Loại cá bé tí ti, đỏng đảnh nhưng rẻ tiền, mang nấu canh chua lại thành đặc sản ngon khó cưỡng

Cá dầu (còn gọi là cá thầu dầu, cá mương, tép dầu, mài mại…) là loại cá trông như lá tre màu trắng, dài chỉ 5-7cm, ngang chừng 1cm. 

Loại cá này được cho là đỏng đảnh, chỉ sống ở nơi nước sạch, không phải đầu tư nuôi thả cầu kỳ.

Xưa ao hồ chưa ô nhiễm, Hồ Gươm, hồ Ngọc Khánh, ao hồ vùng Xã Đàn đều có cá dầu sinh sống. Nhiều sáng hè dân đi tập thể dục thấy ven hồ từng đàn cá thầu dầu bơi lội, ngắm không chán mắt. Giờ đô thị phát triển, ao hồ hô nhiễm nên loại cá này biến mất. Ở chợ có bán thì là cá nơi khác đưa về, bày trong mẹt, hay chậu nhỏ.

Loại cá này ở vùng Vĩnh Phúc là đặc sản bình dị, vị béo, bùi ngậy, đậm vị. Món này bà con ăn cơm nóng hay cơm nguội đều ngon. Bà con hay kho cá dầu với dưa cải, dưa cà muối, trám đen…

Loại cá này ở hồ Đồng Mô – Sơn Tây rất nhiều, rất dễ đánh bắt. Nhiều và trở thành đặc sản nổi tiếng là cá tép dầu sông Đà (vụng Quỳnh Nhai (Sơn La), bà con hay cá khô, tẩm ướp thơm ngon như cá chỉ vàng vùng biển.

Theo bà Vũ Thị Tuyết Nhung (chuyên gia ẩm thực), cá dầu hay được người Hà Nội nấu canh dưa chua, canh rau sắn, kho cứng, chiên giòn…

Theo đó, canh chua cá dầu có 2 cách nấu chua. Xưa người Hà Nội băm nhỏ cá với thìa là, ớt tươi viên tròn rán sơ rồi nấu. Hoặc chiên cá non non để giữ lại chất ngọt của cá (có nhà còn thích nấu tươi, không chiên). 

Nhưng nhiều nhà sợ hóc xương nên chiên giòn rồi để nấu canh chua vừa mau nhừ, vừa không bị hóc xương. 

Độ ngọt thì xào cà chua, hòa với nước xương hầm bổ trợ độ ngọt, màu bát canh đẹp, ăn với rau ghém tươi non, đủ chất dinh dưỡng. Có nhà thích vị đắng của mật cá nên không moi ruột cá dầu. Nhà nào không thích vị đắng thì moi ruột, rửa kỹ là được.

Cách nấu canh chua cá dầu của người Hà Nội được chuyên gia ẩm thực Vũ Thị Tuyết Nhung hướng dẫn như sau (có thể áp dụng nấu với các loại cá khác)

Nguyên liệu (cho 2 -3 bát ô tô canh).

3 -4 lạng cá dầu tươi

5 -7 lạng dưa sắn, hoặc dưa cải muối đã ngấu.

1,5 lít nước sạch.

Hành khô, hành lá, rau răm, cà chua.

Cách làm

Cá dầu cấu đầu, bỏ ruột, rửa sạch với nước muối loãng rồi vớt ra, để ráo nước.

Ướp cá với 1 thìa cà phê muối, chút hạt tiêu khoảng 30 phút thì chiên trên lửa vừa cho chín giòn (lưu ý cá rán giòn thì khi ninh nhanh nhừ xương, nếu ninh lấy nước ngọt thì lâu nhừ, khi ăn vẫn dễ hóc xương).

Dưa sắn, hay dưa cải muối đã ngấu đã vắt qua nước chua (không vắt kiệt mất độ chua ngon).

Phi 3 củ hành khô cho thơm, đổ dưa chua, thêm thìa canh nước mắm cốt vào xào kỹ.

Đổ 1,5 lít nước sạch vào om dưa (có nước xương hầm càng ngọt). Khi nước sôi hạ nhỏ lửa, hầm 15 phút thì cho cá dầu vào om tiếp 15 phút nữa.

Phi thơm hành mỡ, đổ cà chua vào xào rồi trút cả vào nồi canh dưa đun sôi lại, rồi tắt bếp.

Món canh chua cá dầu cũng phải đun 2 lửa mới ngon. Vì thế khi nào gần đến bữa cơm thì lại đun sôi canh, thả hành răm (hoặc hành thìa là, nhưng hành răm mới át được vị dưa chua, dậy mùi thơm của rau răm).

Canh cá dầu dưa chua ăn nóng với rau ghém (gồm xà lách, tía tô, kính giới, rau ngổ, mùi ta, mùi tàu…) mới ngon.

Chúc bạn thành công khi chế biến loại cá này!