Ăn bánh chưng quá nhiều
Bánh chưng là món ăn truyền thống của người Việt Nam. Vào mỗi dịp Tết Nguyên đán, hầu như gia đình nào cũng có. Tuy nhiên, nếu ăn bánh chưng sai cách có thể gây hại cho sức khỏe. Chuyên gia dinh dưỡng cho biết có 2 kiểu ăn bánh chưng gây ảnh hưởng tới sức khỏe mà mọi người cần lưu ý.
Theo PGS.TS Nguyễn Trọng Hưng, Trưởng khoa Dinh dưỡng người lớn, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, bánh chưng là thực phẩm nhiều năng lượng. Trung bình trong 1/4 chiếc bánh chưng đã cung cấp khoảng 500 calo, tương đương với khoảng 2 miệng bát cơm. Do đó, ăn nhiều bánh chưng rất dễ gây tăng cân. Đây cũng là nỗi sợ của nhiều người khi ăn bánh chưng.
Bánh chưng là món ăn truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết gia đình Việt. Ảnh: Viết Niệm
Để ăn bánh chưng mà không lo tăng cân sau Tết, ông Hưng gợi ý mỗi lần, mọi người chỉ nên ăn 1/4 cái bánh chưng nếu không ăn thêm các thực phẩm chứa tinh bột khác. Với trường hợp có ăn thêm các thực phẩm khác chứa tinh bột, mọi người chỉ nên ăn 1/8 cái bánh chưng.
Bên cạnh đó, PGS Nguyễn Trọng Hưng cho hay, lo ngại thứ 2 có liên quan tới việc bảo quản bánh chưng, đó là ăn phải bánh chưng mốc và thiu. Dịp Tết là thời điểm trời chuyển sang nồm, ẩm nên bánh chưng dễ bị ôi thiu hoặc mốc.
Ăn phải bánh chưng bị thiu và mốc sẽ tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc, gây nguy hại cho sức khỏe. Do đó, chuyên gia khuyến cáo người dân cần phải có cách bảo quản thích hợp.
Ăn bánh chưng mốc, thiu
Đồng quan điểm trên, trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho hay, bánh chưng sau khi luộc thường sẽ được vớt ra và rửa lại bằng nước. Trong quá trình rửa ít nhiều sẽ khiến bánh bị nhiễm vi sinh vật, nếu không được bảo quản tốt thì mốc sẽ phát triển ở phần lá, nhất là ở 4 góc, rồi dần phát triển vào bên trong bánh.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ Thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội. Ảnh: NVCC
“Có nhiều loại mốc, nếu bằng mắt thường thì có thể thấy mốc trắng, mốc đỏ, mốc đen, mốc vàng… Mỗi loại mốc sẽ làm biển đổi thực phẩm thành một mùi vị khác. Như đối với tương bần – tương làm bằng đỗ tương và gạo nếp, loại mốc dùng để làm tương có tên khoa học là Aspergillus Oryzae, mốc này có màu vàng, giúp biến tinh bột thành đường, làm cho tương có vị ngọt. Loại mốc này là một trong những yếu tố quyết định độ ngon của tương. Tuy nhiên đối với các loại mốc khác thì khiến tinh bột có vị chua, khó ăn và có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe”, ông Thịnh cho biết.
Theo ông Thịnh, mốc ở bánh chưng thường không có mốc vàng mà sẽ là mốc trắng, mốc đen. Những loại mốc này khiến tinh bột có vị chua, khi phát triển ở môi trường giàu protein như thịt ở trong bánh chưng thì vi khuẩn Salmonella có thể sẽ tạo thành độc tố Aflatoxin. Ngoài ra, trong bánh chưng bị hỏng cũng có thể chứa vi khuẩn Ecoli, loại vi khuẩn này nếu ăn phải sẽ gây bệnh tiêu chảy.
Chính vì vậy, ông Thịnh nhấn mạnh, để đảm bảo an toàn nhất thì không nên ăn bánh chưng đã bị mốc. Tuy nhiên nếu bánh bị mốc ít thì cũng có thể tận dụng bằng cách cắt gọt kỹ hết phần mốc, phần còn lại có thể nấu lại bằng cách rán, hấp… để sử dụng.
“Nếu chỉ mốc nguyên phần lá thì cần bóc hết phần lá, cắt bỏ phần bánh sát lá. Nếu bánh bị mốc trắng như mạng nhện ở phần gạo thì cần cắt gọt sâu, làm sao để hết các chân mốc rồi mới sử dụng để chế biến lại. Còn khi bánh bị mốc quá nhiều, vào đến tận phần đỗ, phần thịt thì tốt nhất không nên tiếc vì ‘tham thực thì cực thân’, ăn vào ít nhiều cũng sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe”, ông Thịnh nói thêm.
Bác sĩ Hưng cho biết, tùy theo điều kiện thời tiết của từng khu vực mà mọi người có thể bảo quản bánh chưng trong tủ lạnh từ 1-2 tuần. Khi bảo quản trong tủ lạnh, mọi người cần phải bọc kín bánh chưng. Nếu không có tủ lạnh, mọi người có thể bảo quản bánh chưng ở nơi thoáng mát.
Ngoài ra, mọi người không nên bảo quản bánh chưng lâu, khi bánh có mùi hoặc xuất hiện tình trạng mốc thì mọi người cần vứt bỏ và tuyệt đối không tiêu thụ.
“Hiện nay, thực phẩm không còn thiếu thốn như xưa, do vậy người dân cũng chỉ nên làm bánh chưng đủ ăn trong những ngày Tết. Điều này giúp mọi người hạn chế tình trạng bảo quản bánh lâu, giảm nguy cơ bánh bị hỏng, mốc hoặc hao hụt dinh dưỡng”, bác sĩ Hưng nhấn mạnh.
Trường hợp mua bánh chưng bên ngoài, mọi người cần tìm các cơ sở có uy tín, đã được cơ quan chứng năng kiểm định chất lượng để tránh nguy cơ mua phải bánh chưng có chứa các kim loại nặng như: chì (PB), thủy ngân (Hg), cadmium (Cd) và asen (thạch tín)…
Để ăn bánh chưng để đảm bảo sức khỏe, người dân cần lưu ý những vấn đề sau:
– Hạn chế ăn bánh chưng rán: Bánh chưng là thực phẩm nhiều năng lượng, khi chế biến bằng cách chiên rán sẽ làm tăng thêm calo cho thực phẩm này. Ăn bánh chưng rán có thể gây dư thừa năng lượng. Người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tim mạch, bệnh thận cần hạn chế ăn bánh chưng rán.
– Hạn chế lượng bánh chưng tiêu thụ: Để tránh tăng cân do ăn bánh chưng, nhất là trong dịp Tết, mọi người cần hạn chế lượng bánh chưng ăn trong ngày. Những người bị thừa cân, béo phì, người mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp cần hạn chế hoặc kiêng ăn bánh chưng hoàn toàn.
– Kết hợp đa dạng thực phẩm: Dù bánh chưng là thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng mọi người vẫn cần phải ăn đa dạng thực phẩm trong ngày Tết để đảm bảo sức khỏe. Theo đó, mọi người nên ăn thêm trái cây và rau xanh để cân đối tỷ lệ dinh dưỡng. Các loại rau củ quả thường giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất, giúp hỗ trợ chuyển hóa chất đường bột nhanh hơn và tiêu hóa tốt hơn.