Nếu hoa hồng là đế vương nước hoa, hoa nhài là chúa tể dầu bông thì hoa cam đắng hẵn là cao thủ trong môn tinh dầu.
Vì cả Neroli và Orange blossom dịch ra tiếng Việt đều là tinh dầu hoa cam nên em sẽ sử dụng tiếng Anh cho dễ phân biệt nhé.
Cây cam đắng có tuổi thọ khá ấn tượng – từ 80 đến 100 năm. Các cây được sử dụng để sản xuất tinh dầu đạt chất lượng phải có tuổi thọ ít nhất 12 năm tuổi. Sản lượng thu hoạch cũng khá là chênh lệch khi so sánh các yếu tố như thổ nhưỡng và khí hậu, khi các cây trồng ở Pháp chỉ thu hoạch được 5-10kg hoa/cây trong khi đó ở Châu Phi con số này có thể lên tới 20kg. Hèn gì cái gì gắn mác Made in France cũng mắc vỡi chưỡng. Hoa cam đắng là nguyên liệu chính để làm ra 2 hương thơm khác nhau là Orange Blossom và Neroli. À không chỉ 2 mùi này thôi đâu nhé, quả cam đắng được sử dụng để tạo ra tinh dầu cam đắng (Bitter Orange), lá cam đắng sẽ được sử dụng tạo ra tinh dầu lá cam (Petitgrain). Nói chung cây này đa dụng vỡi hồn.
Truyền thuyết kể rằng tinh dầu Neroli được đặt tên là Neroli là để vinh danh thị trấn và cộng đồng dân cư vùng Nerola của Đế chế La Mã. Vào cuối thế kỷ XVII nữ công tước xứ Bracciano (aka Công chúa xứ Nerola) Marie-Anne de la Trémoille, được cho là người thành công nhất trong việc marketing Neroli khi được biết đến với việc đã làm thơm găng tay và tắm bằng tinh dầu của hoa cam đắng. Điều này cũng minh chứng cho việc Neroli đã được tạo ra sớm hơn và được sử dụng lâu và phổ biến hơn Orange Blossom. Một fact em đọc được là từ thời xa xưa, tắm gội ở trời Tây là một cái gì đó rất xa xỉ. Khi xà bông chưa được sử dụng rộng rã thì người ta sử dụng nước hoa bôi lên cơ thể và dùng bàn chải kì cọ khắp người (ước gì được sống vào thời đó hỉ?)
Dầu Neroli có hương hoa tươi với một điểm nhấn xanh và hơi cay gợi nhớ đến tinh dầu petitgrain. Tuy nhiên Neroli còn có chứa một chất tạo mùi hoa nhài tự nhiên là cis-jasmone giúp phân biệt nó với tinh dầu petitgrain. Neroli tuy chiết xuất bằng hoa cam đắng như lại được xếp vào nhóm cittrus (cam, chanh) và điều thú vị là, mặc dù đến từ một loại cây họ cam quýt, chất nootkatone đắt tiền và các thành phần điển hình khác của tinh dầu cam quýt không được tìm thấy trong Neroli.
Neroli có một hương hoa trắng vô cùng mãnh liệt và có một chút hương lá, gỗ xanh. Neroli có một số thành phần hoá học có trong tinh dầu hoa nhài, hoa hồng, hoa thuỷ tiên nên nó kết hợp rất tốt với 3 hoa này trong nước hoa.
Mặc dù hai hương thơm này mang nhiều điểm giống và khác nhau nhưng nhiều người Việt ngộ nhận đây là cùng chỉ một thứ. Điều duy nhất dễ phân biệt hai hương thơm này là phương pháp chiết xuất ra nó. Đây là ví dụ minh hoạ rõ ràng nhất cho tầm quan trọng của kiến thức… à không, của công nghệ được sử dụng trong sản xuất nguyên liệu thô trong nước hoa vì hai nguyên liệu thô này dù có cùng nguồn gốc từ một loại hoa nhưng lại có những tính chất hoàn toàn khác nhau.
Neroli và Orange Blossom được sản xuất nhiều nhất ở Tunisia, Morocco và Ai Cập vào tháng Tư, khi thời tiết nóng và khô. Họ chọn những bông hoa được hái bằng tay một cách thủ công để tránh… làm dập hoa, dzõ dzàng.
Sau quá trình chưng cất hơi nước, khoảng 850 kg đến 1000 kg hoa sẽ thu được 1 kg dầu Neroli. Đây là một phương phức chưng cất lâu đời và được sử dụng để tạo ra rất nhiều nguyên liệu thô trong nước hoa. Lần đầu tiên có người đề cập đến việc chưng cất hoa cam là trong một quyển sách của nhà giả kim và triết học người Ý Giambattista della Porta thực hiện vào năm 1563. Tuy nhiên người ta tin rằng người Ả Rập đã thuần thục phương pháp này rất nây trước khi nó được truyền đến các nước Châu Âu. Trong khi đó, được coi như là một phụ phẩm trong quá trình sản xuất tinh dầu, 1 lít orange flower hydrosol (nước cất hương hoa cam) được tạo ra cũng từ 1kg hoa cam. Em xem trên mạng thì người ta nói cái loại nước cất hương hoa này có công dụng làm đẹp da, giúp ngủ ngon, giảm căng thẳng.
Để làm ra Orange Blossom (fleur d’orange), khoảng 1000 kg hoa cam được đưa vào máy chiết có chứa sẵn dung môi để hâm nóng. Dung môi sau đó được để nguội cho bay hơi và chất thu được là dung dịch đậm đặc của hoa cam, do trong dung dịch có sáp hoa nên nó sẽ đông đặc lại ở nhiệt độ phòng. Cục “bê tông” khoảng 2kg này được nấu chảy với cồn etylic ở 60 độ C. Sau 1 tiếng đồng hồ nó được làm lạnh ở nhiệt độ 0 độ C để loại bỏ lớp sáp khỏi hỗn hợp. Cuối cùng cồn được để cho bay dần và thành phẩm thu được là khoảng 1 kg tinh dầu Orange Blossom.
Như các bạn thấy nguyên liệu thô trong nước hoa được làm ra rất phức tạp nên đừng hỏi tại sao tụi tui bán nước hoa mà giá trên trời vì Le Labo 499k thì thành phần chỉ có cồn với nước rửa chén ngoài chợ thôi chứ không bao giờ tinh tế như nước hoa thật được đâu nhé!
Mùi của Orange Blossom thì lại gần với mùi hoa cam tự nhiên nhất khi so sánh với Neroli. Neroli thường được kết hợp rất tốt với Orange Blossom để tạo ra hương thơm hoa cam một cách chân thực nhất. Thời gian gần đây thì Orange Blossom được nhiều nhà điều chế chú ý đến. Nổi bật nhất là chai L’interdit của Givenchy có một hương thơm nồng nàn của hoa huệ, hoa cam và Libre của YSL thì hoa cam có cảm giác fougere hơn. Ở Bắc Phi có một đất nước tên Tunisia, ở đất nước này có một thành phố tên Nabeul, đây là nơi sản xuất tinh dầu Orange Blossom tốt nhất thế giới (internet nói vậy).
Tổng kết lại Neroli được làm ra nhờ phương pháp chưng cất hơi nước và Orange Blossom được chiết xuất nhờ dung môi. Hết!
