Đặc sản cháo khoái Hải Phòng và những điểm khác biệt với cháo thông thường

Cháo thường nấu bằng hạt gạo. Nhưng món cháo khoái Hải Phòng dùng bột gạo tẻ và gạo nếp xay nấu với nước xương hầm và nước rau xanh – tạo thành đặc sản dân dã màu xanh ngọc nhạt, sánh đặc và mịn… ăn là khoái.

Lần đầu nghe món cháo khoái Hải Phòng

Chúng tôi tới Hải Phòng khi chiều đang buông, bảo cậu lái xe tìm quán bánh đa cua Hải Phòng để thưởng thức. Cậu ấy bảo bánh đa cua buổi trưa ăn ngon, nhưng vừa mưa bão xong, trời chiều thì nên thưởng thức món cháo khoái Hải Phòng hợp lý hơn, ăn vào là… khoái…

Cả nhóm lần đầu tiên nghe tên cháo khoái nên háo hức với món ăn lạ. Xe rẽ vào cái chợ thấy bảo là Lạc Viên. Mở cửa xe bước xuống đã nghe thơm thoảng mùi hành phi. Đảo mắt thấy trong làn khói thơm nghi ngút có bà cụ tóc bạc, tay đảo đều chiếc muôi gỗ trong nồi cháo đang sôi lục bục. Lạ là nồi cháo khoái có màu xanh ngọc. Cạnh đó, mấy phụ huynh đưa đón con đi học, các nam thanh nữ tú đang xì xụp bên bát cháo nóng nổi.

Thấy nhóm chúng tôi vào, bà cụ đon đả chào mời, nhưng đôi tay vẫn thoăn thoắt đảo và múc cháo ra bát, rắc ít đậu xanh nắm, thêm lớp hành phi vàng ruộm… là mùi thơm dậy lên quyến rũ khứu giác, chẳng cần thịt cá mà thơm ngon ấm áp từ đầu lưỡi đến bụng và lan tỏa khắp cơ thể.

Người Hải Phòng tự hào với món cháo khoái đặc sản dân dã. Món cháo khoái Hải Phòng ngon chứa đựng cả sự thanh khiết, tinh tế và tấm lòng của người nấu. Món cháo khoái vốn là bữa xế bình dị, giờ thành biểu tượng của sự an nhiên, của niềm vui giản đơn trong ẩm thực đất cảng, là niềm khát nhớ của người Hải Phòng xa xứ.

Được biết, 1 tô cháo khoái Hải Phòng (khoảng 350ml) cung cấp khoảng 320–350 kcal, giàu đạm, chất xơ, vitamin nhóm B, canxi, kẽm, sắt – rất tốt cho tiêu hóa, nhẹ bụng mà vẫn đủ năng lượng – xứng đáng “ăn bát cháo này là thấy khoái liền”. 

Bà bán cháo cũng góp chuyện, rằng cháo khoái Hải Phòng giờ ngoài cách nấu truyền thống, còn có cháo khoái “phiên bản hiện đại” – để ai xa quê cũng có thể nấu và “khoái” ngay từ thìa đầu tiên.

Cháo khoái Hải Phòng mang cái tên giản dị mà gợi cảm xúc gắn với đất cảng từ bao đời. Nồi cháo màu xanh sánh mịn, hòa cùng nước xương hầm, đậu xanh và hành phi đơn sơ mà tinh tế, thanh khiết, ăn rồi là thương nhớ mãi.

Phân biệt cháo khoái với các loại cháo khác

Khác với cháo thông thường được nấu bằng hạt gạo, cháo khoái dùng bột gạo xay mịn (thường trộn gạo tẻ và gạo nếp). Nước nấu chào là nước xương hầm và nước rau xanh (làm từ rau ngót, lá dứa, hoặc cải bó xôi) để tạo cho nồi cháo có màu xanh ngọc nhạt, sánh đặc và mịn màng, không lợn cợn hạt gạo.

Trên mặt cháo, người ta rắc “nắm đậu xanh” — làm từ đậu xanh hấp chín, nghiền nhuyễn, nắm lại và thái lát mỏng — cùng với hành phi vàng giòn. Chỉ vậy thôi, nhưng khi thìa cháo chạm môi, vị ngọt thanh của nước xương, bùi của đậu xanh, thơm của hành phi và mát của rau xanh hòa quyện, tạo cảm giác trơn mượt, dễ chịu và… “khoái” như tên gọi.

Vì dùng bột + nước rau để tạo màu, cháo khoái có màu xanh nhạt lạ mắt, và vì không có hạt gạo thô, khi ăn cảm nhận rõ độ sánh mịn “liền mạch”. Hương vị cháo khoái đặc trưng ngọt thanh – bùi – thơm mùi hành, ăn một thìa trôi mượt xuống thực quản, để lại hậu vị thanh ngọt, dễ chịu và nhẹ bụng.

Cách nấu cháo khoái Hải Phòng

Cháo khoái – ăn là khoái, là thấy sống để khoái trong từng khoảnh khắc. Cháo khoái còn là nét văn hóa ẩm thực của người Hải Phòng: thanh khiết mà đậm đà, giản dị mà tinh tế từ nguyên liệu đến cách trình bày.

Nguyên liệu nấu cháo khoái chuẩn vị Hải Phòng

(cho 4–5 người ăn)

Xương ống hoặc sườn non: 800g

Gạo tẻ: 100g

Gạo nếp: 150g

Đậu xanh đãi vỏ: 250g

Rau ngót (hoặc lá dứa tươi): 150g

Hành tím khô 5 củ, muối, hạt nêm, nước mắm, tiêu, dầu ăn, hành lá.

Cách nấu cháo khoái

Bước 1 – Nấu nước xương

Chần sơ xương, rồi ninh 45 phút cùng 1,5 lít nước. Vừa đun vừ hớt bọt để lọc lấy nước trong.

Bước 2 – Làm nước rau xanh

Xay rau ngót (hoặc rau khác) với nước, lọc lấy 150ml nước cốt xanh đậm – để riêng cho cho vào nồi cháo khi gần chín.

Bước 3 – Chuẩn bị đậu xanh

Ngâm 2 giờ, hấp chín, nghiền nhuyễn, nắm thành khối rồi thái lát mỏng.

Bước 4 – Hòa bột nấu cháo khoái

Xay gạo nếp + gạo tẻ cùng 700ml nước, để lắng 30 phút rồi gạn lấy phần bột đặc.

Bước 5 – Nấu cháo

Đun sôi nước xương, vừa khuấy vừa đổ bột vào. Nấu nhỏ lửa khoảng 20 phút cho đến khi sánh mịn. Thêm nước rau xanh, nêm muối, hạt nêm, nước mắm. Khuấy nhẹ 5 phút rồi tắt bếp.

Bước 6 – Phi hành

Hành khô thái mỏng, phi vàng với dầu ăn.

Múc cháo ra bát, rắc đậu xanh, hành phi, tiêu, hành lá. Ăn nóng, cháo mịn như nhung, mùi thơm lan nhẹ.

Món cháo khoái Hải Phòng dân dã rất ấm lòng – bởi trong từng giọt cháo là tình người Hải Phòng, là sự tinh tế, khéo léo và niềm vui sống bình dị. Tên “khoái” như lời nhắc: hãy sống vui, ăn lành và tìm niềm vui trong từng điều nhỏ bé của cuộc sống.

Đọc thêm