THE FAMILY – CHA CON GIÁO HOÀNG
Khi ai đó nhắc đến nhà văn, nhà biên kịch người Mỹ gốc Ý Mario Puzo (15/10/1920 – 02/7/1999), thì tên The God Father – Bố Già (1969) sẽ là cuốn tiểu thuyết đầu tiên được độc giả nhớ đến. Ông viết rất nhiều tiểu thuyết lẫn truyện ngắn. Tuy nhiên, tôi muốn gợi nhắc đến cuốn tiểu thuyết mà ông còn mắc nợ chương cuối cùng. Đó là “The Family – Cha con Giáo hoàng” (2002) được hoàn thành bởi Carol Gino.
Gia đình Borgia mà theo Mario Puzo đó là gia đình tội ác đầu tiên với những cuộc phiêu lưu phản trắc, lọc lừa. Ông còn quả quyết rằng Giáo hoàng là những ông Trùm đầu tiên, và Alexander là ông Trùm vĩ đại của mọi ông Trùm.
Giáo hoàng Alexander VI tên thật là Rodrigo Borgia. Ông có bốn người con ruột (công khai): Cesare, Lucrezia, Juan và Jofre. Nhắc đến nhân tình thì ông có rất nhiều, nhưng người mang lại hạnh phúc và sung mãn cho ông thì rất ít.
Ông là một người cha gương mẫu và hết lòng yêu thương con mình. Ông luôn dành trọn mọi điều tốt nhất cho con và dần dần các con ông đã định hình cho mình một hướng đi, một ơn gọi riêng.
Khi được những lá phiếu cuối cùng ủng hộ trong mật nghị Hồng Y Đoàn về việc bầu cử một Tân Giáo hoàng, ông là người lên ngôi với niên hiệu là Alexander VI. Ngoài công việc của một Giáo hoàng hết sức khó khăn và đầy những nan nguy gần phải giải quyết, ông không hề lấn át thời gian dành cho các con của mình. Nhưng vì tình thương ông dành cho chúng quá lớn nên khi chúng nhận thức rõ vai trò và vị trí của chúng trong trái tim ông, chúng đều trở nên hư hỏng.
Cesare là một con người mạnh mẽ, tài trí khôn ngoan, thông minh và lanh lợi. Ước mơ của anh ta là trở nên giống thần tượng Julius Caesar đi chinh chiến, dẹp loạn và yên bề đất nước. Nhưng Cesare lại được Alexander phong ban cho chiếc mũ Hồng Y, điều mà Cesare không hề muốn.
Lucrezia là một cô nàng khôn ngoan, hướng thiện và đạo hạnh. Nhưng cô cũng chỉ là một con tốt trong ván cờ của Alexander. Trong những mối quan hệ ngoại giao giữa Giáo Hội với các liên minh thần thánh đã khiến cho Lucrezia phải trải qua nhiều cuộc hôn nhân vui buồn, sầu khổ, đầy nước mắt. Mặc dầu sống trong một thế cờ đầy thử thách, nhưng Lucrezia không vì thế mà khước từ sự sống và đạo hạnh của mình. Cô luôn cố gắng sống hết mình, sống vì Cesare, vì các con, sống bởi vì cô cần phải sống.
Juan là một con người còn non dại, được cưng chiều dẫn đến đời sống của anh luôn được bao bọc bởi tình thương nhưng thiếu sự kỷ luật. Cesare và Jofre không có cảm tình với Juan, và đó là cái kết của cuộc đời ngắn ngủi của Juan khi bị chính em trai mình ra tay giết hại khi Jofre phát hiện Juan ngoại tình với vợ mình là Sancia.
Jofre là một con người mà theo nhận xét của gia đình Borgia thì Jofre đơn sơ, trong trắng và hồn nhiên. Tuy nhiên, với tình yêu dành cho Sancia thì Jofre trở nên cứng rắn và mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Mặc dầu trước đây Jofre không hề yêu thương Sancia và cuộc hôn nhân của anh với Sancia chỉ là một bản giao kèo thương lượng trong sứ vụ ngoại giao giữa Naples và Giáo Hội. Ơn gọi của Jofre là trở thành Hồng Y, và đoạn kết anh ta đã trở về với đúng ơn gọi của mình.
Trong vai trò làm Giáo Hoàng, Alexander đã để lại nhiều vết nhơ trong bản CV của mình. Từ khi ông lên ngôi vị cao nhất của Giáo Hội, ông đã góp phần đưa người dân đi vào kỷ luật, nền nếp. Tuy nhiên, vì ông quá yêu thương con mình và mong muốn một cuộc sống tốt nhất cho những người ông yêu mến nên ông đành chấp nhận mang tiếng xấu về mình. Tình – tiền – tù – tội đã dẫn đưa gia đình Borgia trở thành tội đồ nhưng cũng nhờ nó mà gia đình ấy trở nên quyền lực bậc nhất trong lịch sử hiện hành.
Tuy nhiên, cuộc hành trình trên con đường quyền lực luôn dẫn đến nhiều bi kịch hơn là sự may phúc. Bởi khi có quyền lực trong tay, con người sẽ trở nên thú dữ và cắn xé bất kỳ ai ngăn cản bước chân của họ.
Carol Gino là người hoàn thiện chương cuối cùng của thiên sử thi xuất sắc này dựa vào những bản thảo cuối đời của Mario Puzo. Khi tôi đọc phần kết, tôi cảm thấy xúc động, cảm thấy dường như nước mắt không thể chảy ra ngoài mà lại đi ngược vào bên trong. Cảm thấy đau xót và trân quý tình cảm của gia đình Borgia. Là người ngoài cuộc, tôi không thể phán xét họ. Phải sống trong cảnh thế như họ thì tôi mới biết được họ là ai và mục đích của họ là gì.
Tiểu thuyết The Family – Cha con Giáo hoàng này sẽ chỉ gói gọn trong những từ khóa “yêu thương – quyền lực”.
Quyền lực sẽ là tập hợp con của yêu thương. Bởi vì yêu thương, con người sẽ làm bất kỳ điều gì.
Tôi xin trích lại những lời hối lỗi cuối đời của Alexander VI:
“Lý do chính đáng duy nhất để thực thi uy quyền là phụng sự tình yêu”.
“Nếu con không biết yêu thương, lúc đó quyền lực là sai lầm và quan trọng hơn nữa, đó là một mối đe dọa. Vì quyền lực rất nguy hiểm, có thể phản bội con bất cứ lúc nào”.
“Tự thân quyền lực chẳng chứng tỏ được điều gì. Nó chỉ là sự áp đặt của người này lên người khác. Chẳng có gì là phẩm hạnh cả”.
“Không có tình yêu, quyền lực đưa con người đến gần với súc vật hơn là đến với thiên thần”.
P/s: Ảnh mượn trên mạng
Long Khánh, 23.07.2020
Trương Duy Thành
