Gần đây, nhiều bạn quan tâm đến việc khi nào nên xi tè cho trẻ , xi tè khi trẻ quá nhỏ có gây hại đến thận và bàng quang của trẻ không? Và việc cry it out – để mặc trẻ khóc có gây ảnh hưởng cho tâm lý của trẻ hay không?
VIỆC XI TÈ Ở TRẺ
Chúng ta rất dễ gặp việc cha mẹ thường tạo ra tiếng xì xì để trẻ dễ tè vì sợ trẻ nhỏ quá không biết tè hoặc xi tè trước để trẻ đỡ phải đái dầm lúc ngủ. Liệu điều này có gây hại gì không, đặc biệt đến hoạt động đúng của bàng quang?
Thực tế, việc “xi tè” cho trẻ nhỏ từ 2-3 tháng tuổi không phải chỉ có ở riêng VN mà còn ở nhiều quốc gia khác như Ấn Độ, Trung Quốc, Mỹ, Canada Vùng Nam Mỹ, Trung Mỹ, Châu Phi và một số quốc gia ở Châu Âu như Hà Lan. Phương pháp tập đi tiểu ứng dụng sự liên kết âm thanh và việc đi tè.
Việc sử dụng âm thanh để liên kết với sự đi tiểu của trẻ là một dạng vô hại. Nó chỉ giúp trẻ dễ đi tè hơn chứ không có ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ, kể cả bàng quang.
Cần hiểu rằng: Xi tè dưới 18 tháng chỉ giúp bé học sự liên kết giữa âm thanh và việc đi tè, nhưng trẻ chưa hiểu về việc đi tè có chủ đích. Do đó, sẽ có lúc trẻ đi tè khi được bố mẹ xi nhưng cũng có lúc trẻ sẽ không đi. Cha mẹ không nên la mắng bé, hay tạo áp lực.
Khi trẻ từ 18 tháng tuổi, lúc này trẻ đã hiểu cảm giác sinh học của việc đi tè ( tới ngưỡng bàng quang, tạo áp lực lên thành bàng quang, dẫn tính hiệu giãn cơ và muốn tè) và lúc này cha mẹ có thể dạy trẻ hiểu về việc đi tè cần phải đúng chỗ. Không nên dạy trẻ đi tè ngoài đường nữa, mà nên bắt đầu dạy bé đi tè trong nhà vệ sinh hoặc ngồi bô.
“ĐỂ MẶC CON KHÓC” LÀ GIÚP CON TỰ LẬP ?
Một số cha mẹ áp dụng phương pháp gọi là cry it out, tạm dịch là “để mặc con khóc”, với mong muốn để con tự lập và tự điều chỉnh cảm xúc từ nhỏ. Theo phương pháp này thì để trẻ khóc , mà không cần đáp ứng cho đến khi trẻ có thể tự điều chỉnh.
Thực ra, phương pháp này được phát triển từ nhà tâm lý học John Watson vào năm 1928 của thế kỷ 20.
Chia sẻ ý kiến về phương pháp này, GS. Tâm Lý Học Narvaez, ĐH Notre Dame- Top 2% của 8 triệu nhà khoa học hàng đầu trên thế giới, cho biết: sự hình thành phương pháp này dường như lỗi thời vì nó được phát triển khi những hiểu biết về lợi ích của việc tương tác với trẻ vẫn chưa được phát triển, khi mà tương tác da kề da hay tương tác tích cực với trẻ vẫn còn xa xỉ ở thời điểm đó.
GS. Brown, ĐH Swansea, Anh cũng cho biết những nghiên cứu liên quan đến phương pháp này cho thấy không có lợi ích trong việc giúp trẻ phát triển tự lập hay kiểm soát cảm xúc như nhiều cha mẹ vẫn nghĩ.
Theo cả hai Giáo sư, hiện phương pháp này không còn phù hợp, hơn nữa việc một số cha mẹ áp dụng phương pháp này quá cứng ngắt có thể ảnh hưởng đến sự phát triển kết dính tích cực giữa cha mẹ và trẻ ở giai đoạn sớm.
Vậy,
DẠY TRẺ TỰ LẬP NÊN NHƯ THẾ NÀO?
Nhiều cha mẹ có quan niệm về dạy con tự lập, thường cho rằng nó khóc cứ để nó khóc, nó té cứ để nó tự đứng lên, nó làm sai phải để nó chịu phạt…Quan niệm này không sai, nhưng có thể chúng ta hiểu chưa đúng ý nghĩa và đang làm sai. Dạy trẻ tự lập là cha mẹ cho trẻ sự hướng dẫn và tin vào trẻ có thể làm, chứ không nên là bỏ mặc trẻ.
Theo TS.Taylor, ĐH San Francisco, tự lập là cách giáo dục mà ở đó trẻ tìm thấy sự giao nhau của 2 chiều
Chiều 1: Niềm tin của bạn vào trẻ và vào trải nghiệm của trẻ.
Chiều 2: Sự hướng dẫn của bạn cho trẻ biết cách trải nghiệm.
Khi có sự giao nhau, thì trẻ mới đạt được sự tự do trải nghiệm, học hỏi cái mới và hoàn thiện bản thân. Đó là quy trình cho sự tự lập phát triển.
Nếu thiếu chiều thứ 1: Trẻ có thể sẽ trở thành một trong hai dạng sau:
a. Người thích lo chuyện mọi người, nhưng không có phán xét
b. Người không có ý định đặt mục tiêu cao hơn mức trung bình
Nếu thiếu chiều thứ 2: Trẻ có thể là 1 trong 3 người sau:
a. Người lỗ mãn và hành động thiếu phân tích
b. Người khôn lõi, nhưng theo cách không đúng đắn
c. Người hay bất đồng, thiếu lắng nghe
Nếu thiếu cả 2 chiều, trẻ có thể là 1 người có suy nghĩ lệ thuộc vào người khác.
Do đó, chúng ta nên hiểu đúng là:
Khi trẻ làm cái gì sai như chạy chơi nhanh quá té ngã, việc bạn đỡ bé dậy hay không đỡ không thể hiện cách dạy tự lập của bạn. Cách dạy tự lập của bạn đúng là như thế này:
Nếu bạn muốn đỡ bé dậy hoặc bạn đang rảnh tay có thể giúp, thì hãy cứ làm. Sau đó, hãy nói: Con biết tại sao con bị té không? (chiều số 2) và lần này tay mẹ không xách đồ có thể đỡ con dậy, lần sau nếu mẹ bận hoặc không có ở đây, con biết tự đứng dậy phải không! (chiều số 1).
Nếu bạn không muốn đỡ bé dậy hoặc bận tay không đỡ được, cũng không quan trọng. Bạn cứ nói: Không khóc, con đứng dậy được không? (chiều số 1), hãy chống tay để ngồi dậy là được (chiều số 2)
