Có lẽ chúng ta đã quá quen với hình ảnh niềng răng gắn liền với các loại dây kim loại hay niềng răng trong suốt – Invisalign. Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi rằng trước khi có những loại niềng răng hiện đại đó, con người đã sáng tạo và sử dụng những loại công cụ nào để niềng năng chưa?
NIỀNG RĂNG CỔ ĐẠI
Các nhà khoa học đã tìm được một số loại niềng răng với thiết kế thô sơ ở các xác ướp được chôn từ 3000 đến 5000 năm trước. Thật khó tin khi con người từ nghìn năm trước đã bắt đầu chỉnh sửa răng. Các mắc cài ở thời đại này được làm bằng dây từ da động vật và gắn vào răng giống như cách nha sĩ gắn mắc cài hiện nay. Loại dây cài thời đó được gọi là ‘dây ruột mèo’, và được làm từ nguyên liệu như tên gọi. Thật may là hiện nay chúng ta không phải sử dụng loại dây này nữa,
1000 năm trước Công nguyên tại Hy Lạp, người Etruscans cổ đại đã sử dụng các loại thiết bị bảo vệ miệng cho những người vừa qua đời để giữ cho răng không bị sụp vào trong theo thời gian. Các nhà nghiên cứu cho rằng đây là một nghi lễ để tiễn người đã khuất sang thế giới bên kia.
Những ghi chép đầu tiên
Người La Mã cổ đại là những người đầu tiên chỉnh răng cho người sống. Aulus Cornelius Celsus đã thực hiện và ghi lại thí nghiệm chỉnh răng bằng việc sử dụng lực tay và tạo áp lực tại một số điểm nhất định. Celsus thực sự đã thành công trong các thí nghiệm của mình và có nhiều ghi chép về các ca chỉnh nha này nhưng số tài liệu lưu trữ để chứng minh các thí nghiệm của ông không còn nhiều.
Các nhà khảo cổ học đã tìm thấy những sợi dây vàng nhỏ trên răng tại các thi hài của người La Mã cổ. Các lý thuyết cho thấy những sợi dây này, còn được gọi là dây chằng, được sử dụng để cho hiệu ứng tương tự như nghiên cứu của Celsus.
THỜI KỲ ĐEN TỐI
Từ cuối giai đoạn Đế chế La Mã cho đến khi Đế chế Anh và Pháp nổi lên. Đây có thể được coi là Thời kì đen tối trong lịch sử nha khoa. Nguyên nhân do mối nguy hại tới từ Cái Chết Đen (1340 – 1400), đại dịch đã giết chết gần 60% dân số châu u, các cuộc Thập Tự Chinh (1095 – 1272) và việc khám phá ra các vùng đất mới. Hiển nhiên là khi phải đối mặt với đại dịch hay chiến tranh tôn giáo thì chẳng ai còn tâm trí quan tâm xem răng của mình có thẳng hay không. Tuy nhiên các tiến bộ trong kỹ thuật chỉnh nha vẫn được ghi chép lại dù không nhiều cho đến thời kỳ những năm 1700 tại Pháp.
THỜI KỲ PHỤC HƯNG
Khoảng thời gian giữa năm 1728 và 1757, hai cuốn sách về nha khoa nổi tiếng đã được viết bởi Pierre Fauchard và Pierre Bourdet. Fauchard là một nha sĩ hiện đại, có tư duy mới vào thời kỳ đó. Ông đã viết một phần trong cuốn sách có tựa đề “Bác sĩ nha khoa phẫu thuật” với chủ đề về chỉnh hình răng và một số phương pháp để làm thẳng răng. Đặc biệt, ông đã phát minh ra một thiết bị gọi là “Bandeu” – một dụng cụ bảo vệ miệng và giúp răng ở đúng vị trí.
Năm 1757, nha sĩ của Vua Pháp, Pierre Bourdet, đã viết sách và phát triển thiết bị Bandeu. Bourdet đã cải tiến thiết bị này và có được một phát hiện quan trọng: Răng khôn nên được loại bỏ để tránh việc răng mọc chen chúc, đây cũng là nguyên nhân phổ biến khiến răng mọc khấp khểnh. Cuốn sách có tựa đề “Nghệ thuật của nha sĩ” đã nổi tiếng trong một thời gian dài và là một phần quan trọng của lịch sử nha khoa.
NHA KHOA MIỀN TÂY HOANG DÃ
Mãi cho đến những năm 1900, thuật ngữ “niềng răng” mới được sử dụng rộng rãi. Thiết bị niềng răng giống với loại niềng hiện nay nhất được tạo ra bởi Christophe-Francois Delabarre vào năm 1819. Một chiếc ‘nôi’ được đặt trực tiếp trên mỗi bộ hai chiếc răng ở mỗi hàm để giữ chúng ở đúng vị trí. Năm 1843, Tiến sĩ Edward Maynard đã sử dụng dây thun để cải thiện sự liên kết của hàm. Ba năm sau, E.J. Tucker đã cải tiến thiết kế để tạo sự thoải mái hơn cho bệnh nhân.
Năm 1864 khi Tiến sĩ S.C. Barnum tạo ra đập nha khoa mà các nha sĩ ngày nay vẫn sử dụng nhưng ở một phiên bản cải tiến hơn. Đập nha khoa là một miếng cao su mỏng ôm khít quanh răng, bảo vệ nướu trong khi điều trị. Điều quan trọng trong chỉnh nha là gắn mắc cài mà không làm tổn thương nướu. Nếu không có đập nha khoa, các phương pháp niềng răng hiện đại sẽ không thể thực hiện được.
Cho đến tận những năm 1890, hầu hết các nha sĩ đều cho rằng nếu muốn chỉnh răng đều thì bắt buộc phải loại bỏ một vài chiếc răng khác. Hãy tưởng tượng bạn đang niềng răng nhưng được thông báo rằng bạn sẽ bị mất một vài chiếc răng hàm. Henry A. Baker là người đầu tiên kết hợp nhiều kỹ thuật nha khoa và cho ra đời những phương pháp niềng răng hiện đại hơn.
NIỀNG RĂNG THẾ KỶ 20
Niềng răng tiếp tục thay đổi qua hai cuộc chiến tranh thế giới và bước sang thời đại của máy tính. Những chiếc ‘mắc cài hiện đại’ đầu tiên sử dụng bằng cách quấn quanh từng răng riêng lẻ vì kỹ thuật liên kết không đủ tốt để buộc dây tạm thời vào mặt trước của răng. Những sợi dây này được thắt chặt để điều chỉnh răng theo thời gian, tất nhiên là việc này khiến bệnh nhân thấy rất bất tiện và khó chịu.
Các nha sĩ đã sử dụng bất kỳ vật liệu nào họ có vào thời điểm đó, từ ngà voi cho đến kẽm. Nhưng vàng là phổ biến nhất, cho đến ngày nay nhiều nha sĩ vẫn sử dụng vàng cho một số quy trình nhất định. Vàng có khả năng nóng chảy dưới nhiệt độ tương đối thấp và có thể đúc thành hình dạng mong muốn, giá trị cũng như vẻ ngoài của nó khiến nó trở nên hấp dẫn đối với nhiều người.
Mọi thứ đã thay đổi vào những năm 1970. Có rất nhiều phát minh đã ra đời như thép không gỉ và chất kết dính nha khoa, những phát minh này giúp giảm đau và tổn thương đáng kể trong quá trình niềng răng. Hiệu quả niềng răng cũng được cải thiện và thời gian đeo niềng răng đã được rút ngắn.
INVISALIGN
Invisalign được sáng tạo vào 1997. Zia Chishti, một sinh viên tốt nghiệp Đại học Stanford không có chuyên môn về nha khoa đã sử dụng khái niệm về miếng giữ bằng nhựa, giống cái mà người Ai Cập cổ đại đã sử dụng 5000 năm trước đây, và tìm ra cách áp dụng nó vào chỉnh nha hiện đại.
Chishti đã kết hợp với một sinh viên tốt nghiệp Stanford khác tên là Kelsey Wirth, sử dụng phần mềm hình ảnh 3D để đánh dấu các vị trí căn chỉnh và từ từ thay đổi vị trí răng của người đeo. Phương pháp giống như niềng răng truyền thống nhưng không cần sử dụng thắt dây thủ công. Invisalign được thử nghiệm và hoàn thiện trong vòng hơn 3 năm trước khi ra mắt vào năm 2000. Kể từ đó phương pháp này đã trở nên phổ biến hơn trong vòng một thập kỷ và trở thành tiêu chuẩn mới cho nhiều bệnh nhân khi điều trị nha khoa.
Tóm tắt lại, chúng ta đã đi từ một sợi dây gọi là “Ruột mèo”, đến Invisalign chỉ trong 5000 năm. Hãy nhớ rằng bây giờ bạn không phải đợi 5000 năm để có được một hàm răng xinh đẹp hoàn hảo nữa.
—-
Cre:
– Bài dịch + ảnh: Fanpage DTH Edu
