Người Scythia là 1 nhóm liên minh các bộ tộc du mục hùng mạnh nói ngôn ngữ thuộc ngữ hệ đông Iran từng 1 thời làm chủ, lang thang khắp vùng đất từ thảo nguyên Biển Đen, dãy núi Carpath thuộc Romania thuộc Trung và Đông Âu ở phía tây cho tới tận vùng Tây Vực, cao nguyên Hà Sáo ở Nội Mông Cổ thuộc đất Trung Quốc ở phía đông trong suốt từ thế kỷ thứ 7 TCN cho tới thế kỷ thứ 3 TCN.
Người Scythia và các bộ tộc du mục khác thuộc liên minh, trong lịch sử, chưa bao giờ thống nhất với nhau thành 1 khối mà sống thành các bộ lạc độc lập, đánh giết nhau.
Có 2 nhóm Scythia chính là Scythia châu Âu ở Biển Đen và Scythia Trung Á
Trong chính sử, người Scythia được mô tả thuộc chủng Caucasoid, có các đặc trưng của người gốc Iran với râu rậm, mũi cao cùng chiều cao vào khoảng 1m8
Người Scythia chính thức bước vào chính sử vào khoảng thế kỷ thứ 8 TCN khi họ thay thế bộ tục du mục cổ xưa khác là người Cimmeria để làm chủ thảo nguyên Biển Đen.
Người Scythia là những kỵ binh du mục hung hãn , mạnh tợn và nguy hiểm.
Họ sau đó thường tấn công vào các quốc gia Cận Đông, không phải các quốc gia yếu kém gì mà toàn quốc gia cũng có sức chiến đấu thuộc loại vào thứ dữ như Assyria, Media
Khoảng thế kỷ thứ 6 TCN , 1 số dân di cư Hy Lạp sang lập nghiệp và xây dựng thành bang họ ở Tiểu Á lẫn ven Biển Đen và họ đã tiếp xúc với người Scythia, 1 số người Scythia sau đó chịu ảnh hưởng từ người Hy Lạp.
Khoảng cuối thế kỷ thứ 6 TCN, người Ba Tư dưới sự lãnh đạo của nhà Achaemenid nổi lên.
Với việc chiến thắng nhiều thế lực hùng cường trên thế giới vào thời điểm đó như Lydia, Tân Babylon và Medes thì người Ba Tư bắt đầu chuyển hướng chú ý sang phía người Scythia.
Vua Darius của Ba Tư đã cố gắng xâm lược người Scythia, lúc này đang tồn tại dưới hình thể 3 nhóm liên bộ lạc do vua Irdanthysus cùng 2 phó vương là Taxacis và Scopacis chia nhau cai trị song bị thất bại phải rút lui.
Nhưng ít nhất thì vua Darius vẫn còn được toàn mạng mà trở về, tốt hơn tình cảnh của ông nội mình là vua Cyrus Đại Đế khi Cyrus Đại Đế bị người Massagatae (hoặc 1 bộ lạc nhỏ của tộc này là Derbices; 2 nhóm này được cho là đều thuộc liên minh Scythia) bị nữ chúa Tomyris mai phục và giết chết trong cuộc xâm lược của người Ba Tư với người Massagetae (hoặc Derbices)
Sau thắng lợi trước quân đội Ba Tư, người Scythia tiếp tục bành trướng, đánh phá các quốc xung quanh
Lãnh thổ Scythia lúc này đã rất rộng và chia làm 2 bộ phận là Tiểu Scythia ở Romania và bulgaria trong khi Đại Scythia trải rộng từ sông Danube cho tới tận sông Đông .
Đấy là còn chưa tính các bộ lạc có quan hệ với họ đang lang thang khắp vùng đất phía Đông như Saka hay dân du mục ở Hà Sáo (có thể bao gồm 1 phần các rợ Nhung, Địch mà các thư tịch cổ Trung Quốc nhắc tới)
Thế kỷ thứ 4 TCN, 1 vị vua Scyrthia là Ateas đã cố gắng thống nhất các bộ Scythia ở vùng đầm lầy Maeotia (vùng đầm lầy quanh cửa sông Đông cũng như biển Azov) về dưới 1 ngọn cờ.
Tuy nhiên đế quốc Scythia của Ateas sau đó lại nhanh chóng tan rã khi quân Scythia do Ateas bị ông già của Alexander Đại Đế là vua Phillip Đệ Nhị xứ Macedonia đánh tan tại bình nguyên Dobruja năm 339 TCN cũng như bản thân Ateas bị giết tại trận này
Tháng 10 năm 329 TCN, tại bờ sông Jaxartes (Syr Daria thuộc Trung Á ngày nay), 1 nhóm người Scythia thuộc bộ tộc Saka do thủ lĩnh Satraces bị quân Macedonia do Alexander Đại Đế chỉ huy đánh bại; bản thân thủ lĩnh Satraces cũng tử trận
Thế lực người Scythia sau đó bắt đầu bị suy giảm và họ bị 1 liên minh bộ tộc du mục hùng mạnh nói ngôn ngữ thuộc ngữ hệ Iran khác là người Sarmatia dần thay thế.
Nhưng ở 1 vài nơi họ vẫn còn tồn tại và thiết lập nên nhà nước của mình như 1 bộ phận người Scythia do thủ lĩnh Skilurus đã thành lập nên 1 vương quốc riêng bắc bán đảo Crimea ở biển Đen cũng như xây nên thành phố, trái tim vương quốc Scythia Neapolis cho tới khi nơi này bị người Goth tiến vào tàn phá vào thế kỷ thứ 3 CN
1 bộ phận khác gồm dân Scythia, Saka đã lập nghiệp ở phía Bắc Ấn Độ và thành lập nên vương quốc Ấn-Scythia – 1 tập hợp các tiểu quốc Ấn Scythia cho tới khi các tiểu quốc thuộc khối Các trấn phía Tây (cái tên dung để gọi các tiểu vương Ấn – Scythia cai trị ở miền trung và miền tây Ấn Độ) bị vua Chandragupta Đệ nhị của đế quốc Gupta tiêu diệt vào khoản năm 400.
Trong suốt thời gian tồn tại của mình, người Scythia được biết đến là những kỵ sỹ đáng gờm
Trang phục của người Scythia nói riêng và có lẽ các bộ tộc quan hệ gần gũi với họ, theo sử gia Herodotus là áo dài rộng cùng quần độn và chần bằng da với ủng.
Nam giới Scythia mặc quần dài, ống rộng hay hay hẹp là tùy khu vực, áo dài có tay cùng đai lưng có trang trí tinh xảo cùng ủng, đầu mang khan trùm hình nón hoặc mũ dạng tròn như mũ kiểu Phrygia
Nữ giới Scythia thì có áo dài rộng và dài có gắn các miếng vàng, với khăn choàng cũng có gắn các miếng vàng cũng như thắt lưng, chân đi ủng hoặc giày mềm có gắn các miếng vàng trang trí, đội khăn trùm hình nón hoặc loại hình trụ phẳng, tất nhiên cũng có gắn vàng
Nhưng điều làm nên tên tuổi của người Scythia trong lịch sử chính là họ là các chiến binh du mục nguy hiểm; cả đàn ông lẫn đàn bà
Chiến tranh, với người Scythia là công việc của toàn bộ tộc, không chỉ dành cho mỗi nam giới mà còn cả phụ nữ (có lẽ đây chính là nguồn gốc và là nguyên bản về truyền thuyết các nữ chiến binh Amazon về sau)
Người Scythia là những kỵ binh tài ba và ở 1 số góc độ thì còn là cấp tiến khi họ chiến đấu như những kỵ xạ trong khi quân đội nhiều nơi trên thế giới vẫn còn trông cậy vào bộ binh với chiến xa
Một trong những món vũ khí của người Scythia chính là cung phức hợp.
Cung phức hợp người Scythia làm từ nhiều chất liệu như gỗ, xương và gân tuy không tồn tại mãi với thời gian nhưng độ cứng cáp của cung mang tới tầm bắn 120 yard (xấp xỉ 110 m) trong khi tên thì bằng xương, đồng hoặc sắt, có cả loại có ngạnh và loại tẩm độc để trong bao đựng cung- tên.
Một chiến binh Scythia có thể mang tới 75 mũi tên trong bao
Ngoài cung thì vũ khí người Scythia sử dụng còn cả thương, trường kiếm có 2 lưỡi, đoản kiếm gọi là akinake, rìu chiến lưỡi hẹp, cuốc chiến, chùy, dao găm và cả những cây lao nặng dùng cho việc cận chiến hay giáp lá cà.
Bên cạnh vũ khí tấn công thì các chiến binh Scythia đượg trang bị khiên;
Các chiến binh bình thường thì thích xài khiên nhẹ trong khi các chiến binh cao cấp sử dụng loại khiên Scythia cổ điển, vốn mang phong cách và cách trang trí độc đáo: 1 cái khiên gỗ được phủ các vảy kim loại, đôi khi có khiên thay các vảy kim loại bằng 1 đĩa kim loại tròn.
Chưa dừng lại ở đó, khiên của các chiến binh quý tộc thường còn được trang hoàng bằng vàng phía trên lớp kim loại bên dưới
Trang phục các chiến binh Scythia cả nam và nữ gồm áo dài có tay, có thắt đai lưng bằng da có gắn các trang trí chi tiết bằng vàng hay kim loại; trên đai lưng họ có gắn nhiều sợi dây da nhằm để gắn bao đựng cung và tên, kiếm, đá mài, roi ngựa…. đi ủng ghệt, hoặc ủng dài, ngắn hay giày giống giày moccasin bằng len, da hay nỉ; có dây buộc hoặc là loại chỉ cần xỏ chân vào
Loại đai lưng người Scythia dùng có khóa đai lưng và móc khóa đai bằng sừng, kim loại hay vàng
Các chiến binh Scythia còn mặc thêm giáp ngực làm bằng da được phủ bởi các miếng vảy sắt hay đồng xếp chồng lên nhau ở cả phần thân lẫn phần vai nhằm để bảo vệ khỏi đường tên mũi đạn.
Ngoài ra người Scythia còn được cho là chế tạo cả giáp lưới nhưng không sử dụng đại trà với lý do là nó đắt và khó chế tạo.
Các kỵ sĩ binh Scythia thường chọn mặc quần ống bó dài vừa phải để thuận vì loại này có thể giúp bảo vệ đùi họ; thường đi kèm với nó là tấm giáp kim loại bảo vệ đùi
Về phần mũ chiến thì người Scythia sở hữu các loại mũ từ mũ da có đầu nhọn, loại mũ da có phủ vảy cho tới mũ chiến bằng đồng
Với người Scythia thì vàng là thứ được họ sử dụng hơi đại trà khi họ gắn và bọc vàng cho nhiều vật dụng của họ từ trang phục cho tới việc bọc, gắn vàng cho các vũ khí như đốc kiếm, cán rìu…
Về chiến thuật thì người Scythia thường sử dụng chiến thuật bào mỏng, gây rối loạn cho đội hình đối phương bằng cách loạn tiễn rồi ném lao, mác vào đối phương và khi hàng trận đối thủ không còn trụ nổi thì họ sẽ dùng thương và các vũ khí cận chiến tràn tới giáp lá cà hoặc càn quét xuyên qua hàng trận đó, rồi quay ngựa lại và tiếp tục phi ngựa càn quét xuyên qua 1 đoạn khác của trận tuyến đối phương theo chiều ngược lại với chiều hồi nãy họ đã thực hiện.
Trong 1 số trường hợp thì người Scythia còn dùng cả chiến thuật du kích tiêu thổ nhất là khi phải đối phó với 1 số kẻ thù mạnh hơn như người Ba Tư
Nhưng điểm làm người Scythia trở thành các chiến binh đáng gòm trên chiến trường, không hẳn vì họ xăm trổ mà vì tập tục của họ
Sử gia Herodotus cho rằng người Scythia uống máu kẻ đầu tiên mà họ giết được tại trận.
Không dừng lại ở đó, Herodotus còn mô tả 1 số người Scythia chặt đầu kẻ thù, lột lấy da đầu, cạo sạch lớp thịt bám trên lớp da rồi sử dụng lớp da ấy như khăn ăn trong khi số khác thì treo lớp da ấy ở dây cương ngựa.
Bên cạnh đó, theo Herodotus thì 1 số chiến binh Scythia còn lột da cánh tay của kẻ thù và dùng nó để bọc bao đựng tên trong khi số khác lại lột da toàn cơ thể của kẻ thù và mang theo mỗi khi cưỡi ngựa.
Với 1 số kẻ thù họ ghét thì họ lấy thủ cấp kẻ thù để làm thành cốc rượu.
Khoảng thế kỷ thứ 3 TCN, người Scythia ở Biển Đen dần bị người Sarmatia thay thế và tới thế kỷ thứ 3 CN thì thành Scythia Neapolis bị người Goth tàn phá; các nhóm người Scythia ở châu Á thì tồn tại lâu hơn cho tới khi các tiểu quốc Ấn Scythia của họ đế chế Gupta chinh phục khoảng năm 400
