Sơ qua về BPD:
Borderline personality disorder (rối loạn nhân cách bất định – tạm gọi là BPD trong bài viết vì tên tiếng việt hơi chuối nhưng mà các bạn đừng nhầm với bipolar disorder (rối loạn lưỡng cực) ), là một căn bệnh tâm thần nghiêm trọng tập trung vào sự thiếu kiểm soát cảm xúc. BPD ảnh hưởng đến một hoặc nhiều, thậm chí là tất cả các mối quan hệ của người mắc phải, và thường bắt đầu từ độ tuổi thanh thiếu niên. Những người mắc BPD thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và suy nghĩ dẫn đến những hành động bột phát và thậm chí là liều lĩnh, họ thường có những mối quan hệ không ổn định.
BPD thường xuyên bị bỏ qua trong lúc chẩn đoán và nghiên cứu cho thấy chẩn đoán sai làm trì hoãn và có thể là ngăn việc chữa khỏi BPD. Rối loạn lưỡng cực là 1 ví dụ tiêu biểu cho việc chẩn đoán nhầm với BPD vì cả 2 đều khiến cho tâm trạng của bệnh nhân thiếu ổn định. Với những người bị rối loạn lưỡng cực, tâm trạng của họ thay đổi trong một khoảng thời gian kéo dài lên tới vài tuần hoặc thậm chí vài tháng, họ tiến vào các giai đoạn mất kiểm soát bản thân (manic episodes). Còn với BPD, người bệnh thay đổi tâm trạng trong thời gian rất ngắn, có thể là đột ngột ngay trong ngày. BPD thường liên quan tới các hội chứng khác như lạm dụng chất gây nghiện, rối loạn ăn uống, trầm cảm.
BPD chính thức được nhìn nhận như là 1 căn bệnh bởi cộng đồng bác sĩ tâm lý vào năm 1980. So sánh với các hội chứng tâm lý nghiêm trọng khác thì BPD đã đi chậm hơn 2 thập kỷ về các mặt nghiên cứu, phương pháp điều trị và giáo dục tâm lý gia đình.
Nguyên nhân:
Hiện tại nguyên nhân dẫn đến BPD vẫn chưa được nghiên cứu rõ ràng nhưng có thể bao gồm một số yếu tố sau:
* Yếu tố sinh học: sự thay đổi về cấu trúc và chức năng trong não bộ.
* Yếu tố di truyền: khi một thành viên trong gia đình, bố mẹ hoặc anh chị em cũng bị mắc BPD.
* Yếu tố môi trường: người bệnh có thể đã trải qua chấn thương hoặc mất mát trong cuộc sống.
Số liệu:
– Khoảng từ 8% đến 10% mắc BPD chết vì tự sát.
– BPD ảnh hưởng tới 5.9% số lượng người trưởng thành (14 triệu người Mỹ).
– Số lượng người mắc BPD nhiều gấp rưỡi số người mắc Alzheimer và rối loạn lưỡng cực cộng lại.
– BPD chịu trách nhiệm cho khoảng 20% số bệnh nhân trong các bệnh viện tâm thần.
Triệu chứng:
* Cực kì sợ người khác bỏ rơi mình. Nỗi sợ này làm cho những người mắc BPD có những hành động cực đoan để tránh khỏi việc bị bỏ rơi bởi người khác, kể cả khi những người xung quanh không hề có ý định như vậy.
* Có những mối quan hệ dữ dội và bất ổn (cực kì thần tượng hay yêu 1 người, coi họ là tất cả và có thể đi theo hướng ngược lại).
* Không chắc chắn về bản thân mình, không hiểu rõ về bản thân. Coi rẻ, coi thường bản thân mình, tự ti đến tận cùng.
* Liều lĩnh hoặc hành động bồng bột theo một cách có thể gây tổn thương cho chính bản thân.
* Liên tục có những hành động tự hành hạ bản thân, có những biểu hiện chán đời, có những suy nghĩ về việc tự tử.
* Có những khoảnh khắc ngắn ngủi mà trong đó bản thân trải qua những cú tụt mood xuống đáy một cách dữ dội hoặc khó chịu, lo lắng một cách vô lý. Có thể kéo dài vài tiếng hoặc lâu hơn.
* Thường xuyên cảm thấy trống rỗng.
* Thường có những cơn giận dữ vô lí và mất khả năng kiểm soát.
* Khi bị stress, những người mắc BPD trở nên rất đa nghi và trải qua những cảm giác khác lạ về việc bị tách biệt với chính cảm xúc, cơ thể của họ hoặc thế giới xung quanh.
* Lo lắng và stress thường xuyên ở mức độ cao, trầm cảm.
Biện pháp chữa trị:
Nếu các bạn đã đọc đến tận đây thì 1 là các bạn cảm thấy hứng thú với BPD 2 là các bạn thấy các đặc điểm trên quen thuộc với bạn hoặc một người bạn biết. Nếu bạn rơi vào trường hợp 2 thì bạn đen lắm vì hiện tại vẫn chưa có biện pháp cụ thể để chữa BPD. Người mắc BPD thường sẽ được kê đơn uống thuốc chống trầm cảm (antidepressant), nặng hơn thì có thể sẽ có cả thuốc ổn định tâm trạng (mood stabilizer) và kết hợp cùng với tâm lý trị liệu. Tin buồn là thuốc chống trầm cảm tuỳ vào loại thuốc và tuỳ vào thể trạng mỗi người (mình có thử 4 loại khác nhau mới tìm ra chân ái), thuốc ổn định cảm xúc thì có tác dụng phụ là gây nghiện và tâm lý trị liệu thì khá .. hên xui + với việc rất dễ để bệnh tái phát. Tin vui là bạn có thể tự mình đương đầu với căn bệnh này với sự giúp đỡ của những người thân bằng cách học cách kiểm soát cảm xúc của bản thân. Bạn sẽ phải sống với BPD đến cuối đời nhưng mà càng có tuổi thì triệu chứng sẽ càng nhẹ đi.
Tuy khá nghiêm trọng nhưng BPD không phải là một án tử cho bạn hay những mối quan hệ của bạn, cũng không phải là lí do để làm tổn thương người khác. Chúc những ai bị BPD sớm vượt qua được, gud luck to u all.
Theo thuật ngữ chuyên ngành thì tụi mình gọi BPD là rối loạn nhân cách ranh giới. Nếu có bạn nào đọc xong bài này và cảm thấy có những điểm giống với bản thân mình, thì các bạn có thể đặt lịch hẹn với phòng khám hoặc trung tâm tham vấn tâm lý gần nhất để được hỗ trợ chứ đừng tự chẩn đoán/tự tìm cách mua thuốc nhen :”<
Nếu có bảo hiểm y tế đúng tuyến tại bv có khoa tâm thể – tâm thần – tâm lý thì rất tốt á, còn không thì các trường học hoặc công ty họ cũng có phòng hỗ trợ tham vấn tâm lý/gói hỗ trợ tham vấn và trị liệu tâm lý cho nhân viên nè. Dù BPD có thể hơi quá khả năng hỗ trợ của một số phòng tham vấn học đường và gói tham vấn cho nhân viên của các cty, thì họ cũng có chuyên gia để giúp chẩn đoán hoặc xác định vấn đề và đề xuất hướng hỗ trợ phù hợp cho mình á
Không phải là “chưa có biện pháp cụ thể để điều trị” thì tức là vô vọng, mà thực ra thì vẫn có những kỹ thuật để hỗ trợ tụi mình ứng phó với những vấn đề mà rối loạn này mang lại. Nói thẳng ra là không chỉ BPD mà các rối loạn tâm lý – tâm thần nói chung đều khó có thể điều trị theo kiểu “phác đồ”, “bệnh nào thuốc nấy”. Vì BPD là một rối loạn thuộc phổ nhân cách nên nó không dễ dàng biến mất theo kiểu “chữa được”, “uống thuốc là xong”, mà sẽ cần được đồng hành lâu dài để thích ứng và giảm thiểu các ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của tụi mình. Và ai cũng xứng đáng nhận được sự hỗ trợ cần có để đối mặt với các khó khăn tâm lý, nên mọi người đừng ngại việc đi gặp nhà tham vấn hen
Không nhất thiết phải có “bệnh” thì mới được tìm sự hỗ trợ, vì nếu mn đã cảm thấy bế tắc đến mức nghĩ rằng có lẽ mình cần đến sự hỗ trợ đó, thì tức là nó đang rất cần thiết á
Một điều nữa là, cảm ơn các bạn vì vẫn còn ở đây. Cảm ơn các bạn thiệt nhiều.