(Truyện ngắn Trịnh-Tuyên)
Con chó mích đã sống trong gia đình nhà lão Tộc mười mấy năm nay, từng chứng kiến bao thăng trầm nhà lão, vừa mới chết. Nó nằm sấp, hai chân xoải về phía trước trong tư thế sẵn sàng lao ra tấn công đối thủ để giữ nhà. Mấy tháng nay nó ăn kém lắm, hai hàm răng rụng hết hệt răng ông chủ. Mãi đến lúc ăn cơm, lão Tộc gọi không thấy nó cựa quậy, chạy lại lắc lắc thì nó đã chết cứng từ bao giờ!
– Ôi trời ơi con mích chết rồi! Lão già tru lên một tiếng rồi khóc sụt sịt như một đứa trẻ…
* *
*
Lão Tộc vừa hồi phục sau một cơn bạo bệnh. Vợ lão về chăm sóc, an ủi lão được mấy ngày rồi lại đi bế con cho hết đứa nọ đến đứa kia. Nhà chỉ còn trơ trọi hai cái thân già, một người, một chó, giờ chó nó cũng bỏ lão mà đi. Mấy tháng trời trên gường bệnh, con chó cứ thỉnh thoảng lại nhìn lão trân trân ra chiều lo lắng. Thấy chủ nằm cả ngày, nó cũng bỏ ăn. Lão phải nịnh : – Mích ơi… Mày thương tao thì cố mà ăn đi, mà có chết thì phải đợi tao đi trước rồi mới được đi mích nhé. Con chó rên ư ử, quẫy cái đuôi lù xù như cái chổi cùn, ra chiều hiểu ý chủ. Thế mà lão đang sống nhăn, nó đã đi rồi! Ôi mích ơi là mích ơi…
Nước mắt lưng tròng, Lão ôm con mích thất thểu đi ra góc vườn. Bố mẹ lão chết từ khi lão đang còn bé. Cuộc đời lão đã từng chứng kiến nhiều cái chết thương tâm, tự tay đào huyệt chôn cất đồng đội không biết bao nhiêu lần. Ba mươi mấy năm nay, kể từ ngày đất nước im tiếng súng thì đây là lần “ đưa tang” đau đớn nhất của cuộc đời lão .
Nhớ con chó, cả đêm lão không chợp mắt. Nhớ cái thời đang tại ngũ, Sư đoàn lão vừa vào giải phóng Sài Gòn, chưa kịp nghỉ ngơi đã nhận lệnh tiến về biên giới Tây Nam tiểu trừ Pôn pốt. Một gia đình người Việt, cả nhà bị lính Pôn Pốt sát hại, chỉ còn sống sót một con chó con. Nó sống sót là nhờ trốn được trong gậm giường. Hình như có “duyên số” gì đó, thấy lão, nó chạy ra rên ư ử, ngoáy ngoáy cái đuôi màu vàng sẫm nhỏ xíu. Nó đã yếu lắm rồi, có lẽ bị bỏ đói mấy ngày nay. Lão động lòng thương, cho nó vào ba lô rồi tiếp tục truy kích địch. Suốt tháng trời, lão nhường đường sữa cho con chó, còn mình chỉ độc lương khô. Con chó khôn từ bé, không bao giờ sủa, nó biết, trong hoàn cảnh đó, nếu mở miệng, sẽ bị đập chết ngay không thương tiếc.
Có một lần, nhờ tiếng sủa của nó, cả một đai đội thoát chết.
Sau một đợt truy kích dài ngày, cả đại đội nằm lăn trên thảm lá trong rừng khộp giữa mùa khô ngủ say như chết.
Nửa đêm, bổng con chó sủa cuống cuồng, cào cả vào tai chủ. Lão nhớ lúc đó, vừa bật dậy, mồm mũi đã sặc mùi cháy khét, bốn bề lửa bốc khói vây bọc. Lão chỉ kịp mở chốt an toàn, bóp cò, xả hết một băng AK rồi hô lớn : – Tất cả đại đội di chuyến nhanh về phía bờ suối.
Chỉ chậm vài phút, cả đại đội của lão đã thành tro rồi!
Lão nhớ ngày mới xuất ngũ, lão được xã tín nhiệm cho giữ chúc phó công an. Xã lão được coi là trọng điểm vì có mỏ vàng sa khoáng. Dân anh chị các nơi kéo đến xưng hùng xưng bá. Công an huyện rồi tỉnh thỉnh thoảng về dẹp, được hôm trước, hôm sau lại đâu vào đấy. Mấy thằng đại ca coi công an xã không bằng cái đinh. Thế mà từ khi lão về, đứa nào cũng sợ. Thứ nhất, lão vốn lính đặc công, thứ hai, con chó của lão có khả năng răn đe tối đa. Một lần nhận tin có sáu thằng dân tứ chiêng đi đào vàng đang cưỡng hiếp một cô gái. Lão cùng với hai công an viên vừa kịp lao vào giải cứu. Khi lão quật ngã một tên thì tên đứng ngoài vung lưỡi xẻng đào vàng bổ vào đầu lão. Không biết con mích lao đến từ bao giờ, nó lấy đà, dùng hết sức nhảy phóc lên ngoạm đúng vào yết hầu tên khốn. Hắn buông cán xẻng, hai tay ôm lấy cái cổ họng rách bươm, máu toé ra đỏ lòm. Cả bọn tháo chạy. Vụ ấy, công an huyện bắt gọn cả tám thằng chỉ có một ngày.
Sau vụ đó, uy của lão và con mích trở nên lừng lẫy. Bất cứ lò vàng nào, nghe nói có lão là bọn chúng bỏ cả dụng cụ, chạy tháo thân.
Tụ điểm khai thác vàng trái phép, tỉnh,huyện không phải dẹp, cứ vắng dần rồi yên.
Cuối năm, lão được huyện tặng bằng khen và được cử đi bao cáo điển hình trong hội nghị tổng kết phong trào “quần chúng bảo vệ an ninh tổ quốc” toàn tỉnh. Được lên báo cáo điển hình, đáng lẽ phải nói về thành tích của bản thân và sự chỉ đạo tài tình của Đảng, chính quyền cùng các ngành các cấp thì lão toàn kể về chiến công của con mích. Có người nhầm con mích với một “đồng chí” công an nào đó, liền đứng lên phát biểu, là phải nhân điển hình gương dũng cảm của “đồng chí mích” để lực lượng công an trong tỉnh học tập. Bài phát biểu làm mọi người được một bữa cười muốn vỡ hội trường….
Mới thế mà đã mấy chục năm trôi qua. Con chó mích bây giờ là hậu duệ đời thứ hai, lão vẫn giữ cái tên mích để ghi nhớ một thời trận mạc. Nó vẫn giữ được tính di truyền của mẹ nó – Một lòng trung thành với chủ!
Đã ba ngày rồi lão chả buồn ăn uống gì. Lão cứ nằm dài trên giường, người lúc nóng lúc lạnh. Lão cảm giác cơ thể lão cứ đuối dần, mắt mờ mờ như có làn sương mờ bao phủ. Lão muốn gọi điện thoại cho con lão nhưng hiềm nỗi mấy hôm nay đầu óc lão lú lẫn không biết cái điện thoại di động lão ném ở góc nào. Mấy đứa con nhà lão cũng chu đáo. Số điện thoại chúng cài đặt sẵn, cần, bố nhấn gọi là gặp được con ngay. Mọi khi con mích đang còn sống, quên chỗ nào, chỉ cần gọi nó lại, úp bàn tay vào lỗ tai là nó hiểu ý chủ, dù lão có quên ngoài vườn, nó cũng tìm thấy, lấy miệng ngoạm lấy mang lại cho lão ngay. Bây giờ nó đã chết, cũng chẳng có ai mà nhờ. lão đành bất lực…
Đêm xuống, xung quanh nhà lão vắng tanh vắng ngắt. Trước đây còn sinh hoạt Đảng, thỉnh thoảng các đồng chí trong Chi bộ còn kéo đến nhà lão bàn công tác chỉ đạo sản xuất, xây dựng nông thôn mới, cho dù lão chả làm được gì cũng góp ý nọ kia, tỏ rõ là mình còn có trách nhiệm với Đảng, với quê hương cho đến hơi thở cuối cùng. Từ ngày lão xin nghỉ sinh hoạt, Chi bộ chẳng mấy ai đến nhà lão nữa. Lão cũng rất buồn. Nhà đã vắng, lại càng vắng thêm. Biết làm sao được? Mình già rồi, chẳng làm được gì thì nói ai nghe?. Suốt cuộc họp, lão chỉ ngồi ho khù khụ. Mấy đồng chí trẻ thấy thế, tỏ vẻ ái ngại, thông cảm cho tuổi già của lão, khuyên lão nên làm đơn xin nghỉ sinh hoạt…
* *
*
Có tiếng chó sủa! Trời ơi, đúng là giọng âm vang của con mích rồi. Lão vội ngồi dậy, lập cập đi ra ngõ để gọi nó vào. Trời sáng trăng vằng vặc. Con mích từ phía xa nhìn thấy lão, phóng vụt tới, chồm hai chân lên lên người lão, nhưng sao người nó lạnh lắm, lạnh như băng, cả lão nữa. Con mích quấn quýt, liếm lên mặt lên mắt lão, vẻ mừng rỡ rồi te tái chạy trước, ý chừng dẫn lão đi. Như có một ma lực não đó, Lão cứ cuốn theo con mích như người mộng du. Hình như lão không đi bằng chân mà lão đang lướt, đang lướt trên mặt đất. Lão nhìn xuống phía dưới, đó là bãi vừng nhà ai vừa mới cắt. Lão nhìn rõ những thân cây vừng nhọn sắc tua tủa chỉa lên trời. Lão cố bám theo cái đuôi của con mích lúc ẩn lúc hiện dưới ánh trăng lạnh ngắt. Lão cứ lướt cứ lướt như đi đến một cõi nào khác chứ không phải cái cõi lão đang hiện diện. Đột nhiên lão cảm thấy lạnh buốt như đang chìm vào hố băng . Lão rùng mình, nhận ra cái góc vườn, dưới gốc cây khế ngọt, nơi lão đã đào hố chôn con mích mấy ngày trước. Lão đổ sụp xuống, hình như lão đã tỉnh lại vì nơi mộ con mích toả vào mũi lão mùi đất mới đào còn ngai ngái…
