Kể từ khi biết viết, chúng ta đã lưu lại sự khác biệt giữa con người và các loài động vật khác. Trí tưởng tượng, đạo đức và văn hoá là những đặc điểm được cho rằng chỉ có ở loài người. Một điểm đặc trưng khác là nhu cầu phải luôn bận rộn. Hầu hết các loài động vật sẽ hạnh phúc khi có được nhu cầu cơ bản như: thức ăn, chỗ ở và nghỉ ngơi. Ngược lại, loài người chúng ta không thích nhàn rỗi, kể cả nếu có rơi vào ảo tưởng “năng suất”.
Trong một vài nghiên cứu về sự bận rộn và nhàn rỗi, tình nguyện viên có hai địa điểm để đi giao hàng. Lựa chọn thứ nhất ở gần, đồng nghĩa với họ có thể hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn và trở về trung tâm nghiên cứu để đợi (lựa chọn nhàn rỗi). Lựa chọn thứ hai yêu cầu họ phải đi xa hơn và khi hoàn thành thời gian đợi của họ ít hơn (lựa chọn bận rộn).
Lựa chọn của họ thế nào?
Hoá ra, quyết định đưa ra dựa trên một yếu tố nhỏ: họ có biện minh được không khi lựa chọn sự bận rộn. Chỉ có 32% lựa chọn đi xa khi phần thưởng là một miếng socola. Nhưng nếu phần thưởng là một miếng socola đen ở một nơi và socola trắng ở một nơi khác thì có tới 59% số người chọn đi xa hơn.
Nhận xét sơ qua thì có vẻ không đáng kể, nhưng sự biện minh đó có ý nghĩa sâu xa hơn. Con người nói chung, thường sẽ kiếm mọi lý do để liên tục bận rộn, ngay cả khi việc làm ấy vô nghĩa.
________________________________________________________
SỰ BẬN RỘN VÀ ẢO TƯỞNG NĂNG SUẤT.
Trong cuốn sách Daring Greatly của Brené Brown, giáo sư nghiên cứu Đại học Houston, mô tả việc “bận bù đầu” là một chiến lược gây sao nhãng để chúng ta tránh đối mặt với sự thật của cuộc đời mình. Cô nói rằng chúng ta thà làm bất cứ hoạt động gì thay vì đối mặt với suy nghĩ khi ở một mình. Ngoài ra, xã hội ngày nay khuyến khích cách sống này. Việc nhàn rỗi hoặc có quá nhiều thời gian rảnh thường được xem là sự lười nhác. Và hơn nữa, việc “bận bù đầu” biện minh và củng cố cho lối sống hờ hững. Thay vì dừng lại vài phút và tự hỏi bản thân tại sao mình làm một việc nào đó, chúng ta vô tâm cắm đầu vào việc có thể không đóng góp cho mục tiêu bản thân. Nó cũng là một lý do xã hội cho là “chính đáng” để làm lơ việc thực sự quan trọng.
Dành thời gian cho bản thân? Quên làm một việc quan trọng cho người thân? Bạn có thể đổ lỗi cho việc “bận bù đầu” mà.
Đừng hiểu lầm sự bận rộn và năng suất. Ví dụ, khi bị sao nhãng bởi email hoặc thông báo trong khi đang viết bài, sự ngắt quãng ấy có thể làm bạn nghĩ là mình bận rộn, nó sẽ kéo dài thời gian bạn hoàn thành công việc vì bị ngắt nhịp (State of flow). Nó làm mình nghĩ đã dành cả buổi để làm việc, nhưng trên thực tế thì bạn không đủ tập trung để hoàn thành công việc nhanh hơn. Bằng cách giữ mình luôn bận rộn, bạn không còn chỗ trống cho suy nghĩ sáng tạo nữa, thay vào đó, bạn lắp đầy não bằng những kích thích bên ngoài. Như nghiên cứu trên đã đề cập, cảm giác bận rộn có vẻ hay đấy, nhưng chưa chắc nó đã đúng.
________________________________________________________
BƯỚC RA KHỎI VÒNG LẶP.
Để “cai nghiện” sự bận rộn không khó nhưng nó yêu cầu bạn thay đổi tư duy có ý thức. Việc ấy đi ngược lại với nỗi sợ đối mặt với suy nghĩ và hiện thực cuộc sống. Sau đây là một vài cách tiếp cận bạn có thể thử.
- Thay đổi quan điểm.
Đầu tiên, đừng nói “Tôi không có thời gian”, hãy nói rằng “Việc đó không phải ưu tiên”. Một ngày chỉ đủ thời gian cho những việc thực sự quan trọng thôi.
- Tập trung vào thành tựu.
Đừng đo năng suất bằng số lượng công việc bạn hoàn thành mà hãy đo dựa trên số lượng việc có ý nghĩa. Hãy xem lại danh sách việc phải làm của bạn. Tập trung vào những việc thực sự quan trọng.
- Lọc bớt “sự bận rộn”.
Theo dõi thời gian bạn dành cho việc gì. Viết ra và đánh giá theo thang vô nghĩa -> có nghĩa. Sau đó hãy cắt bỏ những việc không quan trọng.
- Hãy học cách từ chối.
Đừng nhận việc chỉ vì ai đó nhờ. Hãy cân nhắc thật kỹ xem việc đó có đóng góp cho mục tiêu của bản thân hay không. Có thể lúc đầu sẽ khó đấy, bạn có thể tập nói “không phải bây giờ” thay vì “không!” để quen dần. Việc này sẽ giúp bạn quản lý thời gian, công việc tốt hơn.
- Tập làm quen với sự nhàn rỗi
Để giúp bạn thoải mái với sự nhàn rỗi, hãy sắp lịch việc thư giãn, phản ánh bản thân hoặc tản bộ.
________________________________________________________
Dành lại được thời gian để cân nhắc việc nào quan trọng sẽ có ảnh hưởng lớn tiến độ của bạn. Thay vì dành thời gian cho nhũng việc vô nghĩa, bạn có thể tự phản ánh, làm việc quan trọng hoặc trò chuyện với những người thân. Vượt qua sự sợ hãi đối mặt với bản thân sẽ giúp bạn thoát khỏi ảo tưởng năng suất và việc đó sẽ giúp bạn rất nhiều.
________________________________________________________
Cảm ơn mọi người đã đọc, mong thông tin này sẽ giúp được các bạn “bận bù đầu” lược bớt được những việc vô nghĩa trong to-do-list của mình.
Dịch: Minh Duy
Viết: Anne-Laure Le Cunff
