Trả lời bởi: David Leigh, Nghệ sĩ Opera từ Metropolitan Opera.
———-
Trước tiên, tôi muốn nói rằng bạn thật tuyệt vời khi đã đặt cho tôi một câu hỏi tuyệt không kém, lôi cuốn thúc giục tôi phải trả lời.
Có hàng đống các bí quyết để nghe nhạc cổ điển. Bí quyết lớn nhất của tôi là nhìn ra được bối cảnh thời đại sáng tác của bản nhạc đó, từ đó bạn có thể đi sâu vào trong tâm hồn của nhà soạn nhạc.
Khi bản giao hưởng số 3 Eroica của Beethoven lần đầu trình diễn, sự vĩ đại của bản giao hưởng đã khiến cả thính phòng bối rối, choáng ngợp. Chưa từng có một bản sonata nào dài đến thế, thậm chí dài gần bằng cũng chưa. Nhưng làm thế nào mà bạn – một người của hiện tại, người nghe nhạc Wagner, và cả của The Velvet Underground – có thể hiểu được mọi người lúc bấy giờ sốc đến thế nào. Chỉ có đưa mình vào vị trí của họ, đắm mình vào bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ mới khiến bạn nhận ra được cảm xúc của họ.
/* Richard Wagner: Nhà soạn nhạc cổ điển nổi tiếng người Đức thế kỷ 19.
The Velvet Underground: Ban nhạc rock kinh điển hoạt động từ 1964 – 1973.
*/
Hầu hết người nghe đương đại chỉ quan tâm đến giai điệu. Nhưng đối với những tác phẩm như Eroica (và trong hầu hết các tác phẩm khác của Beethoven), giai điệu chỉ là một phần nhỏ của bản nhạc. Giai điệu của Eroica chỉ là một bản hợp âm rải và những khúc hòa âm biến đổi một cách khó đoán. Vậy điều gì là thứ lôi cuốn khán giả vào thời điểm đó, liệu có phải là do cách mà Beethoven thể hiện tác phẩm của mình? Từng có nhiều lần Beethoven kéo dài những phần thú vị của bản nhạc, hay thậm chí là đánh lạc hướng người nghe,… Nếu bạn học cách nghe nhạc theo cách mà khán giả lúc bấy giờ nghe, bạn sẽ thấy âm nhạc cổ điển là một thứ gì đấy cực kỳ thú vị.
Tin tốt là phần lớn người nghe nhạc lúc bấy giờ không học môn âm nhạc, hay dành thời gian để để nghiên cứu về âm nhạc, họ chỉ nghe một thể loại nhạc, cũng không hề thực sự có khái niệm về “canon”. Vậy nên nếu bạn sống vào những năm 1820, khá chắc là bạn chỉ nghe nhạc của thời đại đó.
Hãy thử thách chính mình làm điều tương tự, dành riêng ra một tuần chỉ nghe nhạc của Handel. Tôi dám cá rằng các bản giao hưởng của Haydn, Mozart sẽ làm bạn kinh ngạc sau một tuần đó. Lặp lại với Beethoven, Brahms, Wagner, Stravinsky, Cage, Adams. Tiếp cận âm nhạc theo cách này sẽ giúp bạn đi sâu vào bối cảnh của mọi thứ. Không gì thú vị hơn việc nghe một bản nhạc và hiểu được nhiều thứ ẩn bên trong nó. Đặc biệt, nếu bạn thích một nhà soạn nhạc đương đại nào đó, đây chính là cách để hiểu họ qua âm nhạc của họ. Điều khiến những nhà soạn nhạc này trở nên đặc biệt chính là những âm luật mà họ đã chọn để phá vỡ, và bạn chỉ thực sự hiểu được chúng một cách bản năng nhất khi bạn đã thích nghi với những âm luật đó.
