Trong một cuộc trò chuyện thân mật với đám bạn của mình, chắc chắn không thể thiếu những trò đùa. Nhưng đã bao giờ bạn tự hỏi: “Tại sao chúng lại buồn cười?”
Trước tiên chúng ta phải xem công thức của một trò đùa hài hước, như hình 1. Theo định nghĩa của nhà hát kịch UCB (Mỹ) thì cái hài được coi là Games của cảnh diễn (Scene), là điều lạ (unusual thing) xảy ra khác với bình thường.
Phần màu xanh lá là những thứ đã và đang diễn ra hằng ngày, đến mức chúng ta cảm thấy tẻ nhạt. Nếu như có người đùa về việc sáng thức dậy, đánh răng, đi làm rồi về nhà ngủ,… thì chả có gì hài hước cả.
Còn phần đỏ là những điều kỳ lạ diễn ra để khiến cuộc sống của chúng ta thú vị hơn. Nhưng nếu quá thiên về hướng này thì trò đùa sẽ trở nên có phần nguy hiểm và đáng sợ.
Vậy nên để tạo ra một trò đùa hay, chúng ta phải khéo léo kết hợp hai phần xanh và đỏ lại với nhau. Ví dụ: Nếu thằng bạn thân kể cho bạn rằng nó bị yếu sinh lý, thì có lẽ bạn ẽ khẽ cười (Hoặc cười to vào mặt nó). Nhưng nếu như một thằng già, béo mà bạn chưa hề biết đến và nói với bạn rằng nó bị yếu sinh lý, thì sẽ chả còn vui nữa, mà có phần khá rùng rợn.
Đôi khi, chúng ta cũng thường hay bắt gặp được những Jokes về Sex. Và đa số thì khá buồn cười. Nhưng tại sao lại như thế? Bởi đây là những thứ không xuất hiện nhiều trong cuộc sống bình thường. Nếu bạn kể Sex Jokes cho một đứa bé, nó sẽ không cười, bởi đây không nằm trong vùng hiểu biết của nó. Tiếp tục, vẫn là anh bạn của bạn kể về chuyện chăn gối, nhưng lần này là chuyện anh ta làm tình với 5 người khác, cùng 1 lúc. Câu chuyện đến lúc này thì bạn chả thể nở được 1 nụ cười, nó vượt quá giới hạn đạo đức của bạn (với tôi thì là như vậy). Việc này nằm bên mảng đỏ Violation, nó đã quá khủng khiếp cho việc bạn chấp nhận nó.
Yếu tố tiết chế chọn cái hài mà không cần có liên quan (relatable) đến người nghe nhưng phải chấp nhận được (acceptable). Đây cũng là lí giải tại sao trẻ con dễ làm chúng ta buồn cười, vì nó an toàn và quan điểm nó cũng là unusual với người lớn nhưng dễ chấp nhận (trẻ con mà, trừ khi nó phá phòng và mô hình waifu bạn…).
Công thức đơn giản của tất cả các loại hài kịch chỉ là Set Up (xây dựng thực tế) + Violation/Punchline (Cái hài) + Làm nguội/Giải thích (Chuẩn bị cho cái hài hơn tiếp theo). Đây cũng là lý giải tại sao trò chuyện với bạn bè lại vui hơn, bạn không tốn thời gian set up, cũng như nói xấu về 1 đứa 2 người cùng ghét cũng rất vui.
Bài viết được tham khảo tại: spiderum.com
