Nghĩ miên man (overthinking) không phải chuyện để đùa, chúng phát triển trong đầu của bạn như nấm mốc, bắt đầu từ một cái đốm nhỏ rồi sau đấy lan rộng ra không thể kiểm soát nổi, nấm mốc bám vào khắp nơi: ở cái cốc bạn hay uống, bức tường từng trắng muốt nơi bạn treo tranh cho đến từng kẽ lông bàn chải đánh răng của bạn. Bước vào nhà, bạn thấy khó thở vì có thể chúng đã kịp làm tổ trong phổi bạn rồi.
Suy nghĩ miên man cũng vận hành tương tự như thế, mọi thứ bắt đầu với một ý niệm rồi bùm, bạn chìm xuống đáy vực của sự tuyệt vọng, bơi mãi không lên nổi mặt nước để lấy 1 hơi cho lại sức.
Những suy nghĩ này cần được đóng gói lại, gọn gàng, cẩn thận, ngăn nắp, đặt vào một vị trí mà bạn quản lý được trước khi chúng phình to ra và đè bẹp bạn. Sau đây là cách để mọi, xin nhấn mạnh, mọi suy nghĩ được xếp lại gọn gàng:
1- Chọn cái valise nào be bé thôi
Valise càng to, bạn càng có xu hướng nhét vào lắm thứ thừa thãi. Nếu bạn muốn mọi thứ thật ngăn nắp, hãy thu hẹp phạm vi suy nghĩ lại trước. Nếu bạn cảm giác không được yêu hay không được quan tâm, đặt bối cảnh trong 1 trường hợp hoặc 1 hành động rồi xử lý hành động đó sẽ dễ hơn nhiều so với việc phải suy nghĩ về 1 người không yêu hay không quan tâm mình.
Bạn có thể lý luận giống như 1 người nghĩ ngợi chuyên nghiệp, toàn thời gian rằng: nếu người ta thực sự quan tâm tôi thì điều đó đã không diễn ra. Hoặc nếu có điều A, điều B xảy ra thì chuyện sẽ khác. Trên thực tế, việc lý luận như vậy là nâng cấp valise của bạn từ hạng phổ thông lên hạng thương gia, gánh nặng suy nghĩ bạn có sẽ tăng cùng kích cỡ valise.
Hãy gạch 1 đầu dòng duy nhất miêu tả chính xác điều đã diễn ra. Tuyệt đối tránh biến câu này thành kết luận, ví dụ:
– Hành vi X ngày hôm nay của người ấy khiến tôi cảm thấy những gì tôi nhận được bị lệch so với kỳ vọng của mình.
– Việc tôi nhầm lẫn hôm nay khiến tôi mất thời gian hơn để sửa lỗi và phải về muộn.
– Tôi cảm thấy quá mệt để có thể ra khỏi giường.
2. Ra quyết định
Bạn chỉ có 1 gạch đầu dòng duy nhất cần phải đối mặt, không có gì khác ngoại trừ việc đưa ra một quyết định chính xác với thứ đang diễn ra. Quyết định sẽ được bắt đầu với 1 câu hỏi với 1 từ duy nhất: “what?”
“Bạn cần, đang, muốn hướng đến cái gì?”
Trong trường hợp bạn quá mệt để ra khỏi giường, điều bạn cần là nghỉ ngơi. Vậy mọi hoạt động liên quan đến nghỉ ngơi là thứ bạn cần tập trung vào. Bạn ghi ra hành động với 1 dòng duy nhất.
Nếu bạn tức giận về sự nhầm lẫn của bản thân, điều cần làm có thể là nguôi giận hoặc học cách tự tha thứ cho mình. Bạn chỉ được quyền chọn 1 rồi sau đấy ngay lập tức viết ra hành động tương ứng.
Nếu bạn cảm thấy kỳ vọng của mình quá cao mà mối quan hệ không đáp ứng được, việc xác định điều bạn muốn chỉ được chọn 1 hướng: hoặc giảm kỳ vọng của bạn hoặc nâng nhận thức người X hoặc học cách chấp nhận những thứ đang xảy ra để thích ứng tốt hơn.
Giờ, trong valise của bạn đã có 2 thứ: 1 vấn đề và 1 quyết định. Valise này cần 1 cái chốt thứ 3 để bạn có thể xách theo dễ dàng mà không làm tăng khối lượng của nó.
3. Khi nào bạn sẽ xem lại những vấn đề này?
Cần có một khoảng thời gian xác định để đánh giá lại về những suy nghĩ bạn đang mang, bạn có muốn thêm bớt gì không? Thay đổi tính chất vấn đề? Thay đổi cách bạn hành động? Loại bỏ những thứ bạn đang lo vì giờ chúng không còn đáng lo nữa?
Ví dụ: Toàn bộ những vấn đề ở trên có thể được xem xét lại sau 3 ngày nữa hoặc sau bữa tối.
Nếu bạn không sử dụng cái chốt thứ 3 này, suy nghĩ sẽ ập tới ngẫu nhiên và khiến 2 cái chốt trước mất tác dụng. 3 cái chốt này cần phải được sử dụng nhuần nhuyễn với nhau để những vấn đề bạn có không chồng lên và xâm lấn lẫn nhau liên tục.
Cách làm không buộc bạn phải có những công cụ quá cao siêu mới thực hiện được: giấy, bút, 1 cái điện thoại ghi được 280 ký tự hoặc đơn giản chỉ là 1 dòng trong báo thức điện thoại.
Tập làm quen mất chừng 3 tháng để bạn có thể yên tâm ngủ ngon hoặc yên tâm làm việc mà không sợ bị ngộp bởi những vấn đề đang chảy ào ào trong đầu.