Theo Maimai, một mạng xã hội nghề nghiệp tương đương với LinkedIn tại Trung Quốc, trong một cuộc khảo sát từ tháng 1 đến tháng 10/2022, có tới 28% trong số 1.554 nhân viên ở nhiều lĩnh vực khác nhau đã nghỉ việc trong năm đó. Con số này tăng gấp đôi đối với những người có ý định nghỉ việc nhưng chưa thực hiện được. Xu hướng nghỉ việc tương tự đã diễn ra ở Hoa Kỳ với gần 50 triệu người bỏ việc trong hai năm gần đây. Mặc dù hiện tượng này đang giảm dần ở phương Tây, thì nó vẫn mới chỉ bắt đầu ở Trung Quốc.
Vì sao giới trẻ Trung Quốc đồng loạt nghỉ việc?
Nghỉ việc tăng lên có liên quan đến áp lực làm việc nặng nề đối với những người trẻ, những người phải cạnh tranh trong môi trường giáo dục và công việc đầy căng thẳng, và cuối cùng chỉ đạt được một chút ít thành quả. Những người trẻ này lớn lên trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng của Trung Quốc, nhưng họ đối mặt với áp lực cao từ phía gia đình và xã hội để thành công trong một hệ thống khắc nghiệt.
Một bữa “tiệc nghỉ việc” của người trẻ Trung Quốc. Ảnh: CNN.
Nancy Qian, giáo sư kinh tế tại Trường Quản lý Kellogg của Đại học Northwestern, cho biết dù nỗ lực, hy sinh nhiều nhưng họ không thấy được kết quả tài chính. Họ phải đối mặt với thực tế về tỷ lệ thất nghiệp tăng và mức lương thấp, do nền kinh tế gặp khó khăn và văn hóa làm việc quá sức.
Một yếu tố quan trọng khác là tính không phù hợp giữa trình độ học vấn và kỹ năng của nhân viên với công việc hiện tại. Trong nỗ lực tăng cường hệ thống giáo dục, Trung Quốc đã tăng tỷ lệ tuyển sinh đại học lên gần gấp đôi chỉ trong 10 năm qua. Tuy nhiên, nghiên cứu của giáo sư xã hội học Yao Lu tại Đại học Columbia cho thấy một tỷ lệ đáng kể nhân viên không đáp ứng được yêu cầu công việc của họ, dẫn đến sự chênh lệch giữa trình độ học vấn và công việc. Thậm chí, có nhiều công việc không đòi hỏi bằng đại học, nhưng vẫn được trả lương tương đối cao, tạo ra sự mất cân bằng.
Với sự kết hợp của áp lực làm việc và sự chênh lệch trong thị trường lao động, nền kinh tế Trung Quốc có thể phải đối mặt với các thách thức lớn về tương lai. Tỷ lệ sinh giảm và gia tăng của dân số già tạo ra nhiều khó khăn về quản lý nguồn nhân lực và quỹ hưu trí. Nếu những thanh niên chán nản tiếp tục nghỉ việc, nền kinh tế có thể phải đối mặt với sự thiếu hụt lao động, gây ra áp lực lớn đối với người già và hệ thống quỹ hưu trí.
Tuy xu hướng nghỉ việc có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhưng hiện vẫn chưa rõ ràng. Nhiều người trẻ có thể tận dụng thời gian rảnh rỗi để tập trung vào gia đình và mối quan hệ, hoặc họ có thể trì hoãn việc lập gia đình vì không chắc chắn đối với thu nhập và tương lai.