Chi Vượn người phương Nam (danh pháp khoa học: Australopithecus) còn gọi là hầu nhân, là một dạng người vượn đầu tiên, và cũng là một mắt xích quan trọng trên con đường hình thành dạng người ngày nay. Australopithecus đã sống cách nay ít nhất 3-4 triệu năm. Nhiều loài Australopithecus khác nhau đã được tìm thấy ở Đông Phi, chúng cùng tồn tại trong thời gian cách đây khoảng 5 triệu năm. Trong số đó nổi tiếng nhất là Lucy, mẫu hóa thạch của một “nữ” vượn người được giám định có niên đại 3.2 triệu năm tuổi thuộc phân loài Australopithecus afarensis đã được nhà nhân chủng học nổi tiếng Donald Johanson phát hiện tại một hẻm núi ở Hadar phía Bắc Ethiopia vào năm 1974.
Từ chứng cứ cổ sinh vật học và khảo cổ học, chi Australopithecus dường như đã tiến hóa ở Đông Phi khoảng 4 triệu năm trước khi lan rộng khắp lục địa và cuối cùng bị tuyệt chủng cách đây 2 triệu năm. Theo dự án Chimpanzee Genome Project, dạng người (Ardipithecus, Australopithecus và Homo) và tinh tinh (Pan Troglodytes và Pan Paniscus) đã tách ra từ tổ tiên chung khoảng 5-6 triệu năm trước. Não của hầu hết các loài Australopithecus chiếm khoảng 35% kích thước của bộ não người hiện đại. Hầu hết các loài Australopithecus đều không cao mấy và mảnh khảnh, thường cao từ 1.2 m (con cái) – 1.4 m (con đực) và con đực thường lớn hơn con cái (30 kg ở con cái và hơn 40 kg ở con đực). Tỷ lệ cơ thể của loài Australopithecus gần giống với loài tinh tinh bonobo (Pan paniscus) vì cơ thể của chúng được bao phủ toàn bộ bằng lông, giống như các loài tinh tinh và bonobo, không giống loài người ngày nay. Mặc dù trí thông minh của những “con người” đầu tiên này có lẽ không cao hơn gì mấy hơn so với loài vượn hiện đại, nhưng vóc dáng đi bằng hai chân chính là yếu tố quan trọng phân biệt với các loài linh trưởng trước đó, vốn di chuyển bằng tứ chi. Cấu trúc xương chậu và bàn chân của chúng rất giống với con người hiện đại, tuy nhiên tay chúng thì dài hơn loài người vẫn dùng chủ yếu để leo trèo. Chúng có răng nanh nhỏ và men răng dày hơn cùng 32 chiếc răng trong hàm. Chúng cũng được nói là có tốc độ trưởng thành sớm hơn nên tuổi thọ của chúng cũng thấp hơn loài người hiện nay.
Một nghiên cứu năm 2010 cho thấy các loài vượn người cũng có thể ăn thịt khi đã cắt xác động vật bằng các dụng cụ bằng đá và dùng hai tay để làm nhiều việc khác sử dụng cầm công cụ. Tuy nhiên chúng vẫn còn giữ nét ban sơ của động vật khi cũng ăn côn trùng, thằn lằn nhỏ, cỏ, hạt giống, củ quả và lá cây. Chúng di chuyển khá chậm và thường là mồi cho các loài báo và sư tử thời cổ đại.
