Cổ phiếu ở đây được hiểu là một dạng giấy chứng nhận sở hữu một phần của công ty.
Giả dụ như giờ ông đang là chủ một nhà máy làm bánh đi. Năm ngoái ông thu được 100 triệu tiền bán bánh, và ông tin rằng công ty có thể bán được nhiều hơn nữa. Có điều, ông cần thêm 100 triệu để xây nhà máy mới. Vậy nên thay vì cắm đầu cày thêm 100 củ, thì ông có thể bán 1000 “cổ phiếu” của mình trong công ty với giá 100 ngàn/cổ phiếu. Khi đó, chỉ cần bán được hết 1000 cổ kia là ông có đủ tiền để xây nhà máy mới rồi. Đổi lại, các “cổ đông” sẽ có quyền biểu quyết một vài thứ trong quá trình hoạt động của công ty, và nếu công ty làm ăn khấm khá thì mấy người đó sẽ được nhận lại một khoản tiền gọi là “cổ tức”.
Bây giờ, có một đứa cổ đông tên Elon Bô đang nắm 10 cổ (tương đương 1 triệu), nhưng ông đó thấy công ty phát triển hơi chậm với dự tính, vậy là Bô nhà ta quyết định bán hết với giá 110 ngàn cho người khác. Nếu người mua kia tin là phần cổ tức sẽ bù lại được khoản chênh lệch 10 ngàn/cổ phiếu, hoặc chắc kèo là công ty ăn nên làm ra thì ổng sẽ trả 1.1 triệu để mua hết cổ phiếu của Bô. Khi đó, chúng ta có thể xem như giá trị cổ phiếu “đã tăng”, vì khi một người bán đi với giá 110 ngàn thì những người khác sẽ tin rằng giá trị thực của cổ phiếu đang ở mức đó.
Ngược lại, nếu quá trình xây nhà máy gặp vấn đề sẽ khiến cổ đông thấy có mùi không ổn và sợ là công ty không kiếm được lời. Khi ấy họ có thể quyết định “cắt lỗ” bằng cách bán tháo cổ phiếu với giá 90 ngàn/cổ, nghĩa là họ chấp nhận lỗ 10 ngàn/cổ do tin rằng càng ngâm lâu thì cổ phiếu càng rớt giá (và họ càng mất tiền) Trong khi đó, những người mua lại số cổ phiếu ấy sẽ đặt cược rằng công ty sẽ KHÔNG toang quá nặng và có khả năng giá cổ phiếu sẽ tăng hơn mức 90 ngàn trong tương lai.
Nói chung thì đây là khái niệm khá mơ hồ, vì cổ phiếu là một phần “giá trị” của công ty, và cái “giá trị” kia không hoàn toàn ứng với số vốn công ty đang có. Nghĩa là nếu tự nhiên có thằng ngu nào đấy tin rằng công ty sẽ lên hương và quyết định mua hết cổ phiếu với giá 1 triệu/cổ, thì khi đó giá trị cổ phiếu của công ty là 1 triệu/cổ (tương đương với số vốn là 1 tỷ, dù công ty không có nhiều tới cỡ đó).
Cho nên nhiều người hay nói rằng một số loại cổ phiếu đang bị “thổi giá” hoặc “đạp giá”, bởi vì họ cho là giá trị của loại cổ phiếu ấy là sai. Đương nhiêu vẫn có luật quản lý mức tăng giảm của cổ phiếu (chẳng hạn đối với sàn giao dịch HCM thì cổ phiếu chỉ được tăng hoặc giảm tối đa 7%/phiên giao dịch), nhưng cũng chẳng có nhiều luật để quản vụ biên độ giao động này lắm đâu, do người bình thường chả ai làm mấy trò ngu học kiểu này cả. Thay vào đó, chính phủ tập trung gõ đầu đám thích lừa người khác hơn, đặc biệt là lũ cố tình “tạo giá ảo” cho cổ phiếu. Kiểu như này: theo luật thì tôi không được phép tuyên bố rằng mình có tin gầm giường của công ty F và cố tình tung tin ấy ra ngoài trước khi tiến hành bán cổ phiếu. Và nếu cái tin gầm giường kia là thật thì tôi càng bị cấm hơn nữa (vì như vậy là tôi cố tình gây lũng đoạn thị trường rồi). Nhưng trong trường hợp tôi làm đại biểu quốc hội Mỹ thì nó lại khác, khi ấy tôi được quyền ém thông tin về Covid tầm vài ba tháng để bán hết cổ phiếu nhé.
>u/griever101 (255 points)
Vậy nếu lỡ mọi người đều muốn bán hết sạch cổ phiếu của một công ty nào đó thì sao? Khi đó ai cũng kẹt với mớ cổ phiếu đó hả (do đâu có ai mua đâu)?
>>u/mynameisperl (468 points)
Khi đó giá cổ phiếu sẽ không ngừng cắm đầu cho tới khi có người sẵn sàng chi tiền ra mua (vì tin rằng đó là giá thấp nhất có thể rồi, hoặc đang muốn liều mạng).
>>>u/monsto (482 points)
[liều mạng]
Xin lỗi, ở đây chúng tôi không dùng từ đó. Ý ông là “đánh giá tình hình” hả.
>>>>u/mynameisperl (138 points)
Vậy mà khi tui đánh giá tình hình thì cũng kêu là thằng liều mạng.
>>u/pablodiegopicasso (70 points)
Nếu thực sự không ai muốn mua thì vẫn còn một lựa chọn là giải thể luôn công ty và chia doanh thu cổ đông.
>>>u/Internal_Secret_1984 (32 points)
“Ông được cái nịt, chú được cái nịt, anh được cái nịt, đứa nào cũng còn mỗi cái nịt!”
>>>>u/newfranksinatra (58 points)
Thực ra thì khi đó mấy thứ có giá trị của công ty như hàng hóa, tài sản hay tài sản trí tuệ sẽ bị thanh lý hết và tiền đó sẽ được chia đều.
>>>>>u/NobodyImportant13 (19 points)
Ờ thì đúng là vậy. Nhưng nếu công ty đang nợ thì cổ đông luôn là người nhận tiền cuối cùng. Còn chưa kể nếu giải thể thì tài sản thuộc sở hữu của công ty bị bán với giá thấp nữa.
>u/The_White_Ram (237 points)
Cảm ơn ông nhé.
Đại biểu quốc hội kiểu: Bố đẻ ra luật thì bố lách được luật!
>>u/overzealous_dentist (98 points)
Nhân tiện thì những người thường xuyên mua bán cổ phiếu (kiểu đoán xem khi nào nên mua cổ phiếu công ty này công ty nọ để lướt sóng ấy) thường sẽ kiếm được ít hơn rất nhiều so với những người mua ít cổ phiếu của nhiều công ty.
Mấy nghị sĩ cũng không khác gì đâu, và mấy ông thích trò lướt sóng cũng toang đều đều thôi.
>u/UnknownUsername_ (41 points)
Vậy ai có quyền quyết định số cổ phiếu của mỗi công ty?
>>u/hoosierwhodat (64 points)
Khi một công ty tiến hành IPO (Initial Public Offering – tiến hành công khai bán cổ phiếu lần đầu) thì chính công ty đó có quyền quyết định sẽ bán ra bao nhiêu cổ phiếu. Dần dần, họ sẽ xem xét thử có cần thêm tiền hay không, nếu cần thì sẽ bán ra thêm, còn nếu không thì mua lại bớt. Cơ bản là như vậy thôi.
>>>u/AmNotEnglish (16 points)
Vậy có giới hạn về số lượng cổ phiếu của một công ty không? Và làm sao để biết số phiếu mà cổ đông đang giữ chiếm bao nhiêu phần của công ty?
Nếu công ty đó muốn có thêm tiền đầu tư và bán thêm cổ phiếu thì liệu lượng cổ phiếu ngoài thị trường có mất giá vì bị tăng số lượng không? Họ bói đâu ra thêm “cổ phần” công ty để mà bán vậy?
>>>>u/the_snook (30 points)
Số lượng thì bao nhiêu cũng được hết, và phần trăm sở hữu của các cổ đông bắt buộc phải luôn được công khai.
Còn khi công ty phát hành thêm cổ phiếu thì nó chỉ làm “loãng” bớt số cổ phiếu hiện hành thôi, nghĩa là mỗi cổ phiếu bây giờ sẽ chiếm một phần nhỏ hơn trước. Tuy nhiên, chúng không hề bị mất giá, bởi vì tiền bán cổ phiếu thuộc về toàn bộ cổ đông (cả mới lẫn cũ), nên nếu tính thì giá trị nó vẫn vậy thôi.
Thêm nữa, chỉ có cổ đông mới có quyền quyết định nên phát hành thêm cổ phiếu hay không. Nếu được thông qua, thì các cổ đông cũ còn có đặc quyền mua cổ phiếu mới phát hành với giá mềm nữa đó.
>>>>>u/Riktol (7 points)
Còn nếu giá cổ phiếu đắt quá, thì đôi khi công ty sẽ tiến hành tách cổ phiếu (stock split). Nghĩa là số lượng cổ phiếu của mỗi người sẽ tăng gấp đôi, nhưng giá trị lại còn một nửa.
Railroad Tycoon kể cho tui nghe cái này đó
____________________
Dịch bởi Trần Tùng (Axelista)
