Báo cáo mới nhất từ Viện Sức khỏe Toàn cầu Barcelona (ISGlobal) đã tiết lộ con số đáng báo động này, đồng thời nhấn mạnh những thách thức mà châu Âu – lục địa có tốc độ ấm lên nhanh nhất thế giới – đang phải đối mặt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.
Năm 2023 đã ghi nhận mức nhiệt độ cao nhất từ trước đến nay, dẫn đến số người chết vì nắng nóng chỉ thấp hơn so với con số 60.000 người thiệt mạng do nhiệt độ cao vào năm 2022. Điều đáng lo ngại là nếu không có những biện pháp ứng phó được triển khai trong 20 năm qua, như hệ thống cảnh báo sớm và cải thiện dịch vụ y tế, con số này có thể đã tăng thêm 80%. Theo báo cáo của ISGlobal, các biện pháp thích nghi xã hội với nhiệt độ cao đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong và tính dễ bị tổn thương do nắng nóng.
Nắng nóng giết chết hơn 47.000 người Châu Âu năm vừa qua
Châu Âu đo được mức nhiệt độ cao kỷ lục vào năm 2023. Ảnh: IG.
Elisa Gallo, nhà nghiên cứu tại ISGlobal và là tác giả chính của nghiên cứu, khẳng định: “Kết quả của chúng tôi cho thấy đã có quá trình thích nghi xã hội với nhiệt độ cao trong thế kỷ này, điều này đã làm giảm đáng kể số ca tử vong liên quan đến nắng nóng của những mùa hè gần đây, đặc biệt là ở người cao tuổi”.
Nghiên cứu đã sử dụng dữ liệu từ 35 quốc gia châu Âu để ước tính số lượng người chết do nhiệt độ cao. Các quốc gia như Hy Lạp, Bulgaria, Ý và Tây Ban Nha được ghi nhận có tỷ lệ tử vong cao nhất sau khi điều chỉnh theo dân số. Đặc biệt, phụ nữ và người cao tuổi là những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong các đợt nắng nóng. Cụ thể, tỷ lệ tử vong ở phụ nữ cao hơn 55% so với nam giới và ở người trên 80 tuổi, tỷ lệ này cao hơn đến 768% so với nhóm tuổi từ 65 đến 79.
Các chuyên gia y tế giải thích rằng, khi con người già đi, khả năng điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, như đổ mồ hôi và điều chỉnh lưu lượng máu, trở nên kém hiệu quả hơn. Tiến sĩ Céline Gounder, cộng tác viên y tế của CBS News, nhận định: “Nắng nóng cũng có thể làm trầm trọng thêm các bệnh mãn tính, như bệnh tim, phổi và thận.”
Mặc dù đã có những nỗ lực đáng kể trong việc giảm thiểu tác động của nắng nóng, báo cáo vẫn đưa ra những cảnh báo về nguy cơ gia tăng tử vong nếu các biện pháp phòng ngừa không được duy trì và phát triển. Việc các số liệu về tử vong liên quan đến nắng nóng có thể bị đếm thiếu khiến các quốc gia không đầu tư đủ vào các dịch vụ cần thiết để bảo vệ cộng đồng, như dịch vụ cấp cứu tại bệnh viện, trung tâm làm mát và các biện pháp can thiệp khác.
Trong bối cảnh du lịch tại châu Âu bùng nổ với số lượng du khách tăng 55% từ năm 2022 đến 2023, các hiện tượng thời tiết cực đoan như hạn hán, cháy rừng và nhiệt độ cao đã gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng. Tại Hy Lạp, quốc gia này đã phải đối phó với hàng loạt vụ cháy rừng, trong đó có một vụ cháy lớn đang tiến gần đến thủ đô Athens. Những đợt nắng nóng khắc nghiệt cũng đã gây chú ý sau khi một loạt du khách đi bộ đường dài mất tích hoặc được tìm thấy đã chết.
Kristie Ebi, nhà dịch tễ học và giáo sư về sức khỏe toàn cầu tại Đại học Washington, đã nhấn mạnh rằng phương pháp phân tích tử vong vượt mức – được sử dụng trong nghiên cứu này – là một cách chính xác để đo lường rủi ro mà con người đối mặt do tiếp xúc với nhiệt độ cao.
Tại Mỹ, đã ghi nhận tới 2.302 trường hợp tử vong liên quan đến nắng nóng trong năm 2023, các chuyên gia vẫn cảnh báo rằng con số này có thể không phản ánh đầy đủ tình hình thực tế. Nếu số liệu không chính xác, quốc gia này sẽ không đầu tư đủ vào các dịch vụ cứu hộ và phòng ngừa cần thiết để giảm thiểu nguy cơ tử vong.
Nhìn chung, biến đổi khí hậu đã và đang đặt ra những thách thức to lớn cho sức khỏe cộng đồng toàn cầu. Châu Âu, với tốc độ ấm lên nhanh nhất thế giới, cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp ứng phó để bảo vệ người dân trước nguy cơ tử vong gia tăng do nhiệt độ cao.