LỊCH SỬ NHỮNG Ý TƯỞNG TÔN GIÁO (16)

Theo một văn bản cực kỳ rách nát, Baal và liên minh tấn công El bất ngờ tại nơi ở trên núi Sapan, trói và làm ông bị thương. Có “cái gì đó” rơi xuống đất, có thể cha các vị thần đã bị thiến. Giả thuyết nàu có vẻ hợp lý không những vì giống với câu chuyện thần thoại khác mà còn vì sau đó El không bao giờ cố giành lại ngôi vị, ngay cả khi ông biết tin Baal bị Mot giết. Đối với phương Tây cổ đại, kiểu cắt xẻo này loại nạn nhân của nó khỏi quyền lực tối cao.

Bằng việc chiếm đoạt ngôi báu, Baal buộc El phải tị nạn nơi tận cùng thế giới. El than vãn với gia đình và Yam là người đầu tiên nghe ông, Yam mời ông một cút rượu mạnh. El ban phước cho anh và đặt cho anh một cái tên mới, tuyên bố anh là người thừa kế của ông. Ông còn hứa xây cho anh một cung điện; nhưng cũng giục anh đuổi Baal khỏi ngai vàng.

Phần mô tả trận chiến giữa Baal và Yam bị khuyết, nhưng có vẻ như Yam giờ đã là vua. El được thấy đứng cùng với phần lớn các vị thần trên một ngọn núi không phải là Sapan. Vì Baal xỉ nhục Yam bằng việc tuyên bố anh tự trèo lên vị trí mới và anh sẽ bị hủy diệt, Yam gửi sứ giả và yêu cầu Baal đầu hàng. Các vị thần sợ hãi những Baal trách mắng họ: “Ngẩng cao đầu lên, các thần, tự ta sẽ làm sứ giả của Yam khiếp sợ!” Nhưng El lại gặp sứ giả và tuyên bố Baal là nô lệ của họ và sẽ dâng cống vật cho Yam. Vì Baal có thái độ đe dọa nên El thêm vào rằng các sứ giả sẽ dễ dàng áp chế anh ta. Với sự giúp đỡ của Anath, Baal đã sẵn sàng đối đầu với Yam. Thợ rèn thần thánh Koshar-wa-Hasis mang cho anh hai cái chùy ma thuật có thể ném đi như những mũi tên.Cái đầu tiên đâm trúng vai Yam nhưng anh vẫn đứng vững. Cái thứ hai cắm vào trán và “Hoàng tử biển cả” gục ngã. Baal kết thúc anh và nữ thần Athtart bảo anh hãy cắt xác Yam và rải đi khắp nơi.

Yam được xây dựng vừa là thần vừa là ác quỷ. Anh là “người con yêu quý của El,” là một vị thần anh cũng nhận được đồ hiến tế như những thành viên khác trong thần điện. Mặt khác, anh là một con thủy quái, một con rồng bảy đầu, khởi nguồn và hiện thân của những vùng nước ngầm. Ý nghĩa thần thoại của câu chuyện mang tính đa diện. Một mặt, với biểu tượng về mùa màng nông nghiệp, chiến thắng của Baal biểu thị chiến thắng của mưa đối với biển cả và những vùng nước ngầm; nhịp điệu của mưa đại diện cho quy luật vũ trụ, thay thế cho sự hỗn loạn vô sinh vô bờ của biển cả và thảm họa lũ lụt. Chiến thắng của Baal đánh dấu sự hân hoan tin tưởng vào trật tự và sự ổn định của mùa màng. Mặt khác, trận chiến với thủy quái minh họa sự nổi lên của một vị thần trẻ như một nhà vô địch, một kẻ trị vì mới trong thần điện. Cuối cùng chúng ta có thể thấy trong phần này sự trả thù của con trai cả đối với kẻ đã soán ngôi và thiến dái cha anh.

Trận chiến kiểu này là một hình mẫu, tức là có thể lặp lại mãi mãi. Vì lý do này mà Yam sẽ xuất hiện trở lại dù đã bị Baal giết. Anh cũng không hưởng “vòng lặp tồn tại” này một mình. Chúng ta sẽ thấy rằng Baal và Mot cũng tồn tại theo cách tương tự.

Để ăn mừng chiến thắng, Anath tổ chức một bữa tiệc. Nhưng ngay sau đó nữ thần đóng cửa cung điện trong cơn thèm khát giết người, nàng giết bảo vệ, binh lính và người già; đứng trong vũng máu cao đến gối nàng đeo quanh người mình đầu và tay của nạn nhân. Thảm sát và ăn thịt người là một đặc tính của những nữ thần sinh trưởng cổ. Ở một phần khác Anath đe dọa cha cô, El: nàng sẽ thấm đầy máu lên râu và tóc ông. Khi nàng tìm thấy thi thể Baal, Anath than khóc, “ăn thịt anh ta mà không cần dao và uống máu anh mà không cần cốc.” Vì tính cách này mà Anath, cũng giống như những nữ thần tình yêu và chiến tranh khác, được ban cho thuộc tính của nam giới và do đó được coi là lưỡng tính.

Baal gửi tin đến cho Anath rằng anh ghét chiến tranh nên nàng hãy buông tay và hãy làm cho những cánh đồng phì nhiêu và thanh bình. Anh nói sẽ tạo ra sấm chớp để thần và người biết rằng sắp có mưa. Anath cam đoan sẽ nghe theo lời Baal.

Dù là kẻ cai trị nhưng Baal không có cung điện riêng như những thần khác. Dù soán ngôi của El nhưng thực tế Baal vẫn cần được ông ủy quyền; anh cử Asherah đi nói hộ và mẹ của các vị thần ca ngợi việc Baal “sẽ cho rất nhiều mưa” và “gửi lời trong những đám mây.” El đồng ý, và Baal chỉ đạo Koshar-wa-Hasis xây cho anh một cung điện. Đầu tiên Baal không muốn có cửa sổ vì sợ Yam sẽ chui vào, nhưng cuối cùng anh cũng đồng ý.

Việc xây điện tuyên bố sự thăng cấp của anh lên bậc tối cao. Ngôi đền-cung điện như một mô hình của thế giới. Bằng việc chiến thắng “hỗn độn,” bằng việc điều tiết mưa, Baal “hình thành” thế giới như được thấy ngày nay.

—————————————–

Link các phần khác (ở cuối bài):

https://www.facebook.com/groups/NghienCuuLichSu/permalink/1180792385605396/