Chuyển đổi cây trồng giúp nông dân Thủy Nguyên thoát nghèo: Từ nấm rơm, chuối Liên Khê đến rau nhà màng

Những năm gần đây, phường Thuỷ Nguyên (Hải Phòng) đã đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, giảm diện tích cây vụ ngắn để mở rộng diện tích cây ăn quả, xây dựng thương hiệu chuối Liên Khê, đồng thời phát triển mô hình rau thủy canh, nhà màng và nấm rơm, nấm sò. Hướng đi mới đang tạo sinh kế ổn định, nâng cao thu nhập và góp phần giảm nghèo bền vững cho nhiều hộ dân.

Người nông dân nhạy bén tìm hướng đi thoát nghèo

Mỗi buổi sáng, anh Nguyễn Khắc Hòa, 40 tuổi, ở tổ dân phố Mỹ Cụ, phường Thủy Nguyên (Hải Phòng) lại rong ruổi đến các khu chợ, quán đồ chay trong nội thành để giao những mẻ nấm tươi.

Sinh ra trong gia đình thuần nông, trước khi bén duyên với nghề trồng nấm, anh Hoà phải chật vật mưu sinh với đủ các loại nghề khác nhau. Bước ngoặt đến khi những video về mô hình làm giàu từ trồng nấm trên mạng xã hội khơi dậy trong anh niềm hứng khởi.

Ban đầu, anh vừa học nghề qua mạng, vừa tìm đến những người đi trước để “tầm sư học đạo”. Thực tế không hề đơn giản: một lần thành công lại có đến hai lần thất bại, khiến anh nhiều phen bỏ dở, quay lại làm công nhân để có vốn rồi lại trở về với nghề nấm. Phải trải qua tới năm, sáu lần như thế, cuối cùng anh mới gắn bó trọn vẹn với công việc.

Để có được cơ nghiệp như ngày nay, anh Hoà từng rong ruổi từ Nam ra Bắc, thậm chí sẵn sàng làm thuê trong xưởng nấm mà không lấy công, chỉ để học hỏi bí quyết nghề. Ba năm trở lại đây, với sự hỗ trợ vốn vay từ Chương trình nước sạch và tạo việc làm của Ngân hàng Chính sách xã hội, anh Hòa quyết tâm mở rộng mô hình. Trên diện tích hơn 1.000 m², anh xây dựng 4 khu trồng nấm, chủ lực là nấm sò và nấm rơm.

Để tăng hiệu quả, anh Hòa chuyển từ rơm sang sử dụng bông hữu cơ làm giá thể. Với 2 kg bông giá 5.000 đồng/kg, anh có thể cấy giống và sau 20 ngày thu được khoảng 600g nấm thành phẩm. Hiện trung bình mỗi ngày anh xuất 15–20kg nấm rơm với giá 95.000–100.000 đồng/kg, còn nấm sò bán ở mức 25.000 đồng/kg. Trừ chi phí, thu nhập hàng tháng của anh dao động từ 15–17 triệu đồng, có tháng đạt hơn 20 triệu. Mô hình của anh không chỉ giúp gia đình thoát nghèo mà còn tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương với mức thu nhập ổn định.

“Trước mắt, tôi duy trì sản xuất đơn giản, nhưng về lâu dài, tôi muốn mở rộng diện tích, xây dựng lán trại tập trung, áp dụng mô hình khép kín và giàn tầng để tiết kiệm diện tích, giảm phụ thuộc vào thời tiết”, anh Hòa chia sẻ. Từ một chàng thanh niên công nhân vất vả mưu sinh, nay anh đã trở thành một nông dân sản xuất giỏi, đưa nghề trồng nấm ở Hải Phòng lên tầm cao mới.

Thương hiệu chuối Liên Khê và định hướng sản xuất lâu dài

Trong nhiều năm, lúa và rau màu ngắn ngày từng là nguồn thu nhập chính của nông dân Thủy Nguyên. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế từ những cây trồng này ngày càng giảm sút bởi chi phí đầu vào cao, rủi ro dịch bệnh và giá cả thị trường bấp bênh.

Đứng trước thực tế đó, chính quyền địa phương cùng ngành nông nghiệp đã chủ trương khuyến khích nông dân chuyển đổi sang cây ăn quả và cây lâu năm – hướng đi vừa phù hợp điều kiện thổ nhưỡng, vừa cho giá trị bền vững hơn. Trong số các cây trồng được lựa chọn, chuối Liên Khê trở thành điểm nhấn nổi bật. Đây là loại cây phù hợp với đất đai địa phương, dễ chăm sóc, năng suất cao và được phát triển theo hướng tập thể.

Việc xây dựng thương hiệu tập thể “Chuối Liên Khê” đã giúp nông sản địa phương bước ra khỏi quy mô nhỏ lẻ, từng bước tham gia vào chuỗi cung ứng lớn hơn. Người trồng chuối hiện được hỗ trợ cả về giống, kỹ thuật, quy trình chăm sóc, thu hoạch và đặc biệt là liên kết tiêu thụ với các doanh nghiệp, hợp tác xã, siêu thị. Nhờ đó, tình trạng “được mùa mất giá” vốn ám ảnh nông dân nhiều năm trước đã dần được khắc phục.

Ngoài chuối, nhiều hộ dân còn mạnh dạn chuyển sang trồng bưởi, nhãn, mít hay thanh long, tạo nên diện mạo nông nghiệp đa dạng hơn. Các loại cây này vừa tận dụng tốt đất đai, vừa mang lại thu nhập ổn định, lâu dài.

Đặc biệt, sự tham gia của hợp tác xã và các tổ hợp tác đã giúp nông dân nhỏ lẻ có thêm cơ hội tiếp cận thị trường, vay vốn, học hỏi kỹ thuật và cùng nhau sản xuất theo quy trình an toàn, hiện đại.

Rau sạch từ Thủy Nguyên không chỉ đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong khu vực mà còn được đưa vào các kênh phân phối hiện đại như siêu thị, cửa hàng nông sản an toàn. Việc áp dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp đã giúp nâng tầm giá trị nông sản địa phương, đồng thời mở ra triển vọng phát triển bền vững trong tương lai.

Thực tế cho thấy, các mô hình này không chỉ tăng thu nhập mà còn giải quyết việc làm tại chỗ cho nhiều lao động nông thôn, đặc biệt là phụ nữ. Từ việc chăm sóc nấm đến sản xuất rau thủy canh, người dân có thêm cơ hội việc làm ổn định, không phải bỏ quê ra thành phố kiếm sống, góp phần vào việc giảm tỷ lệ hộ nghèo chung của Hải Phòng trong những năm qua.

Tuy vậy, vẫn còn nhiều thách thức như thiếu hạ tầng bảo quản, khó khăn trong xây dựng vùng sản xuất tập trung, hay hạn chế trong kỹ năng quản lý và thương thuyết của nông dân khi làm việc với doanh nghiệp. Nếu giải quyết được những vấn đề này, các mô hình chuyển đổi ở Thủy Nguyên hoàn toàn có thể vươn xa, trở thành hình mẫu tiêu biểu cho phát triển nông nghiệp ven đô và giảm nghèo bền vững ở Hải Phòng.

Đọc thêm