Vermeer thường được khắc họa lãng mạn như một thiên tài bạc mệnh

Vermeer thường được khắc họa lãng mạn như một thiên tài bạc mệnh: tài năng không được công nhận và chết trong đói khổ, 200 năm sau nhân loại mới nhìn nhận công bằng.

Thật ra, đúng là Vermeer không khá giả, nhưng tài năng được tôn trọng đúng mực tại quê nhà (Delft và Hague), chỉ là không vang xa và vang dội như hiện nay. Tranh Vermeer đương thời có giá khá cao và được các nhà bảo trợ ưa chuộng, trong đó khách hàng lớn nhất là Pieter Claesz van Ruijven. Nhưng từ năm 1672, kinh tế Hà Lan khủng hoảng nặng nề do chiến tranh với Pháp, Vermeer không bán được tranh nên nợ nần, lo lắng cho con cái, ốm đau rồi chết.

“Người phụ nữ cầm cân” không phải là bức tranh nổi tiếng nhất của Vermeer hiện nay (vị trí đó thuộc về “Thiếu nữ đeo hoa tai ngọc trai”), nhưng đương thời bức này được đánh giá rất cao. Trong cuộc đấu giá 21 bức tranh Vermeer năm 1696, giá của bức này cao thứ 3 và được bảo vệ trong vỏ hộp đặc biệt – vốn chỉ dành cho tranh quý.

Bức tranh này có hai chi tiết thường bị hiểu lầm. Tựa tranh gốc là “Người phụ nữ cân vàng” nhưng phân tích hiển vi gần đây cho thấy cân không chứa gì cả, nên tựa được sửa thành “Người phụ nữ cầm cân”. Và mặc dù khán giả hiện đại có thể nghĩ rằng người phụ nữ mang thai, nhưng nhiều sử gia cho rằng khả năng là không phải. Vì trang phục đương thời thường tạo dáng phình to ở bụng và chủ đề “mang thai” thường không được ưa chuộng trong tranh.

Việc tìm hiểu về biểu tượng và cách sử dụng biểu tượng trong tranh (iconography) không phải mới phổ biến cách đây vài chục năm. Ở thời Hoàng kim Hà Lan, rất có thể Vermeer cũng như các họa sĩ khác đều biết đến quyển sách nổi tiếng Iconologia của Cesare Ripa, trong đó người phụ nữ cầm cân thường là hình ảnh của Sự Công Bằng và người phụ nữ đứng trước gương có thể là hình ảnh của Sự Thận Trọng. Hiện nay những biểu tượng này được mở rộng hơn, ý nghĩa của bức tranh thường được hiểu là lời nhắc nhở hãy thận trọng giữ thăng bằng giữa thế giới phồn thực (tiền của) và thế giới tâm linh (The Last Judgement).

Trong kho tàng tranh Vermeer, nam giới xuất hiện 14 lần – đa phần là vai phụ, nữ giới xuất hiện khoảng 40 lần, và thường được mô tả với vẻ đẹp thơ mộng lặng lẽ và sự trân trọng. Có lẽ vì vậy nên vợ của Van Ruijven rất yêu quý Vermeer và để lại 500 florins cho Vermeer trong di chúc – mặc dù ông không phải người nhà.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *