Mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm vừa có bài viết với tựa đề “Tương lai cho thế hệ vươn mình” nhận được nhiều quan tâm. Trong nhiều định hướng phát triển con người mới hướng tới năm 2045, Tổng Bí thư Tô Lâm có nội dung: Khoảng thời gian từ 2025 đến 2045 chỉ còn đúng 20 năm. Những em bé được sinh ra trong quãng thời gian này sẽ là lớp thanh – thiếu niên của thế hệ mới, là chủ nhân tương lai của đất nước Việt Nam phát triển hưng thịnh.
Để hướng tới năm 2045 với tầm nhìn về một Việt Nam phát triển toàn diện, việc định hướng phát triển con người, đặc biệt là thế hệ trẻ, trở thành ưu tiên chiến lược. Trước hết, cần đầu tư mạnh mẽ vào giáo dục và đào tạo nhằm phát triển trí tuệ và tri thức. Hệ thống giáo dục phải được đổi mới sâu rộng, tập trung phát triển các kỹ năng sáng tạo, STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học), ngoại ngữ, kỹ năng số và công nghệ hiện đại. Giáo dục trí tuệ cần đi đôi với giáo dục văn hóa, đạo đức và thẩm mỹ để hình thành những cá nhân toàn diện.
Tổng Bí thư Tô Lâm.
Đồng thời, Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Việc thúc đẩy tinh thần tự học, học tập suốt đời, xây dựng một xã hội học tập toàn diện cũng là nhiệm vụ then chốt. Để xây dựng lực lượng tinh hoa, chúng ta cũng cần có các chính sách đặc biệt để thu hút nhân tài trẻ trở về từ nước ngoài, xây dựng đội ngũ nhân lực có khả năng cạnh tranh toàn cầu”.
Chia sẻ với PV báo Dân Việt, Thạc sĩ Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp, Trường Đại học Tài chính – Marketing cho biết: “Bài viết của Tổng Bí thư Tô Lâm phản ánh một quan điểm rất quan trọng trong việc phát triển con người, đặc biệt là trong bối cảnh giáo dục hiện đại. “Thúc đẩy tinh thần tự học, học tập suốt đời, học tập toàn diện” không chỉ là nhiệm vụ của cá nhân mà còn là nhiệm vụ của các tổ chức giáo dục, trong đó có các trường đại học.
Cũng như các cơ sở giáo dục khác, Trường Đại học Tài chính – Marketing chắc chắn cũng rất chú trọng đến việc phát triển tinh thần tự học và học tập suốt đời cho sinh viên. Việc khuyến khích sinh viên chủ động học hỏi, không chỉ qua các giờ học chính thức mà còn qua các hoạt động ngoại khóa, nghiên cứu khoa học, thực tập và các khóa học bổ trợ sẽ giúp sinh viên phát triển toàn diện về kiến thức, kỹ năng và phẩm chất.
Bên cạnh đó, trường còn tạo ra một môi trường học tập linh hoạt, hỗ trợ sinh viên tiếp cận với các nguồn tài liệu học tập đa dạng và hiện đại. Đồng thời trường còn triển khai nhiều hoạt động học tập thực tế tại các doanh nghiệp, các buổi học tập chuyên đề định hướng nghề nghiệp và tiếp cận với kiến thức mới trong thời kỳ chuyển đổi số giúp sinh viên thích ứng, phát triển tư duy sáng tạo, năng lực của bản thân trong bối cảnh toàn cầu hóa, nền kinh tế số ngày nay. Bản thân mỗi cá nhân luôn trên tinh thần tự học, tự nghiên cứu để bổ sung trao dồi kiến thức nghề nghiệp của mình một cách hoàn chỉnh nhất.
Tác động của giáo dục số đến tinh thần tự học suốt đời
PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội nêu ý kiến: Trong thời đại ngày nay, khi công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang phát triển với tốc độ chóng mặt, việc xây dựng một hệ sinh thái giáo dục số, giáo dục mở, giáo dục thông minh không chỉ là một xu hướng tất yếu mà còn là một yêu cầu cấp bách để tạo đột phá trong đổi mới sáng tạo và thúc đẩy tinh thần tự học suốt đời của người học.
Xu hướng toàn cầu và nhu cầu của Việt Nam: Từ một góc nhìn toàn cầu, nhiều quốc gia đã và đang đầu tư mạnh mẽ vào việc xây dựng hệ sinh thái giáo dục số. OECD (2021) đã chỉ ra rằng một hệ sinh thái giáo dục số bền vững cần tích hợp được cả công nghệ, chính sách và năng lực số của người dạy và người học.
Các nước như Mỹ, Phần Lan, Singapore đã phát triển các nền tảng tích hợp như Google Classroom, ThingLink, và Nền tảng Smart Nation, giúp kết nối giáo viên, học sinh và phụ huynh trong một môi trường số hóa toàn diện. Những mô hình này đã chứng minh được tiềm năng to lớn của hệ sinh thái giáo dục số trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Việt Nam, với những bước tiến đáng kể trong chuyển đổi số, cũng cần nhanh chóng bắt kịp xu hướng này.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự Đại hội đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam lần thứ IX hồi tháng 12/2024. Ảnh: Đoàn Thanh niên.
Ý nghĩa của hệ sinh thái giáo dục số: Hệ sinh thái giáo dục số là một môi trường học tập tích hợp, nơi các cá nhân có thể tiếp cận kiến thức và tài nguyên học tập từ khắp nơi trên thế giới. Nó không chỉ bao gồm các nền tảng học tập trực tuyến mà còn bao gồm các công cụ hỗ trợ học tập như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và các ứng dụng di động. Một hệ sinh thái giáo dục số hiệu quả sẽ giúp cá nhân hóa học tập, nâng cao hiệu quả của việc học và teaching, và tạo ra một môi trường học tập linh hoạt và mở.
Tác động của giáo dục số đến tinh thần tự học suốt đời: Giáo dục số và giáo dục mở có thể tạo ra một môi trường học tập lý tưởng để thúc đẩy tinh thần tự học suốt đời. Với sự hỗ trợ của công nghệ số, học sinh và sinh viên có thể tự lựa chọn nội dung học tập theo nhu cầu và tốc độ của mình. Các nền tảng học tập trực tuyến cung cấp một lượng lớn tài liệu học tập đa dạng, từ video, bài giảng, đến bài tập và bài kiểm tra. Điều này giúp học sinh và sinh viên có thể tự học và tự kiểm tra kiến thức của mình một cách hiệu quả. Ngoài ra, giáo dục số cũng tạo điều kiện cho học sinh và sinh viên tiếp cận với các nguồn tri thức từ khắp nơi trên thế giới, mở rộng tầm nhìn và hiểu biết của họ.
Vai trò của giáo dục thông minh: Giáo dục thông minh, với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, có thể cá nhân hóa học tập theo từng cá nhân. Trí tuệ nhân tạo có thể phân tích dữ liệu học tập của từng học sinh để đề xuất nội dung học tập phù hợp nhất. Dữ liệu lớn có thể giúp giáo viên và nhà quản lý giáo dục hiểu rõ hơn về nhu cầu và xu hướng học tập của học sinh, từ đó điều chỉnh và cải thiện chương trình học tập. Giáo dục thông minh không chỉ giúp nâng cao hiệu quả của việc học mà còn tạo ra một môi trường học tập kích thích sự tò mò và ham học hỏi của học sinh.
Thực trạng và thách thức ở Việt Nam: Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc xây dựng hệ sinh thái giáo dục số và giáo dục thông minh vẫn còn nhiều thách thức. Một thách thức lớn là sự đồng bộ trong triển khai giữa các địa phương. Ở các thành phố lớn, việc áp dụng công nghệ số diễn ra khá thuận lợi, nhưng ở các vùng nông thôn, miền núi, điều kiện cơ sở hạ tầng và thiết bị vẫn còn hạn chế. Ngoài ra, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo trong cá nhân hóa học tập và việc khai thác dữ liệu lớn để phân tích và cải thiện quá trình học tập của học sinh cũng chưa phổ biến.
Để xây dựng một hệ sinh thái giáo dục số, giáo dục mở, giáo dục thông minh hiệu quả, cần có sự kết hợp hài hòa của chính sách, hạ tầng, nguồn lực và công nghệ. Nhà nước cần ban hành các chính sách khuyến khích đầu tư vào hạ tầng số và đào tạo nguồn nhân lực về công nghệ số. Các cơ sở giáo dục cần tích cực ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo vào việc dạy và học. Đồng thời, cần đẩy mạnh việc phổ cập kiến thức về công nghệ số và trí tuệ nhân tạo cho học sinh và sinh viên.
“Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ ra rằng “Thúc đẩy tinh thần tự học, học tập suốt đời, học tập toàn diện là nhiệm vụ then chốt”. Để thực hiện được nhiệm vụ này, việc xây dựng một hệ sinh thái giáo dục số, giáo dục mở, giáo dục thông minh là một bước đi quan trọng. Nó không chỉ giúp cá nhân hóa học tập, nâng cao hiệu quả của việc học mà còn tạo ra một môi trường học tập lý tưởng để thúc đẩy tinh thần tự học suốt đời của người học. Với sự nỗ lực của toàn xã hội, Việt Nam có thể xây dựng một hệ sinh thái giáo dục số và giáo dục thông minh hiệu quả, góp phần vào sự nghiệp đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững của đất nước”, PGS Nam bày tỏ.