguồn thức ăn chính của Gigantopithecus cũng có thể là tương tự. Ngoài tre trúc ra, Gigantopithecus còn ăn các loại thực vật khác. Việc kiểm tra các vết xước vi thể và các dấu tích sạn của thực vật bám vào răng loài Gigantopithecus còn chứng tỏ rằng chúng còn ăn cả hạt và hoa quả, bên cạnh tre trúc.

Trong quá khứ, Gigantopithecus blacki được cho là có quan hệ họ hàng gần với người tiền sử, cụ thể là với loài vượn người Australopithecus, dựa trên cơ sở các dấu vết của răng hàm nhưng điều này hiện nay được coi chỉ là kết quả của tiến hóa hội tụ. Loài Gigantopithecus hiện nay được xếp trong phân họ Ponginae cùng với đười ươi và được coi như là một phiên bản khổng lồ của loài đười ươi hiện đại. Gigantopithecus có thể đã tuyệt chủng vào khoảng 100,000 năm trước vì sự thay đổi khí hậu trong thế Canh Tân, dẫn tới việc thay đổi thảm thực vật rừng thành thảm thực vật xa van, làm cho nguồn cung cấp thức ăn của chúng như hoa quả đã bị suy giảm. Do kích thước to lớn, chúng đã không thể trèo cây để lấy các nguồn thức ăn trên các cây cao. Vì thế, chúng chỉ có thể phụ thuộc vào một số loại thực phẩm nhất định ở dưới thấp. Các chuyên gia tin rằng chính sự hạn chế này đã khiến Gigantopithecus không thể thích nghi với biến đổi khí hậu, khi các cánh rừng già dần biến thành thảo nguyên xa van rộng lớn. Ngoài ra, các loài đười ươi nói chung thường có hệ trao đổi chất rất chậm, do đó chúng khó có thể tồn tại trong điều kiện thức ăn bị hạn chế.

Trong lĩnh vực điện ảnh, hình ảnh phục dựng của loài Gigantopithecus từng xuất hiện trong bộ phim Ice Age: Continental Drift vào năm 2012 với vai Captain Gutt và bộ phim The Jungle Book vào năm 2016 với vai King Louie. Ngoài ra, chúng còn được nhắc đến trong các câu chuyện liên quan đến huyền thoại của các sinh vật thần bí như Big Foot, Sasquatch và Yeti.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *