Nếu có dịp đi đến Hạt Lancaster, bang Pennsylvania (Mỹ), có lẽ bạn sẽ vô cùng bất ngờ khi bắt gặp những cỗ xe ngựa chạy bon bon trên đường với bánh xe kiểu cổ, đàn ông để râu quai nón dài ngang vai, mặc sơ mi và quần tây có dây đeo vai còn đàn bà mặc váy chạm gót chân như thời những năm 1800. Đó là cộng đồng Amish – những người theo tín hữu Kitô giáo duy truyền thống có nguồn gốc Anabaptist từ Thụy Sĩ. Năm 1693, Jakob Ammann dẫn dắt một nhóm các tín đồ ly khai khỏi cộng đồng Anabaptist Thụy Sĩ đến vùng Alsace (Pháp), mở đầu cho lịch sử kéo dài hơn 300 năm của người Amish.
Người Amish hiện nay chủ yếu sinh sống ở vùng trung tây Hoa Kỳ và tỉnh Ontario của Canada, với số dân đông nhất ở các bang Pennsylvania, Ohio và Indiana. Họ nổi tiếng với lối sống và cách ăn mặc giản dị, họ theo chủ nghĩa hòa bình của Cơ đốc giáo và từ chối áp dụng hay thích nghi những tiến bộ của khoa học và công nghệ nhằm không làm gián đoạn thời gian dành cho gia đình. Người Amish coi trọng việc nói chuyện trực tiếp, đề cao cuộc sống nông thôn, lao động chân tay và sự khiêm nhường. Tiếng Đức theo phương ngữ Pennsylvania là ngôn ngữ chính của người Amish, tuy rằng tiếng Anh cũng đã được tiếp thu những năm gần đây.
Cách để phân biệt người Amish rất dễ. Một gia đình thường có nhiều thành viên (cũng là lý do vì sao dân số Amish tăng cực nhanh, do có niềm tin về sự sum vầy), quần áo đơn giản, không có họa tiết. Nam mặc áo sơ mi đính nút (không dùng dây kéo zipper hay velcro), quần tây có dây đeo vai, đội mũ bê rê và có râu quai nón dài (họ không để mustache vì giống với các tướng lĩnh quân đội, đi ngược với chủ nghĩa hòa bình). Tương tự với nữ, màu sắc của váy cũng đơn giản, tuy nhiên họ thường quấn khăn quanh người hoặc đội đầu. Nếu đã cưới, màu khăn là màu đen hoặc tím, còn nếu đang độc thân thì là màu trắng. Trẻ em Amish cũng được đi học bình thường nhưng chỉ học đến lớp 8, vì họ tin rằng vậy là đủ cho cuộc sống Amish sau này. Người Amish là những introverts đích thực, họ muốn được xa lánh khỏi thế giới hiện đại và đề cao sự tối giản, sống chậm và tận hưởng cuộc sống gia đình yên lành.
Tuy nhiên, điều khiến người ta ngạc nhiên nhất là cách mà người Amish duy trì cuộc sống phi công nghệ giữa thời đại công nghệ. Trên thực tế, nhiều gia đình đã phải di cư đến những bang nông thôn khác như Wisconsin hay Nebraska để tránh né đô thị hóa đang dần xâm lấn khu vực nơi họ ở. Người Amish sống theo bộ luật Ordnung (mệnh lệnh), tuy luật này sẽ có khác biệt ít nhiều ở tùy vùng nhưng họ thường cấm sử dụng điện từ mạng lưới quốc gia, kể cả thắp sáng (thường dùng nến hoặc một số nhà dùng đèn LED năng lượng mặt trời), đi xe hơi, sở hữu tivi, điện thoại di động, máy tính, radio, đi học trung học và đại học, tham gia quân đội và ly hôn. Những thiết bị điện như máy giặt chạy bằng dầu hoặc tủ lạnh thì được phép sử dụng. Việc chụp ảnh cũng bị cấm vì niềm tin rằng điều đó sẽ nuôi dưỡng sự phù phiếm cá nhân, do nhà thờ Amish cấm “hochmut” – chỉ sự tự mãn, kiêu ngạo của chủ nghĩa cá nhân. Lối sống tự cung tự cấp cũng đã giúp họ sống sót tốt hơn người hiện đại khi ít bị ảnh hưởng bởi suy thoái kinh tế, hay thậm chí thảm họa như bão lũ hoặc chiến tranh.
Ngày nay, bạn có thể tham gia vào các tour du lịch đến những vùng nơi có cộng đồng Amish sinh sống, tuy nhiên bạn vẫn phải tuân thủ những quy định nhằm không phá hoại lối sống thường nhật của cộng đồng. Các loại hình tham quan bao gồm: ngồi xe ngựa, đi thăm các nông trại/nhà máy/cửa hàng của người Amish hoặc thậm chí đi thăm các ngôi nhà ma quanh đây.
Nguồn:
- Trang web chính thức của Hạt Lancaster, PA
- The Amish: 10 things you might not know, USA Today
- Wikipedia: Amish, Amish way of life
- Trang web Amish Village
