Bà nội của tôi năm nay chín mươi tuổi. Bà bị lãng tai nặng, phải ghé sát hét lên bà mới nghe được. Đầu gối bị gai xương nên không thể đi lại quá nhiều. Cả đời bà chỉ sống ở ngoại thành Thượng Hải, không hiểu tiếng phổ thông, chỉ nói được tiếng địa phương. Bà còn không biết chữ.
Vì bà không nghe rõ, mỗi khi tôi gọi điện đều phải che miệng lại để tiếng to hơn. Hàng ngày vẫn có người nói chuyện với bà, nhưng bà chỉ có thể “Hả?”, “Hả?”, nhiều lần như thế người ta cũng mất kiên nhẫn.
Ví dụ như ông nội tôi, ít nhất trong mắt người ngoài thì ông tôi đối xử với bà rất khó chịu. Ông thì dữ, bà lại sợ ông nên nghĩ ra một mẹo là cứ “Ừ, ừ, đúng rồi” để trả lời cho qua chuyện dù bà chẳng nghe thấy gì.
Mỗi ngày bà chỉ ở nhà, trồng vài loại rau dại trong mảnh vườn nhỏ. Buổi trưa thì ngồi xem TV. Vì không biết chữ nên bà không đọc được phụ đề, không hiểu tiếng Quan Thoại nên cũng nghe không hiểu trên TV người ta nói gì. Bà chỉ có thể xem hình nên là chỉ xem hiểu mỗi cái chương trình nọ. Là mấy loại chương trình vượt thử thách dưới nước mà các bạn hay chê bôi đó, thấy người chơi bị rớt xuống nước là bà cười thích thú lắm. Ông nội không thích xem nên thường ra ngoài đánh bài. Buổi tối ông về nhà, bà đã dọn cơm sẵn, ông ăn cơm mà còn kén cá chọn canh, la lối om sòm. Tôi từng nói với ông về vấn đề này nhiều lần rồi mà ông không chịu sửa.
Một buổi tối nọ, tôi tới thăm ông bà. Gõ cửa một hồi lâu mà không ai ra mở, tôi cứ tưởng ông bà ngủ rồi. Tôi mới trèo lên cửa sổ xem thử, thấy TV vẫn đang mở phim, ông ghé sát tai bà để giải thích nội dung phim, còn vẽ vẽ lên tay bà. Ông lão trước mặt người khác thì hùng hùng hổ hổ, lúc không có người thì nhẹ nhàng biết bao nhiêu, giống như đang dạy cho học sinh tiểu học. Sau này tôi mới hiểu, ông hay lớn tiếng là để cho bà nghe được. Chúng tôi vẫn đối xử với bà rất tốt, rất quan tâm, rất nhẹ nhàng, thật ra có nhiều lời muốn nói nhưng đều thu về bởi vì chúng tôi biết rõ là bà không thể nghe được. Chỉ có ông là hay la hét hung dữ, nhiều khi còn cáu gắt bực bội, chỉ vì ông muốn bà nghe thấy.
Nói thật, nếu hai người được trăm tuổi, tôi hi vọng bà đi trước. Ít ra ông còn có một số người bạn chơi bài cùng, thính lực không có vấn đề, tiếng phổ thông cũng nói được. Vẫn được thế giới này tiếp nhận.
Nếu ông đi trước, bà cũng chỉ sống ở thế giới một mình bà. Xem TV không hiểu, nghe tiếng phổ thông không hiểu, nghe người khác nói cũng không hiểu, đi hai bước là đầu gối đau nên không thể đi xa được. Vốn dĩ thế giới của bà rất nhỏ, chỉ quay quanh sân sau nhà, nếu ông đi rồi, bà chẳng còn lại gì.
Thật lòng thích một người là như thế nào? Tôi cũng không dám nói bừa vì mỗi lần tôi thật lòng thích ai thì đều không có kết cục tốt. Nhưng tôi đoán, những người thế hệ trước ở bên nhau không phải bắt đầu vì tình yêu. Nhưng bốn mươi năm, năm mươi năm, sáu mươi năm…, ắt hẳn sẽ sinh ra tình cảm.
Ông nội tôi không thích xem mấy chương trình thử thách dưới nước, đôi khi cũng sẽ lỡ hẹn đánh bài, chương trình bắt đầu chiếu sẽ gọi bà tôi xem cùng.
Người trẻ yêu đương đại khái cũng là như thế. Có đồ ăn ngon sẽ muốn dắt người ấy đi ăn đầu tiên; có gì buồn cười sẽ kể cho người ấy nghe trước; nghe được một bài hát hay sẽ chia sẻ cho người ấy trước tiên; có làm gì sai thì mong người ấy sẽ mắng mình. Đời người phải mạo hiểm, dù là đồ thừa cũng muốn dâng cả hai tay cho người.
Tôi nghĩ, nếu thật lòng thích một người, bạn sẽ nguyện ý mà trở thành miệng, mũi, tai và đôi mắt của người ấy.
Bạn chính là người ấy.
