Chiến dịch đang suy giảm của Nga ở Ukraine và sự thành công tương đối của các lực lượng Ukraine trong việc chống lại cuộc xâm lược đã buộc Mỹ và các chính phủ NATO khác phải xem xét cung cấp viện trợ quân sự cho Kyiv với quy mô mà các nhà lãnh đạo phương Tây không bao giờ lường trước được. Đó là ý kiến của một số người, từng là cựu quan chức cũng như đang đương nhiệm.
Tuy nhiên, không rõ rằng Hoa Kỳ và các thành viên NATO khác có thể duy trì ngay cả mức độ cung cấp vũ khí hiện tại hay không.
Nhà Trắng nói rằng họ đã hành động nhanh chóng theo một cách chưa từng có để có được vũ khí trong tay những người Ukraine đang chiến đấu với quân đội Nga, và các quan chức Mỹ đang làm việc với các đồng minh NATO để duy trì việc chuyển vũ khí tới Ukraine.
Theo Nhà Trắng, kể từ khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu vào ngày 24 tháng 2, các máy bay chở hàng của Mỹ đã dỡ hàng trăm vũ khí Stingers phòng không, hàng nghìn vũ khí chống tăng, hàng triệu viên đạn và các thiết bị khác dành cho các lực lượng vũ trang của Ukraine. Việc giao vũ khí cho Đông Âu được đưa ra khi Tổng thống Joe Biden gần đây đã phê duyệt hơn 1 tỷ USD hỗ trợ quân sự cho Ukraine trong vòng chưa đầy một tuần.
Tuy nhiên, những cam kết này có nguy cơ làm cạn kiệt nguồn cung cấp hiện có của một số loại vũ khí, theo John Schaus thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế.
Nhà Trắng cho biết, theo các quyết định gần đây, Mỹ sẽ chuyển giao khoảng 4.600 vũ khí chống tăng Javelin cho Ukraine. Theo Schaus, con số đó sẽ chiếm hơn một nửa trong số 8.885 vũ khí Javelins mà Bộ Quốc phòng đã mua trong 10 năm qua.
Đại sứ Ukraine tại Anh, Vadym Prystaiko, cảnh báo vào tuần trước rằng nguồn vũ khí hiện tại của nước này sẽ sớm cạn kiệt khi lực lượng của họ đang tiêu thụ vũ khí với tốc độ nhanh chóng. Canada cho biết hiện họ sẽ mua thiết bị quân sự để gửi tới Ukraine vì nước này không thể rút thêm từ chính nguồn cung cấp của mình mà không làm suy yếu nhu cầu quốc phòng của đất nước.
Tại Washington, các nhà lập pháp của cả hai đảng đều bày tỏ lo ngại rằng chính quyền Biden vẫn chưa đưa ra kế hoạch về cách thức bổ sung kho vũ khí đang được cung cấp cho Ukraine. Chủ tịch Ủy ban Quân Vụ Hạ viện, dân biểu Adam Smith, Đảng Dân chủ, bang Washington, và dân biểu Mike Rogers, Đảng Cộng hòa của bang Alabama, gần đây đã viết một bức thư cho Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin yêu cầu Lầu Năm Góc giải thích cách họ dự định tăng sản xuất để thay thế số tên lửa Stingers được gửi đến Ukraine.
Giờ đây, các thành viên Quốc hội và các quan chức ở Kyiv đang kêu gọi một cách tiếp cận đầy tham vọng hơn có thể giúp các lực lượng Ukraine đánh lui người Nga thay vì chỉ cầm cự giữ họ vào thế bế tắc, một mục tiêu đòi hỏi nhiều loại vũ khí hơn và các kế hoạch dài hạn cho một chiến tranh kéo dài.
Một nhóm các nhà lập pháp lưỡng đảng, bao gồm cả các thượng nghị sĩ đã đến thăm Đông Âu trong tuần này, đang thúc giục chính quyền hướng các nỗ lực vào việc giúp Ukraine dứt khoát đánh bại Nga.
Trong một bức thư hôm thứ Ba, 25 nhà lập pháp của hai đảng cho biết. “Sứ mệnh của Hoa Kỳ ở Ukraine không phải chỉ đảm bảo rằng đất nước có phương tiện để tự vệ trước sự xâm lược của Nga, mà phải có chiến lược cung cấp cho Ukraine những vũ khí cần thiết để tự vệ, chống lại sự tiến công của lực lượng Nga và cho người dân Ukraine cơ hội để giành chiến thắng trong cuộc chiến này”. Các nhà lập pháp viết.
Ben Hodges, một tướng quân đội Mỹ đã nghỉ hưu từng phục vụ ở Afghanistan và giám sát quân đội ở châu Âu, cho biết chính quyền cần chuyển đổi mục tiêu của mình ở Ukraine và cung cấp thêm vũ khí có thể hạ gục tên lửa và tàu chiến của Nga ở ngoài khơi.
“Không ai có cảm giác cấp bách nào cần thiết để giúp người Ukraine lật ngược tình thế. Có vẻ như chúng ta cung cấp cho họ đủ để giúp họ không bị thua nhưng không đủ để giúp họ giành chiến thắng, ”Hodges nói.
Các nhà lập pháp Hoa Kỳ cũng đã yêu cầu tính toán đầy đủ các vũ khí được gửi đến Ukraine cho đến nay và những gì còn lại trong các kho dự trữ của Hoa Kỳ và Châu Âu.
Máy bay không người lái ở đâu?
Những người chỉ trích, bao gồm các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa, cựu quan chức ngoại giao và sĩ quan quân đội Mỹ và các quan chức Ukraine, nói rằng chính quyền Biden đã liên tục áp dụng lập trường thận trọng quá mức trong việc hỗ trợ Ukraine, do dự bật đèn xanh cho việc chuyển giao một số loại vũ khí – chẳng hạn như máy bay không người lái có vũ trang và tên lửa Stingers – để tránh kích động một phản ứng bất lợi từ Moscow. Họ cho rằng chính quyền đã phải chịu áp lực trong hầu hết các bước quan trọng mà họ đã thực hiện cho đến nay để giúp Ukraine.
Bất chấp lời kêu gọi từ Ukraine và các nhà lập pháp, chính quyền đã không chấp thuận các lô hàng Stingers hoặc máy bay không người lái “kamikaze” cỡ nhỏ có vũ trang của Mỹ cho đến sau khi cuộc tấn công của Nga vào tháng Hai. Riêng vũ khí chống tăng Javelin thì mãi đến tháng Giêng, một số lượng đáng kể mới bắt đầu được cung cấp.
Theo Lầu Năm Góc, kể từ hôm thứ Tư, máy bay không người lái Switchblade “kamikaze”, được chính quyền phê duyệt nhưng vẫn chưa được chuyển giao. Một phiên bản lớn hơn, mạnh mẽ hơn của loại máy bay này đã không được phê duyệt trong gói vũ khí của chính quyền.
Ban đầu, chính quyền quyết định không chia sẻ thông tin tình báo mục tiêu với Ukraine, nhưng sau những lời chỉ trích từ Quốc hội, họ mới nhượng bộ.
Bằng ngôn từ thẳng thừng, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã lên tiếng chỉ trích các nước NATO, nói rằng họ đang lo sợ không dám giúp đỡ Ukraine trong khi đạn pháo và tên lửa của Nga trút xuống các thành phố của Ukraine.
Mặc dù Zelenskyy đã nhiều lần đưa ra lời khẩn cầu công khai, nhưng Nhà Trắng vẫn phản đối việc giúp Ba Lan hoặc các quốc gia khác cung cấp máy bay chiến đấu thời Liên Xô cho Ukraine, nói rằng các máy bay này có tính khả dụng hạn chế và có thể có nguy cơ làm leo thang căng thẳng với Moscow. Các phi công Ukraine không đồng ý, nói trong các cuộc phỏng vấn rằng máy bay chiến đấu của họ đang làm suy yếu cuộc tấn công đường không của Nga nhưng họ bị áp đảo về số lượng và cần nhiều máy bay hơn cũng như radar tốt hơn.
Ukraine cũng đã yêu cầu các hệ thống phòng không S-300 phức tạp hơn có thể tấn công máy bay ở độ cao lớn hơn, nhưng các nước Đông Âu cho biết họ chưa sẵn sàng giao chúng cho Ukraine cho đến khi có được vũ khí thay thế từ Mỹ hoặc các quốc gia NATO khác. Các quan chức Hoa Kỳ nói rằng vấn đề vẫn đang được thảo luận.
Rogers, đảng viên Cộng hòa trong Ủy ban Quân Vụ Hạ viện, cho biết chính quyền Biden “đã liên tục chậm chạp trong việc gửi viện trợ vũ khí sát thương quan trọng cho Ukraine.”
Rogers nói trong một email: “Nhà Trắng của Biden nên bị ám ảnh bởi sự hiểu biết về tác động mà các vũ khí Stinger, Javelin, Switchblade và hệ thống phòng không sẽ tạo ra, nếu chúng được cung cấp trước khi nổ ra cuộc xâm lược.
Thượng nghị sĩ Chris Murphy, D-Conn., một thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, đã bênh vực chính quyền, ông nói rằng chính quyền đã hành động nhanh chóng trong một tình huống chưa hề có, trong đó Hoa Kỳ công khai vũ trang cho một lực lượng chống lại người Nga. Ông nói, ngay cả trong Chiến tranh Lạnh, Mỹ đã không cung cấp vũ khí một cách công khai cho các đối thủ của Moscow.
Murphy nói: “Không có một quốc gia nào trên thế giới làm được nhiều việc hơn cho Ukraine so với Hoa Kỳ, mặc dù chúng tôi đang ở cách một đại dương.
Murphy cho biết “có rất ít dấu hiệu cho thấy chính quyền đang giảm tốc trong việc gửi thông điệp tới Putin.”
John Herbst, cựu đại sứ Mỹ tại Ukraine, người đã thúc giục chính quyền hành động dứt khoát hơn trong việc cấp trang bị và vũ khí cho Ukraine trước cuộc xâm lược, cho biết nỗ lực hiện tại để gửi vũ khí tới Ukraine “có thể là đủ, nhưng nó còn xa so với những gì đáng ra phải có.”
Chính quyền bác bỏ những cáo buộc rằng họ đã hành động quá chậm hoặc rằng Ukraine không nhận được vũ khí mà họ cần. Chính quyền cũng chỉ ra việc huấn luyện quân sự được Hoa Kỳ và các đồng minh khác thực hiện trong nhiều năm qua, hiện đang thành công trên chiến trường.
“Các tướng lĩnh xa lông tiếp tục tìm kiếm một số vũ khí kỳ diệu có thể tạo ra sự khác biệt, khi những thứ thực sự tạo ra sự khác biệt đang nhìn chằm chằm vào mặt họ – đó là hàng nghìn loại vũ khí chúng tôi đã chuyển giao, đã giữ chân người Ukraine trong cuộc chiến, khiến người Nga rút lui, và cuối cùng sẽ dẫn đến sự thất bại của Putin”. Đó là lời một quan chức Mỹ giấu tên vì không được phép phát biểu.
Marc Polymeropoulos, người từng giám sát các hoạt động bí mật ở Nga và châu Âu cho CIA, cho biết việc cung cấp cho Ukraine mọi thứ mà họ yêu cầu là không thực tế.
“Thay vào đó, chúng ta nên cung cấp cho họ những gì họ thực sự cần, dựa trên sự đánh giá của các nhân viên CIA chuyên nghiệp và các sĩ quan hoạt động đặc biệt, những người có lẽ duy trì liên lạc thường xuyên với các đối tác Ukraine của họ,” ông nói.
Polymeropoulos cho biết sự thận trọng của chính quyền Biden đôi khi gây thất vọng, đặc biệt là trong bối cảnh báo cáo về các cuộc tranh luận tại Hội đồng An ninh Quốc gia liên quan đến những phản đối pháp lý đối với các quy trình hành động khác nhau.
Ông nói: “Thật khó để xem xúc xích được tạo ra như thế nào, nhưng cuối cùng thì nó có mùi vị khá ngon. “Ban đầu, chính quyền tỏ ra quá thận trọng trước những lo ngại vô căn cứ về sự leo thang, nhưng sau áp lực từ Quốc hội và các sự kiện cụ thể trên thực địa, cuối cùng chúng ta đã làm đúng.”
Theo Polymeropoulos, trong bối cảnh các lực lượng Nga đang vật vả để tiến lên và thậm chí bị đẩy lùi xung quanh Kyiv và các chiến trường khác, và trong bối cảnh các quan chức Mỹ ước tính về thương vong cao trong quân đội Nga, có vẻ như nỗ lực trang bị vũ khí cho Ukraine đang tỏ ra hiệu quả, theo Polymeropoulos.
Thực tế rằng người Ukraine hiện đang “phản công người Nga một cách mạnh mẽ và quyết liệt chứng tỏ rằng nỗ lực tổng thể dường như đang có kết quả”, ông nói..
Nguồn: Can the U.S. and NATO provide Ukraine with enough weapons?
By Dan De Luce and Ken Dilanian, NBC News, Apr. 1, 2022
