Trận chiến rừng Teutoburg. Được mô tả là Thảm họa Varian ( Clades Variana ) bởi các nhà sử học La Mã, diễn ra trong Rừng Teutoburg vào năm 9 CE, khi một liên minh của các bộ lạc Đức phục kích và quyết định tiêu diệt ba quân đoàn La Mã và phụ tá của họ, do Publius Quarusilius dẫn đầu. Liên minh được lãnh đạo bởi Arminius, một sĩ quan người Đức của Varus ‘auxilia. Arminius đã có được quyền công dân La Mã và đã nhận được một nền giáo dục quân sự La Mã, cho phép anh ta đánh lừa chỉ huy La Mã một cách có phương pháp và dự đoán các phản ứng chiến thuật của quân đội La Mã.
Mặc dù có nhiều chiến dịch và các cuộc tấn công thành công của người La Mã trong những năm sau trận chiến, họ không bao giờ cố gắng chinh phục các lãnh thổ của người Đức ở phía đông sông Rhine. Chiến thắng của các bộ lạc người Đức chống lại các quân đoàn của Rome trong Rừng Teutoburg sẽ có tác động sâu rộng đến lịch sử tiếp theo của cả các dân tộc Đức cổ đại và Đế chế La Mã. Các nhà sử học đương đại và hiện đại thường coi chiến thắng của Arminius trước Varus là “thất bại lớn nhất của Rome”, một trong những trận chiến quyết định nhất được ghi nhận trong lịch sử quân sự và là “bước ngoặt trong lịch sử thế giới”.
