1. Kiến thức cơ bản về chuyên ngành
Đây là điều tối quan trọng vì các em có thể bị hỏi rất nhiều khi đi xin việc. Theo cá nhân anh, ít nhất có hai lý do để các nhà tuyển dụng hỏi các em về mảng kiến thức này:
Thứ nhất, đó là một cách tốt để họ có thể kiểm tra sơ bộ quá trình học tập của các em tại trường vì những kiến thức cơ bản được sử dụng nhiều trong suốt quá trình học tập. Nếu các em là nhà tuyển dụng, các em có sẵn sàng tuyển dụng một kỹ sư cơ khí không biết đọc bản vẽ kỹ thuật hay không nắm vững nguyên tắc định vị 6 bậc tự do không ?
Thứ hai, kiến thức nền tảng là rất quan trọng để các em tiếp thu thêm những kiến thức chuyên ngành khác. Các em cũng biết kiến thức ở trường không đủ để làm việc nhưng nếu nền tảng của các em không vững thì sẽ rất khó đào tạo thêm cho các em những kiến thức chuyên môn cao hơn. Rõ ràng, nếu không biết về dung sai, kỹ thuật đo thì sẽ rất khó để được đào tạo về QC, đo kiểm sản phẩm hay quản lí chất lượng …
2. Phần mềm ứng dụng
Biết không phải là biết tên phần mềm hay biết đi mấy đường lả lướt chơi cho vui nha các em. Biết tức là có thể vận dụng phần mềm vào việc giải quyết một vấn đề có liên quan đến chuyên môn. Ví dụ, nếu nói rằng biết Inventor tức là các em phải tự tin đọc một bản vẽ 2D có độ khó trung bình rồi dựng 3D trên Inventor sau đó xuất ngược trở lại bản vẽ 2D với đầy đủ hình biễu diễn và kích thước, dung sai giống hệt như bản vẽ gốc – tức là đủ kiến thức và kỹ năng để tùy biến trên phần mềm luôn đó.
Vì vậy, nếu như trước đây các em đã được học về các phần mềm chuyên ngành thì phải ôn luyện lại nếu như có ý định vào làm tại những công ty có sử dụng phần mềm thiết kế hay lập trình gia công. Đừng ngại việc phần mềm mình đã biết không được dùng tại công ty mình sắp ứng tuyển vì chỉ cần em có kỹ năng, việc học phần mềm khác chỉ là chuyện nhỏ
Ngoài ra, các em cần biết thêm kiến thức IT cơ bản như cài đặt Windows, cài phần mềm, cấu hình email, cài driver máy in, máy scan … Dù ở những công ty lớn những việc trên sẽ có bộ phận IT chuyên trách nhưng cũng có vài công ty, chính người dùng cuối phải xử lí những sự cố thông thường và việc có những kỹ năng này sẽ là điểm cộng của các em trong quá trình làm việc (chứ không hẳn là ngay lúc phỏng vấn)
3. Tiếng Anh (hoặc 1 ngoại ngữ khác)
Bao nhiêu bạn sẽ nhăn mặt khi nghe đến yêu cầu này ? Và bao nhiêu bạn sẽ phấn khởi khi biết rằng nếu tiếng Anh tốt, lương sẽ có thể gấp đôi những bạn có cùng trình độ ? Ở thời điểm hiện tại, giỏi tiếng Anh vẫn là một lợi thế cho các em nhưng anh nghĩ chừng vài năm nữa khi thị trường nhân sự trở nên tự do hơn (ít nhất là trong khu vực Đông Nam Á) thì tiếng Anh sẽ là một yêu cầu bắt buộc nha các em. Cho nên ráng mà học đi.
Tuy nhiên, các em cũng không nên quá lo lắng vì tiếng Anh cho dân kỹ thuật chúng ta không có yêu cầu quá cao như trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, luật … Quan trọng nhất là giao tiếp được và đọc hiểu tài liệu kỹ thuật. Thế nên các em cần 3 đến 6 tháng học giao tiếp để có thể đậu vào những công ty có yêu cầu ngoại ngữ. Vào được rồi các em sẽ có cơ hội rèn luyện giao tiếp và bồi dưỡng tiếng Anh chuyên ngành. Kinh nghiệm của anh là phải có môi trường để sử dụng tiếng Anh chứ nếu chỉ học mà không sử dụng thì không bao giờ giỏi đâu. Nhắc thêm là đừng ngại nói sai vì khi giao tiếp hiểu được nhau là quan trọng nhất.
4. Cách viết 1 CV đạt yêu cầu
Cách viết như thế nào thì các em có thể tự google nhé. Anh chỉ nhắc rằng các em vừa mới ra trường nên nội dung trong CV sẽ không nhiều, thêm nữa chúng ta là dân kỹ thuật nên cũng không cần quá hoa mỹ, khoa trương. Quan trọng nhất là bố cục rõ ràng, đầy đủ nội dung cơ bản và tuyệt đối không được có lỗi chính tả. Các em nên biết là khi mới ra trường thì những vị trí các em ứng tuyển cũng sẽ có rất nhiều bạn ứng tuyển vì vậy đừng để vì những lỗi nhỏ nhặt ảnh hưởng đến cơ hội của các em.
5. Kinh nghiệm phỏng vấn
Chắc các em sẽ hỏi còn đang ở trong trường thì lấy đâu ra kinh nghiệm ? Nhưng nếu đúng như vậy thì nghĩa là các em chưa tích cực trong việc tìm việc rồi. Anh biết hàng năm đều có những hội chợ việc làm hay chương trình Quản trị viên tập sự (hoặc các chương trình tương tự) được tổ chức tại trường mình. Nếu tích cực tham gia những chương trình này thì dù không đạt nhưng các em sẽ có rất nhiều kinh nghiệm trong việc tiếp cận phương pháp tuyển dụng, kỹ năng trả lời phỏng vấn hay quan trọng hơn là ý thức được sự phù hợp giữa năng lực bản thân và yêu cầu xã hội để từ đó có sự chuẩn bị tốt hơn.
Trong tình huống các em thật sự chưa trải qua một cuộc phỏng vấn nào thì nên google thêm để biết nên chuẩn bị những gì. Và hãy tham dự thật nhiều buổi phỏng vấn để tích lũy thêm kinh nghiệm thực tế. Rất thú vị đó các em.
6. Cách viết 1 email đàng hoàng
Đừng cười. Anh phải dặn điều này vì bản thân anh đã đọc những email rất ngô nghê cả về nội dung lẫn hình thức. Hãy chú ý những điểm dưới đây:
Viết một email đàng hoàng bắt đầu bằng việc có một địa chỉ email đàng hoàng. Các em có thể đi lại giang hồ, xưng bá võ lâm với những email kiểu satthutinhtruong@, doccocaubai@ hay langtucodon@, trondoiyeuem@ … nhưng khi để lại email trong CV hay gửi thư cho nhà tuyển dụng, các em nên có một địa chỉ email lịch sự, đứng đắn hơn.
Khi viết email, các em đừng bỏ qua phần tiêu đề vì như vậy rất không chuyên nghiệp và rất mất lịch sự. Mỗi ngày nhà tuyển dụng có thể nhận được rất nhiều email nên những email cộc lốc như vậy rất khó lọt vào mắt của họ. Vì vậy, hãy để mộ tiêu đề sao cho dễ tìm kiểm nhất, tốt nhất là theo cú pháp yêu cầu của nhà tuyển dụng hoặc có đủ họ tên, vị trí tuyển dụng và mã số tuyển dụng
Nội dung trong email phải cô đọng, rõ ràng và không được sai chính tả hay dùng những từ ngữ thiếu chính chắn, phương ngữ … Kinh nghiệm của anh thì thường nhà tuyển dụng sẽ quan tâm nhiều hơn đến CV đính kèm hơn là đọc nguyên cả email. Tuy nhiên nếu đập vào mắt họ là email với bố cục cẩu thả, sai chính tả thì họ cũng sẽ chú ý đến em nhiều hơn, tất nhiên là với cách nhìn tiêu cực!
Phần chữ ký thì cũng nên ngắn gọn với những thông tin cơ bản để tiện việc liên hệ. Không cần phải chèn vào đấy những triết lí sống hay những câu nói gây sốc đâu các em
Và tốt nhất là nên viết thư cám ơn sau khi được phỏng vấn dù kết quả có ra sao. Dù ở trình độ các em, việc này chưa thực sự cần thiết nhưng đây là một thói quen tốt, nên tập dần cho quen.
7. Tâm lý khi mới đi làm
Có rất nhiều yếu tố phải cân nhắc trước khi quyết định vào làm ở một công ty (lương, phúc lợi, cơ hội thăng tiến, vị trí địa lí …) nhưng khi đã đi làm thì các em nên chú ý một số điểm như sau:
Tuân thủ nội qui công ty. Các em phải hiểu rằng nội qui không phải để làm khó các em mà là để đảm bảo quá trình sản xuất diễn đạt hiệu quả cao nhất và các em buộc phải tuân thủ những nội qui đó. Viết đến đây, anh lại buồn cười khi nhớ đến việc các em hô hào trên facebook đòi hỏi quyền lợi, đòi hỏi dân chủ khi trường yêu cầu các em đi học đúng giờ hay phải đeo thẻ sinh viên, trang phục gọn gàng khi đến trường. Ai trong số những thanh niên “cứng” đó dám làm điều tương tự khi đi làm ? Thế nên thay vì cố tình chống lại hay khó chịu, các em hãy xem đó như một cơ hội để rèn luyện bản thân trong một môi trường sản xuất hiện đại. Ráng chịu, ai biểu chọn làm việc liên quan đến kỹ thuật làm chi
Chịu khó học hỏi tiếp thu kiến thức mới. Anh dùng từ “chịu khó” ở đây là vì nếu các em cảm thấy “khó chịu” khi đi làm thì các em sẽ không thể có được kiến thức mình cần đâu. Sẽ không còn chuyện thầy cô ép các em học và kiểm tra các em mà các em phải tự mày mò thậm chí bị nhân viên cũ trách mắng, la rầy. Đừng tự ái hay nghĩ rằng bị ma cũ bắt nạt mà hãy nghĩ rằng chúng ta học chưa đủ, làm việc thiếu tập trung và các nhân viên cũ rất bận nên không thể bảo ban tử tế như thầy cô ở trường. Nhẫn nhịn để học tập vì thái độ của các em sẽ ảnh hưởng đến việc các em được huấn luyện như thế nào và tiến bộ nhanh đến đâu. Rồi vài năm sau các em hãy nhớ lại những ngày đầu của mình và sống có trách nhiệm hơn với lớp đàn em của mình.
Nên coi trọng kiến thức và cơ hội thăng tiến hơn là lương. Mỗi giai đoạn của đời người có mục tiêu và nội lực nhất định. Khi mới ra trường thì hãy coi việc có được kinh nghiệm là mục tiêu cao nhất vì có nó rồi các em mới đủ nội lực để tìm kiếm những giá trị khác của cuộc sống. Muốn vậy, hãy tìm hiểu thật kỹ công việc và niềm đam mê của mình rồi quyết tâm theo đuổi nó chứ đừng đứng núi này trông núi nọ rồi nhảy việc liên tục làm nát cái CV chỉ vì vài trăm ngàn tiền lương hay chỉ nhìn ghét nhìn mặt ông sếp “khó ưa”.
Sẵn sàng cho 2 năm đầu tiên vất vả. Thất nghiệp, lương thấp, công việc không ổn định, môi trường làm việc không như mong đợi thậm chí chia tay mối tình tươi đẹp thời sinh viên là những gì sẽ chào đón các em ngay sau khi ra trường. Nhưng ai cũng như vậy hết các em à. Có thể các em nhìn những vị trưởng phòng, giám đốc thành công, giàu có rồi ngưỡng mộ và ước gì được như những vị ấy nhưng ở vị trí của họ, họ lại ước gì có được tuổi trẻ, sự tự do và nhiệt huyết như các em đó. Và cũng đừng quên rằng để có được những thành công đó, họ cũng trải qua một quá trình lao động vất vả từ những ngày đầu như các em vậy thôi. Vì vậy, bên cạnh việc ngưỡng mộ họ, các em hãy tích cực học tập và làm việc để chuẩn bị cho sự thành đạt sau này của mình.
Trên đây là những kinh nghiệm mà anh muốn chia sẻ với các em. Anh không chắc nó đầy đủ và áp dụng được cho tất cả sinh viên trường ta nhưng là những điều mà các em có thể tham khảo để có sự chuẩn bị tốt hơn cho tương lai. Chúc các em sớm tìm được một công việc như ý.
– chia sẻ Hoàng Khương
